در میان برنامه‌های اقتصادی تلویزیون، برنامه تلویزیونی «شب آفتابی» مخاطبان درخور توجهی پیدا کرده و با وجود اینکه مدت زمان طولانی از آغاز پخش آن از شبکه سه سیما نمی‌گذرد، توانسته هم‌زمان با سال رونق تولید، در حوزه کسب و کار و کارآفرینی جریان‌ساز باشد. در این گزارش با محمدجواد طالبی تهیه‌کننده و شاهین جمشیدی مجری این برنامه اقتصادی گفت‌وگو کرده‌ایم. تهیه‌کننده جوانی که انگیزه بالایی برای ادامه تولید این برنامه دارد و درباره فکر اولیه برنامه و روند ادامه یافتن آن می‌گوید و مجری کاربلدی که دغدغه حوزه اقتصادی را از دوران کار در مطبوعات داشته است.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، محمدجواد طالبی می‌گوید: این برنامه با هدف دادن مشاوره کسب و کار آغاز شد و ابتدا قرار بود شب‌های جمعه از ساعت ۲۴ روی آنتن رادیو اقتصاد برود. رفته‌رفته حجم پیامک‌ها و انتظار مخاطبان به شکلی شد که ما مجبور بودیم بسیاری از بخش‌‌ها را حذف کنیم، ولی باز هم جوابگوی همه سؤالات مردم نبودیم. بعضی شب‌ها بیش از هزار سؤال داشتیم و طبیعتاً بیش از ۴۰ تا۵۰ سؤال را نمی‌توانستیم پاسخ دهیم. کم‌کم برنامه از یک شب در هفته به سه شب در هفته و بعد به شش شب در هفته رسید. در سال ۹۷ هم مخاطبان رادیو اقتصاد، برنامه «شب آفتابی» را به‌عنوان بهترین برنامه برگزیدند. طالبی و همکارانش بعد از دو سال کار در رادیو کم‌کم تصمیم گرفتند این برنامه را تلویزیونی کنند. برنامه‌هایی را رصد کردیم که از رادیو به تلویزیون رفته و شکست خورده بودند. نگران بودیم این برندی که در رادیو ایجاد شده و بهترین برنامه رادیو در حوزه کسب و کار است، خدشه‌دار شود. در نتیجه، جلسات مختلفی گذاشتیم تا به نسخه تلویزیونی برسیم و از سال گذشته در شبکه سه برنامه آغاز شد و الان دو شب در هفته پخش می‌شود.
تکیه بر اندوخته ۷۵۰ قسمتی از رادیو
طالبی می‌گوید: با توجه به ارتباط دو ساله با مردم در رادیو، نقاط ضعف کسب و کارها را شناخته و در برنامه تلویزیونی نیز از این نکات استفاده کرده‌ایم. در حوزه کسب و کار و امور مالی، دچار ناآگاهی فراگیری در کشور هستیم. خیلی از ما تحصیل کرده‌ایم، ولی سمت و سویمان به سمت خوداشتغالی و کارآفرینی نیست. برای ما دهه شصتی‌ها مشکل پیدا کردن کار خیلی جدی بوده است. همین الان هم در این بحران هستیم و متأسفانه آموزش ندیده‌ایم که چطور خوداشتغال باشیم.
این تهیه‌کننده جوان می‌گوید: در برنامه «شب آفتابی» به جز مشاوره دادن به مردم، نکته‌ها و مسائل آموزشی هم مطرح می‌شود. مخاطب رسانه حوصله ندارد که ما ۴۰ دقیقه، موضوعی را برایش توضیح دهیم، در نتیجه بخش‌های کوتاه ۹۰ ثانیه‌ای را به نام «یه نکته طلایی» آماده کرده‌ایم که کارشناس برنامه، نکته‌ای در باب بازاریابی، فروش، برندسازی و... می‌گوید. خیلی از مردم در مناطق مختلف ایران نمی‌دانند چه کاری می‌توانند انجام دهند؛ بنابراین، در بخشی دیگر، ظرفیت کارآفرینی شهرهای مختلف ایران را به مردم معرفی می‌کنیم. علاوه بر این‌ها، «شب آفتابی» نگاهی هم به کسب و کارهای خانگی دارد و راه و روش توفیق در آن را آموزش می‌دهد. طالبی تصریح کرد: در سال ۹۸ فضایی رقابتی بین برنامه‌های اقتصادی تلویزیون ایجاد شده و این نشان‌دهنده علاقه صداوسیما به مسئله اقتصاد و حل کردن مشکل کسب و کار مردم است. افزایش برنامه‌های اقتصادی اتفاق خوبی است و الان هر شبکه یک برنامه جدی در این حوزه دارد. شاید بهتر آن باشد که بگوییم مخاطب در حال تقسیم شدن است، ولی از آنجا که پشتوانه‌ای ۷۵۰ قسمتی در رادیو داشتیم، نبض مخاطب در دستمان بود و وقتی در تلویزیون شروع کردیم، برنامه اولمان نبود و در واقع، قسمت ۷۵۱ برنامه بود. خوشبختانه به سرعت با مخاطب ارتباط برقرار کردیم و در برنامه پنجم، میزان پیامک‌هایمان شش برابر یک برنامه اقتصادی شناخته شده تلویزیون بود. در اینستاگرام هم حدود ۳۰ هزار مخاطب فعال و پیگیر داریم.
تزریق انگیزه به کسب و کارهای مردم
این تهیه‌کننده به آسیبی عمده در برنامه‌های اقتصادی تلویزیون اشاره می‌کند و می‌گوید: این برنامه‌ها شبیه به هم شده‌اند. «در این برنامه‌ها یا یک کارآفرین معرفی می‌شود، یا برنامه، چالشی است و...، اما در برنامه ما یک مربی کسب و کار دلایل پیشرفت کسب و کارهای موفق را به مردم توضیح می‌دهد و جنبه آموزشی برنامه بیش‌تر است. البته کسب و کارهای ناموفق را هم رصد می‌کنیم تا دلایل شکست آن‌ها را ریشه‌یابی کنیم. ما یک برنامه انگیزشی اقتصادی هستیم و در این شرایط سخت اقتصادی، انگیزه دادن به مردم برایمان اهمیت بسیاری دارد. طالبی قصد دارد «شب آفتابی» را حالا حالاها ادامه دهد و برای آینده آن، برنامه دارد. او می‌گوید: با توجه به استقبالی که از برنامه شده، ما تنها برنامه اقتصادی تلویزیون هستیم که اسپانسر داریم. تا وقتی که مدیر شبکه همراهی کند در خدمت مردم خواهیم بود، ولی حتماً باید تغییراتی ایجاد کنیم. از هفته گذشته تغییرات گرافیکی ایجاد کرده‌ایم و از ماه آینده دکور کاملاً عوض می‌شود. همچنین بخش‌های تازه‌ای به برنامه اضافه خواهد شد. ما هنوز در اول راه هستیم و مردم حتماً باید به ما مشورت بدهند. وقتی برنامه را شروع کردیم، تجربه تلویزیونی نداشتیم و تازه‌کار محسوب می‌شدیم و نیاز داریم نقدمان کنند. امیدواریم این برنامه هر روز بهتر از قبل شود.» به جز برنامه تلویزیونی، برنامه رادیویی «شب آفتابی» نیز همچنان ادامه دارد و هر شب از ساعت ۲۳ به مدت دو ساعت پخش می‌شود. سه شب در هفته، مشاور کسب و کار به سؤالات مردم پاسخ می‌دهد و سه شب در هفته هم کارآفرین می‌آوریم و سیر زندگی‌اش را از کودکی بررسی می‌کنیم. در این بخش هم مردم سؤال‌هایشان را مطرح می‌کنند و این سؤال‌ها را می‌خوانیم. همین باعث ایجاد اعتماد در بین مخاطبان شده است. برنامه تلویزیونی ما هم شنبه‌ها و چهارشنبه‌ها از ساعت ۲۳:۴۵ به مدت ۸۰ دقیقه روی آنتن می‌رود. این تهیه‌کننده جوان در پایان به نگاه مثبت حمید شاه‌آبادی معاون صدای سازمان نسبت به برندسازی برنامه‌های رادیویی اشاره می‌کند و می‌گوید: این نگاه به شب آفتابی نیز کمک کرده است. شاخص کردن برنامه‌های رادیویی سیاست مهمی است که ایشان دنبال می‌کند و الان در هر شبکه‌ای حداقل یک برنامه شاخص وجود دارد. «شب آفتابی» الان برنامه شاخص اقتصادی رادیو و تلویزیون است و این را مدیون رادیو است.
بیانی ساده و راهکارهای عملی
شاهین جمشیدی مجری «شب آفتابی» در کارنامه اجرای برنامه‌های تلویزیونی‌اش، تجربه اجرای دو برنامه گفت‌وگومحور چالشی در زمینه اقتصادی مانند «جریان» و «یک فنجان چای» را داشته و به خوبی با حوزه کسب و کار و اقتصاد آشنا بوده و خیلی خوب بر چالش‌ها و شیرینی‌های اجرا در این حوزه تسلط دارد. هر برنامه‌ای سختی خودش را دارد و زمان اجرای برنامه ما هم نیمه‌شب است. ولی جذابیت اصلی «شب آفتابی» بیان ساده و روان موضوعات روز جامعه و مردم است. چیزی که امروز همه قشرهای جامعه از صبح تا شب درگیر آن هستند و نوعی ناامیدی در کسب و کار را رقم زده و ما داریم تلاش می‌کنیم با بیان واقعیت و راهکارهای عملی، مردم را تشویق کنیم و بگوییم درست است که اوضاع اقتصادی نابه‌سامان است، ولی در همین اوضاع هم خیلی‌ها کارهای مهمی را انجام داده‌اند و توانسته‌اند کسب و کارشان را راه بیندازند. در برنامه راجع به این افراد صحبت می‌کنیم و آن‌ها را نشان می‌دهیم؛ کسانی که اغلب جوان هستند. دادن آگاهی و امید به جامعه مهم‌ترین جذابیت برنامه است. این‌طور نیست که ما همه چیز را سفید نشان دهیم و بگوییم همه چیز خوب است، مردم چرا شما کار نمی‌کنید؟ ما گفته‌ایم اوضاع اقتصادی بد است و در این اوضاع بد می‌توانیم کارهای خوبی انجام دهیم. این راهکارها را کارشناسان اقتصادی و کسب و کار با حضور در برنامه بیان می‌کنند و به صورت رایگان به مردم آموزش می‌دهند.
شهامت و جسارت برای عملی کردن فکرها و طرح‌ها
همیشه بیننده، میزان توفیق برنامه‌های تلویزیونی را مشخص می‌کند و به اصطلاح عیار هر کاری با مخاطبش سنجیده می‌شود. شاید مجری یک برنامه تلویزیونی به‌عنوان ویترین آن همیشه بیش‌ترین تعامل را با بیننده داشته باشد و بیش‌ترین بازخوردها چه در فضای مجازی و چه در کوچه و بازار متعلق به او باشد. «بازخوردهایی که از مردم گرفتم برایم بسیار جذاب و به دور از تصور اولیه‌ام بود. مردم در کوچه و خیابان و فروشگاه و... درباره این برنامه صحبت می‌کنند و ابراز رضایت حداکثری دارند که حالشان خوب می‌شود. این بیش‌ترین بازخوردی بود که من می‌توانستم از یک برنامه تلویزیونی بگیرم. برای من مهم همین بود که مردم را راضی نگه دارم. شاید خیلی‌ها اوایل انتقاداتی داشتند که در این شرایطی که اخبار منفی اقتصادی به گوش می‌رسد، شما چرا اینقدر مثبت صحبت می‌کنید؟ اما به مرور ثابت کردیم که ما نمی‌خواهیم شعار بدهیم. ما داریم یک کار تخصصی می‌کنیم و در این کار می‌خواهیم امید را گسترش دهیم. سعی نکردم در اجرای برنامه بر روی اخبار و رویدادها موج‌سواری کنم و همه تلاشم این بود که ضمن بیان بعضی انتقادات که وظیفه ذاتی رسانه است، وجه امید و اطلاع‌رسانی را هم در نظر بگیرم. نخواستم حرفی بزنم که خودم را در جامعه مطرح کنم. این برای مخاطب هم ملموس و قابل درک است و خدا را شکر بازخوردی که گرفتم هم مؤید همین مسئله است.جالب‌ترین بازخوردی که گرفتم، پیام یک مخاطب بود که می‌گفت من ۸۰ سال دارم و با دیدن برنامه شما انگیزه گرفته‌ام و می‌خواهم بدانم قارچ را چطور باید پرورش داد. پیام‌های مشابه این بسیار زیاد به دستمان می‌رسد و ما را خوشحال می‌کند. خیلی‌ها این شهامت و جسارت را پیدا کرده‌اند که طرح و فکرشان را به مرحله عمل برسانند. حتی در دایره نزدیکان، خانواده و بستگان من هم این تأثیر ایجاد شده است. مثلاً همسرم همیشه طرح‌ها و فکر‌هایی در ذهنش بود و با توجه به راهکارهای ارائه‌شده در برنامه، این جسارت را پیدا کرده که آن‌ها را عملی کند.