راه دشوار معاونت برون مرزی رسانه ملی

سه بخش «خبرگزاری بین‌المللی ایران پرس»، «شبکه هوسا» و «شبکه العالم سوریه» تازه در معاونت برون‌مرزی رسانه ملی راه‌اندازی شده‌اند که هر کدام در حوزه خود از اهیمت بالایی برخوردارند.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، معاونت برون‌مرزی در سال 99 باید گردنه‌هایی دشوار را پشت سر بگذارد؛ گردنه‌هایی که گذر از آن‌ها باید این معاونت را به لحاظ کمی و کیفی در جایگاهی بالاتر بنشاند.بخشی از دغدغه‌های ناشی از این توسعه، در قالب سه بخش تازه احداث «خبرگزاری بین‌المللی ایران پرس»، «شبکه هوسا» و «شبکه العالم سوریه» قابل احصاست.

اولی، نخستین تجربه خبرگزاری بین‌المللی تصویری - نه‌‌تنها در سطح صداوسیما- که در سطح ایران است و باید مورد حمایت جدی قرار بگیرد. دومی، شبکه‌ای برای آفریقاست که هنوز در قالب اینترنتی فعالیت می‌کند و باید تدبیری برای پخش ماهواره‌ای آن اندیشید. سومی هم، شبکه‌ای است که در واقع باید از آن به پیوست رسانه‌ای ارتباط فرهنگی ایران و سوریه پساداعش تعبیر کرد.

این گزارش به اوضاع کنونی این سه بخش پرداخته است:

شبکه «العالم سوریه» فرصتی تکرارنشدنی برای ایران

 روزهای جنگ و غم و رنج به تدریج جای خود را به شادی ناشی از پیروزی بر تروریسم می‌دهد. توقف شلیک‌ها و خاموشی آتشبارها به مفهوم ایمنی کامل نیست، بلکه عرصه فرهنگ و رسانه به مراتب مأموریت مهم‌تری در پیش دارد تا مانع از ظهور مجدد فتنه‌های تفرقه‌افکن غربی شود. در چنین شرایطی، شبکه العالم سوریه در فروردین سال 98 با چند ساعت پخش محدود در روز به صورت رسمی و بعد از چندین ماه کار آزمایشی، فعالیتش را آغاز کرد. برنامه‌های این شبکه جدید - که کاملاً متفاوت با شبکه خبری «العالم» است- شامل قالب‌های متنوع تولید برنامه از خبری تا مستند و فیلم و سریال و موضوعات گوناگون از سیاسی تا فرهنگی و اجتماعی و همین طور مسائل داخلی سوریه است. حالا یک سال گذشته و تجربه‌ای متفاوت در عرصه رسانه رقم خورده است. صداوسیما برای نخستین و تنها بار در عمر فعالیت خود، شبکه‌ای را در آن سوی مرزهای ایران راه‌اندازی کرده است و مدیر و دیگر عوامل آن در کشور سوریه مشغول به کار هستند.

ناجی چنانی، مدیر شبکه «العالم سوریه» درباره اهداف و رویکردهای راه‌اندازی این شبکه گفت: «العالم سوریه» با شعار «الامل و المستقبل» (امید و آینده) به منظور پاسداشت رشادت‌ها و صیانت از پیروزی‌ها و دستاوردهای ارزشمند محور مقاومت در مرحله پسا داعش و همین‌طور افزایش حضور فرهنگی و اجتماعی در افکار عمومی ملت سوریه و ارتباط‌گیری با نخبگان این کشور در عرصه‌های مختلف راه‌اندازی شده است. یکی دیگر از کارویژه‌های این شبکه، معرفی توانایی‌های اقتصادی و صنعتی ایران برای بازسازی سوریه است. در یک سال سپری شده از افتتاح رسمی، خوشبختانه توانستیم میزان فعالیت شبکه را به 16ساعت در روز افزایش دهیم که شتاب خوبی محسوب می‌شود.

مدیر شبکه العالم سوریه درباره حضور یک رسانه ایرانی و بومی در کشوری دیگر گفت: حضور رسانه‌ای کاملاً بومی وابسته به جمهوری اسلامی در سوریه، ظرفیتی بزرگ و فرصتی کم‌نظیر و تکرارنشدنی برای جمهوری اسلامی ایران است که باید حداکثر استفاده تبلیغاتی از این ظرفیت رسانه‌ای به عمل آید. العالم سوریه براساس تحقیقات کارشناسی و رفتارشناسی مخاطب، در حال تولید محتوا و پخش برنامه در بخش‌های مختلف دین، فرهنگ، فیلم و سریال، ورزشی و... در قالب‌های متنوع و مطابق فناوری‌های روز با رعایت تنوع دینی و مذهبی سوریه است.

وی درباره ضریب نفوذ و هدایت افکار عمومی این شبکه در میان مردم سوریه اشاره کرد: چنان‌که می‌دانید، مخاطبان سوری به ویژه قشر جوان آن کشور، در سالیان اخیر، حضور و تعامل بسیاری در شبکه‌های اجتماعی داشته‌اند. از این رو تأثیر این رسانه‌های مجازی بر مدیریت، هدایت و جریان‌سازی افکار عمومی، امری انکارناپذیر است. ما هم با درک این مهم، دسترسی و ضریب‌ نفوذ برنامه‌های این شبکه را گسترش دادیم. برای مثال دسترسی به محتوای العالم سوریه در فضای مجازی از مرز سه میلیون نفر گذشته که رقم کمی نیست. میانگین بازدیدهای پخش زنده در هر بار پخش بین 12 تا 20 هزار بازدید است که از شبکه‌های خود کشور سوریه و حتی تلویزیون‌های مطرح لبنانی به مراتب بیش‌تر است.

چنانی درباره مهم‌ترین کارکرد رسانه‌ای این شبکه، یعنی مبارزه با سمپاشی قدرت‌های استکباری و جنگ رسانه‌ای آن‌ها با محور مقاومت توضیح داد: سوریه دارای مردمی مقاوم، بافرهنگ، بصیر و فهیم است. آن‌ها می‌دانند دشمنان ملت سوریه برای پیش بردن برنامه‌های ضدسوری از رسانه‌ها استفاده می‌کنند. بااینکه دشمنان سوریه در میدان نبرد، قافیه را باخته‌اند، باز هم به این سادگی دست‌بردار نخواهند بود و از مسیرهای دیگری دست به کار می‌شوند. رسانه‌های غربی و سعودی همچنان به تفرقه‌افکنی، سمپاشی عقیدتی، یاس‌آفرینی در حوزه‌های مختلف معیشتی و بازسازی می‌پردازند و تلاش می‌کنند با بزرگنمایی مشکلات، دولت دمشق را عاجز و ناکارآمد نشان دهند. به برکت گفتمان انقلاب اسلامی و تجربه‌های موفق معاونت برون‌مرزی در زمینه جنگ نرم، تلاش می‌کنیم توطئه‌های دشمنان را به صورت هوشمند و مبتکرانه خنثی کنیم.

وی در انتها با بیان مشکلات مختلف پیش‌روی اهداف و آینده این شبکه خبری، تاکید کرد: در ابتدای فعالیت به لحاظ ساختاری و اداری مشکلاتی در سوریه داشتیم، ولی با همه این توصیفات، تاکنون وزارت اطلاع‌رسانی سوریه همکاری خوبی با ما داشته است. مسئله دیگر، تنگناهای مالی و ارزی است؛ البته به دشواری تأمین اعتبار و انتقال ارز واقف هستیم، ولی محدودیت مالی، مانع از آن می‌شود که اهداف شبکه به نحو احسن تحقق یابد. بنابراین برای اینکه شبکه العالم سوریه بتواند زبانی صادق در صیانت از توفیقات و رشادت‌های محور مقاومت باشد، نیاز به حمایت‌های بیش‌تری دارد.

 پل رسانه‌ای ایران به قاره فرصت‌های قرن

 قاره آفریقا در عصر ما به قاره فرصت‌های قرن معروف شده و جهان شاهد توسعه روزافزون ارتباطات رسانه‌ای، تجاری، فرهنگی و نظامی دیگر کشورها با آفریقاست. از سال ۲۰۰۰ میلادی، رقابت چشمگیری بین قدرت‌های جهانی برای ارتباط با آفریقا به راه افتاده است. آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، آلمان، ژاپن، عربستان، امارات، قطر و ترکیه با تأسیس انواع شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی در آفریقا حضور پرقدرت رسانه‌ای دارند. معاونت برون‌مرزی صداوسیما هم به این موضوع مهم به خوبی واقف بوده و سعی کرده است، حضور رسانه‌ای خود را در منطقه آفریقا مستحکم کند. یکی از شبکه‌های مهم حوزه آفریقا شبکه «هوسا» است. این شبکه متمرکز بر هوسازبانان آفریقا و جهان است و مدیریت آن برعهده محمدرضا حاتمی است. به همین سبب سراغ او رفتیم تا درباره فعالیت‌های مختلف این شبکه با ایشان صحبت کنیم.

حاتمی، در زمینه راه‌اندازی این شبکه و حضور رسانه‌ای ایران در قاره آفریقا گفت: از سال 2010 تا 2016 تعداد 320سفارتخانه جدید در قاره آفریقا افتتاح شده است. کشور هند در حال اضافه کردن 18سفارت جدید در کشورهای آفریقایی است. ترکیه ظرف چند سال اخیر 26 سفارتخانه جدید در کشورهای آفریقایی افتتاح و اردوغان بیش از 30 بار به آفریقا سفر کرده است و خطوط هوایی ترکیه به 50 شهر آفریقا، پرواز مستقیم دارد. طی سال‌های اخیر چین با 45کشور آفریقایی توافقات راهبردی دفاعی منعقد کرده و سرمایه‌گذاری حیرت‌آور چین در آفریقا باعث تحریک دیگر کشورها شده است. همه این‌ها نشان از موقعیت راهبردی و حساس قاره آفریقا و رقابت سایر کشورها برای حضور در این سرزمین دارد.

وی درباره چگونگی شکل‌گیری این شبکه برون‌مرزی گفت: ساختار سازمانی این شبکه جدید برون‌مرزی در پاییز سال ۱۳۹۸ رسماً تصویب و ابلاغ شد و شبکه برون‌مرزی هوسا، فعلاً روزانه شش ساعت برنامه شامل فیلم، سریال،‌ اخبار و انواع برنامه‌های تلویزیونی و سه ساعت انواع برنامه‌های رادیویی پخش می‌کند که متناسب با ساعات مختلف کشورهای قاره پهناور آفریقا، به صورت ۲۴ساعته، چندبار تکرار می‌شود. زبان هوسایی در کشورهای نیجریه، نیجر، غنا، کامرون، چاد، بنین، ساحل عاج، مالی، توگو، بورکینافاسو، سودان، آفریقای مرکزی، کنگو دموکراتیک و جمهوری کنگو و سیرالئون رایج است.

حاتمی درباره اهمیت و گستره هوسازبانان در قاره آفریقا توضیح داد: حدود 73 درصد از هوسازبانان جهان، در نیجریه زندگی می‌کنند. کشوری مهم و صادرکننده نفت که قدرتمندترین ارتش و بزرگ‌ترین اقتصاد آفریقا را دارد و نیمی از جمعیت ۲۰۰ میلیونی‌اش مسلمان هستند. بنابراین، فعالیت‌های شبکه برون‌مرزی هوسا از نظر زبان، شباهت زیادی به شبکه‌های تلویزیونی دوزبانه استانی در کشورمان دارد که در آن‌ها پخش برنامه‌ها به دو زبان رسمی فارسی و محلی «استانی» صورت می‌پذیرد. همچنین زبان رسمی حدود 700 میلیون نفر از جمعیت یک میلیارد و 200 میلیونی آفریقا، انگلیسی است. بنابراین در شبکه برون‌مرزی جدید ویژه آفریقا، برنامه‌ها به دو زبان هوسایی و انگلیسی پخش می‌شود.

وی در ادامه درباره نحوه و چگونگی پخش برنامه‌های این شبکه برون‌مرزی تصریح کرد: فعلاً پخش شبانه‌روزی برنامه‌های این شبکه برون‌مرزی با روش Live stream، در بستر اینترنتی است. امیدواریم با تصویب بودجه لازم برای تغییر وضعیت این شبکه از حالت اینترنتی به ماهواره‌ای، شاهد توسعه ارتباطات رسانه‌ای به عنوان بستر اصلی توسعه انواع روابط بین ایران و کشورهای آفریقایی باشیم و امیدواریم پخش ماهواره‌ای برنامه‌های تلویزیونی این شبکه هم در سال ۱۳۹۹ آغاز شود. مأموریت این شبکه جدید برون‌مرزی حمایت از توسعه روابط بین کشورمان با کشورهای قاره آفریقا و مقابله با جریان شوم ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی است.

مدیر شبکه رادیو و تلویزیونی هوسا در رابطه با جریان اسلام‌هراسی در قاره آفریقا و مشکلات به وجود آمده برای مسلمانان به خصوص در کشور نیجریه تاکید کرد: کشورهای استعمارگر از ابتدا با شکل‌گیری همه نهضت‌های بیداری در آفریقا مخالف بوده‌اند. تلاش شبانه‌روزی رسانه‌های استکباری برای تحریف حقایق و سرکوب شدید نهضت بیداری اسلامی و ادامه زندان شخصیتی برجسته مانند «شیخ زکزاکی» هم نتیجه فتنه‌انگیزی‌های قدرت‌هایی همچون انگلیس، آمریکا و رژیم صهیونیستی در این سرزمین است. ما خواهان استقلال، ثبات و پیشرفت همه کشورهای آفریقایی به خصوص نیجریه هستیم و امیدواریم هرچه زودتر شاهد آزادی شیخ زکزاکی و بازگشت ایشان به آغوش میلیون‌ها نفر از مردمی‌باشیم که او را عاشقانه دوست دارند.

حاتمی در پایان تصریح کرد: در سال‌های متمادی، رسانه‌های وابسته به جریان استکبار، با هدف حفظ منافع و حیاط خلوت قدرت‌های جهانی، به ترویج جریان شومی‌با عنوان آفریقا‌هراسی پرداخته‌اند. رسوب اطلاعات غلط و جهل مفرط نسبت به واقعیت‌های آفریقا در افکار عمومی جهان و غفلت از منافع بی‌شمار در توسعه روابط بین ایران و آفریقا، از جمله مهم‌ترین مسائل پیش روی شبکه هوساست.

«ایران پرس»؛ ظهور رسانه‌ای نوپا

 خبرگزاری بین‌المللی تصویری ایران پرس، نخستین تجربه یک خبرگزاری تصویری بین‌المللی نه فقط در سازمان صداوسیما، بلکه در ایران است. این خبرگزاری که بر مبنای پیوست حکم مقام معظم رهبری به رئیس سازمان صدا وسیما تأسیس شده است، از اول مهر 1396 به طور آزمایشی شروع به کار کرد و در 27 فروردین 1398 با حضور رئیس رسانه ملی افتتاح رسمی‌شد.

مرضیه زائری سرپرست رسانه‌های نوین خبرگزاری ایران پرس درباره بخش‌های مختلف ایران پرس گفت: این خبرگزاری بین‌المللی تصویری، علاوه بر گروه‌های متعدد پشتیبانی تولید برای تأمین تصاویر زنده و تولیدی، دارای تحریریه تولید خبر است که دبیران و خبرنگاران حوزه‌های مختلف در آن‌ها فعال هستند. دسته‌بندی صفحات وبسایت ایران پرس به گونه‌ای است که اخبار مهم ایران را در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، گردشگری و دفاعی در صفحات جداگانه با تصاویر مناسب به مخاطبان در سراسر دنیا به دو زبان بین‌المللی ارائه می‌دهد. هم‌اکنون 35 خبرنگار آنلاین در سراسر ایران با ایران پرس همکاری دارند و آخرین اخبار اقصی نقاط ایران را در حوزه‌های مختلف خبری به انضمام تصاویر مناسب از جمله آلبوم عکس یا ویدئو برای خبرگزاری ارسال می‌کنند که در صفحات ویژه سایت ایران پرس مشاهده می‌شود.

وی در ادامه افزود: مصاحبه‌های اختصاصی با مقامات ایران و دیگر کشورهای جهان، تولید برنامه‌های مستند و ترکیبی، موشن گرافیک و ... از دیگر محصولات خبرگزاری است. سایت جدید ایران پرس، قابلیت پخش زنده تصاویر فید ماهواره‌ای را هم دارد و علاوه بر این، برنامه پخش (کنداکتور) و آدرس فید ماهواره هم روی سایت در دسترس است. در سایت جدید ایران پرس، در بخش خبرنگاران آنلاین، علاوه بر آموزش خبرنگاری آزاد به مخاطبان، اخبار و فایل‌های آن‌ها را از سراسر جهان دریافت می‌کند.

زائری درباره فعالیت این شبکه خبری در حوزه فضای مجازی و اینترنت توضیح داد: خبرگزاری ایران پرس در حوزه شبکه‌های اجتماعی هم فعال است؛ حضور در فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام و همین‌طور آپارات. همچنین کانال‌های تلگرام، واتساپ و سروش ایران پرس، هم‌اکنون به طور 24ساعته ادامه دارد و به زبان انگلیسی آخرین اخبار و تولیدات ایران پرس را منتشر می‌کند. توییتر ایران‌‌پرس در زبان‌های عربی، فرانسه و اسپانیایی هم صفحات جداگانه دارد، ولی متاسفانه به علت کارشکنی شرکت گوگل و نفوذ دولت آمریکا، صفحه یوتیوب ایران پرس بارها مسدود شده است.

سرپرست رسانه‌های نوین ایران پرس درباره فعالیت‌های مختلف در حوزه بین الملل و مقابله با جنگ رسانه‌ای غربی‌ها تصریح کرد: طی یک سالی که از فعالیت رسمی ایران پرس می‌گذرد، معتبرترین و بزرگ‌ترین خبرگزاری‌ها و شبکه‌های جهان از اروپا، آمریکا، آسیا و کشورهای منطقه به مخاطبان اصلی تصاویر و اخبار این خبرگزاری تبدیل شده‌اند. در مقاطع مهمی از حوادثی که کشورمان در سال گذشته از سر گذراند، ایران پرس اولین منبع تصویری برای رسانه‌های بین‌المللی بود. نشان دادن حقایق و رخدادهای مختلف و دستاوردهای مهم ایران و به تعبیر مقام معظم رهبری «تصویر شیرین از ایران امروز»، سرلوحه فعالیت‌های «ایران پرس» قرار گرفته است. نقطه‌عطف فعالیت یک سال گذشته ایران پرس، پخش تصاویر زنده از مراسم وداع با پیکر سردار شهید سلیمانی و حماسه پرشور حضور مردم ایران در شهرهای مختلف بود که از سوی رسانه‌های مهم بین المللی دنبال می‌شد.

وی در ادامه مصاحبه به برخی از مشکلات این خبرگزاری اشاره کرد و گفت: همکاران پرتلاش خبرگزاری ایران پرس در شرایطی طی یک سال گذشته توانستند به جایگاه مناسبی در فضای رسانه‌ای دست یابند که سازمان صداوسیما همچون دیگر ارکان نظام با توجه به فشار تحریم‌ها و کاهش منابع مالی با مشکلات ارزی و مالی فراوانی رو‌به‌رو بوده و هنوز بسیاری از ضروریات توسعه فناوری و به‌روزرسانی امکانات خبرگزاری در فضای رقابتی رسانه‌ای بین المللی تأمین نشده است. از سوی دیگر با توجه به ضرورت تأمین نیروی انسانی لازم برای یک رسانه بین‌المللی، ایران پرس همچنان با مشکل تأمین نیرو مواجه است.

زائری در انتها با اشاره به تعهد و تخصص نیروهای فعلی و با وجود همه مشکلات پیش رو تاکید کرد: آنچه مسلم است، خبرگزاری ایران پرس با انگیزه و توان نیروهای متعهد خود که در سطوح مختلف مدیریتی و پرسنلی در بخش‌های متعدد آن مشغول به کار هستند، تاکنون توانسته موانع بسیاری را از سر راه خود بردارد و اگر بتواند با همین توان به کارش ادامه دهد، چشم‌انداز روشنی در سپهر رسانه‌ای کشور و فضای بین‌الملل ترسیم می‌کند.

سایت ایران پرس به دو زبان انگلیسی و عربی به نشانی

www.iranpress.com فعال است و با قابلیت تصویری بالا، آخرین اخبار ایران و جهان را با تمرکز بر حوزه ایران و با تصاویر اختصاصی ایران پرس منتشر می‌کند.