روزنامه جام جم در گزارشی از رونق بازار سازندگان پویا نمایی در اوضاع کرونایی خبر داده است.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، در این گزارش در گفت و گویی با برخی انیمیشن سازان به نام کشور اوضاع امروز این صنعت در کشور بررسی شده است. این گزارش در روزنامه جام جم در تاریخ 23شهریور 99منتشر شده است:
پویانماییها ها کرونا را شکست دادند
تاثیر مثبت ویروس کرونا روی برخی کسب وکارها به یک عبارت متناقض یا طنز شبیه است. حتی آن دسته که معتقدند بشر در دوره تاخت وتاز این ویروس، دستاوردهای قابل اعتنا داشته، منظورشان سود و منفعت حرفه ای و مالی نیست و البته اگر شما یکی از این آدم های خوشبین و مثبت اندیش باشید در بهترین حالت گمان میبرید تنها کسب وکار مصون مانده از تاخت وتاز ویروس کرونا در جهان، احتمالا مرتبط با پزشکی و پژوهش و تولید واکسن است، نه حرفه ای از زیر مجموعه صنایع هنری! در شرایطی که اهالی سینما، تئاتر، ادبیات، موسیقی و هنرهای تجسمی از شیوع کرونا ضربههای سنگین خورده اند، چه کسی می تواند باور کند این آفت به جان یکی از شاخههای هنر نیفتاده که هیچ بلکه در مواردی برسود و ثمره اش اضافه کرده است؟ خبر خوب این که انیمیشن سازان برخلاف سایر فعالان عرصههای هنر از ویروس کرونا کمترین آسیب را دیده اند و درمواردی شیوع این ویروس به کارشان رونق داده است. البته وقتی درباره انیمیشن سازی صحبت میکنیم با یک مجموعه از انواع تولیدات متنوع و مختلف سروکار داریم که هرکدام ممکن است در دوره کرونا سرنوشت متفاوتی پیداکرده باشند، اما درمجموع کرونا برای کارتونیها خیلی خرابی به بار نیاورده است.
درباره چه نوع تولیداتی حرف می زنیم؟
قرار نیست توضیحات مفصلی درباره انواع پویانمایی و تکنیک های انیمیشن سازی بخوانید. داریم درباره انیمیشن سازی به عنوان یک صنعت حرف می زنیم و سبک های مختلف فعالیت در این صنعت که در کشور ما متداول است. چرا؟ چون هرکدام از سبک ها، مواجهه خاص خودشان را با کرونا داشته اند.
استودیوها:در ایران تعداد زیادی استودیوی انیمیشن سازی داریم که تعدادی هنرمند با تخصص های مختلف اما مرتبط با تولید پویانمایی از نویسنده گرفته تا انیماتور گرد هم می آیند و یک اثر پویانمایی تولید میکنند.
شرکت های انیمیشن سازی: در شرکت های انیمیشن سازی علاوه بر یک یا چند استودیوی تولید، بخش های دیگری هم فعال است، ازجمله استودیوهای تولید موسیقی و بخش های توزیع و عرضه فیلم پویانمایی. شرکت ها و استودیوهای انیمیشن سازی آثارشان را به شیوههای مختلفی تولید میکنند، ممکن است برخی از آنها به ساخت آثار آموزشی یا تجاری متمرکز شوند که معمولا فعالیت و حیاتشان مبتنی بر سفارش است. برخی دیگر انیمیشنهای مستقل تولید میکنند که اگر تولیدشان سینمایی باشد، درآمدشان از گیشه و فروش لوازم جانبی تامین میشود و اگر مناسب فضای مجازی باشد از حامیان مالی کسب درآمد میکنند.
چرا زور کرونا به پویانمایی نرسید؟
ساختار تولید پویانمایی چه مبتنی بر سفارش باشد چه مستقل، از آسیب های پاندمیکرونا در امان نخواهد ماند و اگر تا امروز انیمیشن سازان لطمه زیادی نخورده اند به این سبب است که تولید پویانمایی به روش های مختلفی صورت میگیرد و نیز فرآیند تولید آن، طولانی است. به عبارت دیگر اگر زور کرونا چند وقت دیگر هم به دانش بشر بچربد و واکسن یا درمان قطعی برای آن پیدا نشود، انیمیشن سازان هم از این بلای میکروسکوپی در امان نخواهند ماند.
استودیوها یا شرکت هایی که آثار سفارشی تولید میکنند، در معرض خطر کاهش سفارش قرار دارند و تولیدکنندگان آثار سینمایی گرفتار مشکلات نمایش و اکران عمومی خواهند شد؛ فقط تولیدکنندگان آثاری مثل «دیرین دیرین» هستند که می توانند همیشه به تاج کرونا بخندند و به کار خودشان ادامه بدهند.
یک جرعه اینترنت قوی تر
پرتعدادترین بخش صنعت پویانمایی در ایران، استودیوهای انیمیشن سازی هستند که به سفارش مراکز فرهنگی و تجاری انیمیشن می سازند. البته برخی از آنها که اسم ورسمیبه هم زده باشند، می توانند از تلویزیون هم سفارش بگیرند و برخی دیگر که در حال برداشتن گام های اول هستند یا مثلا برخی استودیوهای انیمیشن سازی در شهرستانها ممکن است دست یاری به شرکت های بزرگ تر انیمیشن سازی بدهند و بخشی از تولیدشان را به عهده بگیرند. این بخش از صنعت انیمیشن سازی ایران با شیوع ویروس کرونا با مشکل خیلی جدی و عجیبی روبه رو نشده است. استودیو گنبد کبود که توسط برادران نکویی تاسیس شده و سابقه همکاری با تلویزیون و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را دارد در دوره شیوع کرونا، به قوت قبل و البته با حفظ پروتکل های بهداشتی به کارش ادامه داده است.
بابک نکویی دراین باره میگوید: مهم ترین نیاز استودیوهای انیمیشن سازی دسترسی به اینترنت پرقدرت و ارزان است. از یک سو زیرساخت های اینترنتی کشورمان چه برای آموزش پویانمایی، چه برای دورکاری بسیار ضعیف است و از سوی دیگر دادههای انیمیشنی حجم بالایی دارند. این کارگردان پویانمایی، همچنین توضیح می دهد برای دورکاری نیازمند قراردادهای عدم افشای اطلاعات هستند و نیز ایجاد شبکههایی برای دسترسی به سرور اصلی تا هنرمندان و کارکنان استودیو به دادهها دسترسی داشته باشند. گویا برای این مورد نرم افزارهایی وجود دارد که تهیه آنها برای استودیوهای ایرانی اصلا ارزان نیست.
نکویی به این مورد هم اشاره میکند که در عصر ارتباطات دیجیتال، همکاری روی بستر اینترنت یکی از ضروریات صنعت پویانمایی است و حتی اگر کرونایی هم در کار نباشد، توسعه زیرساخت های دیجیتال به اهمیت خودش باقی است. به اعتقاد این انیمیشن ساز، در حال حاضر فقط کمی حمایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای ارائه اینترنت پرقدرت، می تواند به حال استودیوهای انیمیشن سازی و صنعت پویانمایی کشور بسیار مفید باشد.
فرصت اکران
گروه هنر پویا با تولید سه اثر سینمایی و فعالیت مستمر از زمان تاسیس تا امروز، حالا دیگر باسابقه ترین شرکت تولید انیمیشن سینمایی در ایران محسوب میشود. این گروه در همین ماههای اخیر و در روزگار جولان کرونا توانسته انیمیشن «بچه زرنگ» را به مرحله پساتولید برساند. حامد جعفری، موسس این شرکت انیمیشن سازی معتقد است در شرایط فعلی مهم ترین مساله انیمیشن سازان دسترسی به اینترنت قوی برای فراهم کردن بستر دورکاری است و در ادامه، ابهام در دورنمای اکران مشکلاتی برای شرکت هایی مانند هنرپویا ایجاد میکند. این تهیه کننده درباره تاثیر کرونا بر فعالیت استودیوهای تولید میگوید: در ماههای اخیر تولید انیمیشن ادامه داشته و چه بسا استودیوها با مشکلات جدی هم مواجه نشده باشند اما از آنجا که این استودیوها بر اساس سفارش، دست به تولید می زنند ممکن است به دلیل شیوع ویروس کرونا، سفارش های کمتری دریافت کنند، چراکه بخش دولتی درگیر کمبود بودجه است و بخش خصوصی اگر با مساله مالی هم دست به گریبان نباشد احتمالا در این شرایط برای سفارش جدید، محتاطانه عمل خواهد کرد.
جعفری با تاکید بر توضیحات نکویی درباره اهمیت فراهم کردن بسترهای فعالیت دیجیتال، به مهم ترین مشکلی که انیمیشنهای سینمایی با آن مواجه هستند، اشاره میکند. او در این باره میگوید: در یک شرکت انیمیشنی، فرآیند تولید انیمیشن با عرضه، کامل میشود. بسترهای موجود برای عرضه، انیمیشن تلویزیون، دی وی دی و تلویزیونهای اینترنتی و البته سینما است که متاسفانه در مورد آخر دورنمای روشنی وجود ندارد. شاید تولید انیمیشن در دوره کرونا با مشکلات خیلی جدی روبه رو نشده باشد اما عرضه یک اثر سینمایی با توجه به تعطیلی سینماها حتما مشکلاتی در برنامه ریزی اکران و بازگشت سرمایه ایجاد خواهد کرد به خصوص از این بابت که مخاطب اصلی فیلم های سینمایی انیمیشن، کودکان و نوجوانان هستند و والدین اگر خودشان هم با رعایت پروتکل ها به سینما بروند، ترجیح می دهند فرزندان شان را در معرض خطر ابتلا به این ویروس قرار ندهند.
تهدیدی که فرصت شد
از قدیمی ترین استودیوهای انیمیشن سازی در ایران، حور است که نسل اول انیمیشنهای سه بعدی مانند سیاساکتی را تولید کرده است. این موسسه نه انیمیشن سینمایی تولید میکند و نه انیمیشن تبلیغاتی که شیوع ویروس کرونا بر عملکردش تاثیر جدی گذاشته باشد. موسسه حور با تلویزیون همکاری دارد و در طول سال های فعالیتش در برنامه ریزی و زمان بندی برای تولید با حجم بالا و مناسب برای تلویزیون مجرب شده است. رضا تقدسی، مدیر موسسه حور درباره تاثیر ویروس کرونا بر فعالیت این موسسه میگوید: روزهای اول دچار گیجی و سردرگمیبودیم و فرآیند تولید برای مدت کوتاهی متوقف شد اما کمیبعد شرایط و بستر لازم برای همکاری امن را فراهم کردیم.
به اعتقاد این تهیه کننده انیمیشن، مهم ترین و اصلی ترین حامی انیمیشن حرفه ای در ایران تلویزیون است و مشکلات انیمیشن سازی در دوره کرونا همان مشکلاتی است که همیشه وجود داشته. تقدسی در این باره میگوید: نبود پهنای باند مناسب برای تبادل دادهها بین سفارش دهنده با استودیوهای تولید در تهران و شهرستانها و نیز نبود کپی رایت که باعث شده «وی اودی»ها از سفارش انیمیشن به تولیدکنندگان ایرانی بی نیاز شوند و با هزینه محدود انیمیشنهای خارجی را دوبله کنند، اصلی ترین چالش های تولید انیمیشن در ایران به حساب می آیند.
از نگاه تقدسی، شیوع کرونا نه تنها مشکل حادی برای تولید انیمیشن در موسساتی مانند حور ایجاد نکرده بلکه در مواردی به فرصت بدل شده و برای دورکاری و سفارش تولید به بیرون الزام ایجاد کرده است.
این تهیه کننده انیمیشن میگوید: شیوع کرونا تهدیدی است که می تواند به فرصت بدل شود. برنامه برون سپاری تولید یا دورکاری سال هاست که مورد بحث قرار دارد و از اهمیت و ضرورتش صحبت میشود اما شیوع این ویروس باعث شده اقدامات عملی در این باره آغاز شود و چند سال زودتر وارد این پروسه شویم.
توسعه در دوران کرونا
اگرچه انیمیشن سازان به اندازه تولیدکنندگان سایر آثار هنری با کرونا مشکل پیدا نکرده اند ولی شنیدن خبر توسعه در دوران کرونا هم دور از انتظار به نظر می رسد. نس انیمیشن یا همان استودیوی تولیدکننده مجموعه دیرین دیرین در دوره شیوع کرونا توسعه داشته، نیروهای بیشتری جذب کرده و انیمیشنهای بیشتری ارائه داده است.
محمدابوالحسنی، تهیه کننده انیمیشن دیرین دیرین این خبر خوش را به جام جم داده و توضیح می دهد: شیوع ویروس کرونا مردم را به سمت فضای مجازی سوق داد و در نتیجه با مخاطبانی مواجه شدیم که به محتوای بیشتری نیاز داشتند. در نتیجه در دوران کرونا نه تنها به مشکل خاصی برنخوردیم و تعدیل نیرو نداشتیم بلکه کارمان را توسعه دادیم.
دیرین دیرین عنوان مجموعه انیمیشنهای ۲۰ دقیقه ای است که با محتوای طنز، سرگرمی و آموزشی در «وی اودی»ها، شبکه نمایش خانگی و شبکههای اجتماعی عرضه میشود. در دوره کرونا، این انیمیشن به صورت سریال مختص فضای مجازی تولید شده و مورد استقبال مخاطبان هم قرار گرفته است اما ابوالحسنی میگوید: گسترش ویروس کرونا نه فقط افراد را برای سرگرمیبه سمت فضای مجازی سوق داده بلکه فضای جایگزینی بوده برای کسب وکارها و نیز یک بستر مهم برای آموزش. با شیوع این ویروس خیلی سریع تر از آنچه پیش بینی میشد به سمت آموزش های آنلاین سوق پیدا کرده ایم و همه اینها به معنی ایجاد فرصت برای تولیدات انیمیشنی بیشتر در فضای مجازی است. سازندگان انیمیشنهای دیرین دیرین طبق آنچه ابوالحسنی به آن اشاره کرده، در مدت شیوع ویروس کرونا، بیش از ۲۰۰۰ قسمت انیمیشن آموزشی برای کودکان و نوجوانان تولید کرده اند و البته برنامههای دیگری هم دارند که در آینده خبرش به ما خواهد رسید.
آذر مهاجر