به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، محمد حق‌شناس در اداره کل تأمین و رسانه بین‌الملل سیما، به‌عنوان مدیر رسانه بین‌الملل روزهای پایانی خدمت خود در سازمان صداوسیما را می‌گذارند. او کار خود را از سال ۱۳۷۲ با همکاری در گروه اقتصاد شبکه یک شروع کرده و دکترای اقتصاد از دانشگاه ملی مالزی را دارد. درباره این حوزه کاری با مدیر رسانه بین‌الملل سازمان همراه شده ایم تا تجربیات و فعالیت‌های آن مجموعه را با ما به اشتراک بگذارد.  ***به‌عنوان نخستین سؤال، از معرفی و تاریخچه این واحد آغاز کنید. این مجموعه کار خود را در سال ۱۳۷۲ با مشارکت یک شرکت خصوصی آغاز کرد و وظیفه فروش محتوای تولیدی سازمان را بر عهده داشت. نخستین بازار فیلم تهران در سال ۱۳۷۴ نیز جزئی از کارهای اولیه مجموعه بود. مجموعه حاضر تا سال 1387 کار خود را ذیل سیما فیلم ادامه داد؛ که در نهایت برای یکپارچه شدن و ایجاد تمرکز در زمینه خرید و فروش محتوا در سازمان، به‌عنوان بخش رسانه بین‌الملل به اداره کل تأمین برنامه پیوست و من نیز کار خود را از سال 1394 در این مجموعه شروع کردم. *** لطفاً از مراحل و فرآیند کاری مجموعه برای خوانندگان محترم بگویید. به‌طورکلی ارائه آثار در عرصه بین‌الملل در سه حالت فروش، مبادله و یا اهدا صورت می‌پذیرد. برای فروش آثار در سطح بین‌الملل، ابتدا محتوای سازمان رصد می‌شود تا آثار قابل‌فروش احصاء شود و سپس از نظر فنی و محتوایی آماده‌سازی‌های لازم صورت می‌گیرد. تهیه تیزر آثار، پوستر و اقلام تبلیغاتی با زبان انگلیسی و سایر زبان‌ها، از جمله دیگر از فعالیت‌ها برای انجام بهتر امر بازاریابی است. در بخش بازاریابی خارجی، یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها، حضور در بازارهای بین‌المللی محتوا است. بیش از هشت بازار مطرح در سطح جهان فعالیت می‌کنند که همواره سازمان صداوسیما در این بازارها حضور فعالی داشته است. سازمان صداوسیما با برند IRIB Media Trade همواره در این بازارها حضور داشته است و در کنار شرکت‌ها و شبکه‌های بزرگ جهانی به‌عنوان یک برند شناخته ‌شده برای خود اعتبار ایجاد کرده است. این برند، به خریدوفروش محتوای مرتبط با سازمان صداوسیما، بسیار کمک می‌کند. این برند به دلیل ارزشی طی سالیان طولانی ایجاد کرده است، باید حفظ و تقویت شود. در این بازارها تمامی‌بازیگران اصلی حوزه محتوای تلویزیونی حضور دارند و حتی در شرایط کرونا نیز در کنار بخش آنلاین، همچنان بخش فیزیکی و حضوری نیز برقرار بود و بسیاری از شرکت‌ها به‌صورت حضوری شرکت کردند. در واقع این بازارها خط مقدم عرضه محتوای تلویزیونی در سطح جهان هستند. مجموعه رسانه بین‌الملل اداره کل تأمین برنامه سیما نیز همواره سعی کرده است با شرکت در این بازارها، خط مقدم را حفظ کرده و به عرضه محصولات سازمان مبادرت ورزد. در زمینه فروش محتوا این مجموعه حوزه تحقیقات بازار را نیز در دستور کار خود قرار داد و جهان را به چند حوزه فرهنگی دسته‌بندی کرد تا بر اساس آن بتوان بازاریابی کرد. درک حوزه‌های فرهنگی می‌تواند به عرضه محتوا کمک‌کننده باشد. به‌عنوان‌مثال ژانرهای محبوب در حوزه هند با آفریقا و یا اروپا متفاوت است و توجه به این جزئیات برای فروش مهم است. بعد از بازاریابی و تعامل عقد قرارداد مهم می‌شود که قراردادهای بین‌المللی به دلیل اهمیت حق رایت در خریدوفروش به‌عنوان یک حوزه تخصصی، باید با دقت بالا صورت گیرد تا در بلندمدت ایجاد مشکل نکند. حضور در جشنواره‌ها نیز یکی دیگر از فعالیت‌های این واحد می‌باشد تاکنون در بیش از ۱۵۰ جشنواره شناخته‌شده شرکت کرده‌ایم که جوایزی نیز به آثار سازمان تعلق‌گرفته است. حضور در این جشنواره‌ها ضمن تقویت برند صداوسیما باعث دیده شدن این آثار شده و به‌عنوان یک مکمل تبلیغاتی برای فروش نیز می‌باشد.  *** غیر از حضور در بازارها آیا از روش‌های دیگری نیز برای فروش آثار استفاده می‌شود؟ بله ما در حوزه بازاریابی مجازی نیز فعال هستیم و از طریق حضور در پلتفرم‌های آرشیوی مانند سیناندو محتوای خود را برای بازبینی در اختیار مشاهده‌کنندگان می‌گذاریم. همچنین وب‌سایت مجموعه نیز برای تعامل با مشتریان همواره برقرار بوده است و محلی برای ارائه محصولات سازمان می‌باشد. از طرفی تعامل با شرکت‌های بزرگ توزیع‌کننده واسط نیز، یکی از روش‌هایی است که برای توزیع آثار مورداستفاده قرار می‌گیرد. این شرکت‌ها محتوا را به‌صورت پکیج به مشتریان عرضه می‌کنند و قرار گرفتن آثار صداوسیما در بسته‌ی محتوایی آن‌ها، باعث بهتر دیده شدن و خرید آثار در کنار سایر آثار مطرح تلویزیون‌های جهان می‌شود. این امر یک استراتژی مناسب برای بازاریابی است که مورداستفاده ما بوده. اما مهم‌تر از همه این مسئله است که امروزه یکی از تحولات مهم حوزه عرضه محتوا در سطح جهان، راه افتادن پلتفرم‌های دیجیتال بینالمللی است که فرصت بزرگی را در اختیار سازمان صداوسیما برای عرضه مستقیم آثار خود در سطح جهان قرار می‌دهد. از همان ابتدای قدرت گرفتن این پلتفرم‌ها در دهه ۹۰ شمسی، این مهم موردتوجه مجموعه تأمین برنامه و رسانه بینالملل بوده است .  *** لطفاً در زمینه فعالیت در این پلتفرم‌ها بیشتر توضیح دهید. شروع فعالیت در این حوزه با راه‌اندازی کانال‌های مربوطه در این پلتفرم‌ها بود که پس از مدت کوتاهی، هجمه شدیدی علیه این فعالیت صورت گرفت و باعث بسته شدن آن‌ها توسط بسیاری از پلتفرم‌ها شد. در بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد کانال‌هایی که مالکان شخصی آن‌ها در خارج از سازمان و غالباً در خارج از کشور بودند و توسط افرادی سودجو اداره می‌شدند، از طریق محتوای سازمان کسب درآمد می‌کردند، علیه حضور سازمان در این پلتفرم‌ها کمپین راه انداخته بودند تا منافع خود را حفظ کنند. ما در این زمینه فعالیت حقوقی خود را صورت دادیم که بیش از ۲۰۰ کانال که در پلتفرم‌های بین‌المللی، محتوای سازمان را عرضه می‌کردند مسدود شدند. درواقع در این فضای جدید، بخش مهمی از کار حفاظت از محتوا است. باید از مالکیت معنوی تولیدات سازمان در سطح جهانی محافظت صورت بگیرد که مورد سوءاستفاده افراد فرصت‌طلب قرار نگیرد و این امر نیازمند فعالیت‌های حقوقی در سطح بین‌الملل است. در این زمینه علاوه بر حضور در پلتفرم‌های بین‌المللی، حضور در پلتفرم‌های اختصاصی کشورها نیز یکی از راهبردهای کسب درآمد ما بوده است.  *** شما چه محتوایی از سازمان را عرضه می‌کنید؟ فعالیت ما آثار نمایشی و غیر نمایشی را شامل می‌شود. فیلم، سریال، مستند، پویانمایی و حتی موسیقی در حوزه کاری ما قرار دارد. ما موسیقی‌هایی را که تحت مالکیت سازمان صداوسیما است نیز، در پلتفرم‌های موسیقی بین‌المللی عرضه کردیم و همان مسیری که برای آثار نمایشی توضیح داده شد، برای آثار موسیقی سازمان نیز دنبال شده است. باید توجه کرد که حوزه پلتفرم‌های جدید و عرضه محتوا در فضای مجازی در سطح بین‌الملل مکمل فروش برودکست می‌باشد و باید با تمام توان از این ظرفیت استفاده کرد و اداره کل تأمین و رسانه بین‌الملل با دانش انباشته‌ای که در حوزه فروش برودکست دارد می‌تواند در این زمینه نیز متولی امر بوده و این مهم را به سرانجام برساند.  *** در مورد مشکلات و چالش‌های حوزه کاری خود بگویید یکی از چالش های اصلی عمده، مسئله تحریمها است که تبادلات مالی و حضور در فضای مجازی در سطح بین‌الملل را سخت کرده است که به‌هرحال باید مقاومت کرد و از طریق روش‌های مختلف این تحریم‌های ظالمانه را دور زد و خواسته خود را به سرمنزل مقصود برسانیم که بحمدلله توفیقات خوبی در این زمینه داشته‌ایم.  *** آیا غیر از فروش، به فکر فعالیت‌های مرتبط نیز بوده‌اید؟ بله طرح‌های مختلفی برای اجرا موجود است. به‌عنوان‌مثال طی مذاکرات با رسانه‌های یکی از کشورهای همسایه، امکان مبادله تولیدات با باکس تبلیغاتی فراهم‌شده است. یعنی ما سریالهای تولیدی سازمان را در اختیار شبکه برای پخش قرار دهیم و بجای مبلغ رایت، بخشی از باکس تبلیغات آن سریال را دریافت می‌کنیم تا تیزر محصولات ایرانی در آن باکس‌ها را پخش شود. این مسئله به توسعه صادرات کالای ایرانی کمک خواهد کرد. یکی دیگر از طرح‌هایی که در ماه‌های اخیر در اداره کل تأمین برنامه و رسانه بین‌الملل مطرح گردید، طرح ایجاد سامانه بن هدیه برای اهدای آثار بوده است تا از این طریق بتوان به مسئله اهدای آثار سازمان به سایر رسانه‌های جهان نظم بیشتری بخشید. طی سال‌های گذشته تلاش‌های ارزشمندی توسط بخش‌های مختلف سازمان به‌منظور توزیع ترویجی تولیدات سازمان صورت گرفته است ولی یکی از چالش‌های واگذاری حقوق پخش تولیدات سازمان، نحوه هدیه یا مبادله آن‌ها با سایر شبکه‌ها تلویزیونی کشورها است. ازنظر علم بازاریابی، روش هدیه یا ارائه محصول رایگان می‌تواند در نفوذ در بازارها نقش بی‌بدیلی داشته باشد به‌شرط آنکه کاملاً هدفمند و با استراتژی‌های بازاریابی و ترویج هماهنگ باشد.