به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، شناسایی، انتخاب و خرید بهترین آثار تلویزیونی در ساختارهای برنامهسازی بهخصوص برنامههای نمایشی، مستند و پویانمایی منطبق با سیاستهای کلان رسانه، کمک به آمادهسازی آثار تهیه شده، اعم از ترجمه و دوبله، رصد و تحلیل محتوای برنامههای ماهوارهای و انعکاس آن به معاونت سیما و مدیران ارشد سازمان و هماهنگی با شبکههای مختلف داخلی و خارجی از جمله اهداف تأسیس اداره کل تأمین و رسانه بینالملل سیما بوده است. در این گزارش وظایف بخش هایی از این اداره کل تبیین شده است:
رصد سرچشمه فرایند تأمین برنامه است
محمد غلامرضایی، مدیر تأمین برنامه اداره کل تأمین و رسانه بینالملل سیما با اشاره به اینکه رسانه ملی به عنوان مهمترین و وسیعترین رسانه جمعی کشور، نقشی بیبدیل در هدایت فکری و فرهنگی جامعه عهدهدار است، گفت: بی شک متوسط میزان تماشای مخاطبان این رسانه، نشاندهنده حساسیت، اهمیت و جایگاه ویژه بخشهایی است که نسبت به عرضه محتوا فعالیت میکنند.
وی ادامه داد : در چند سال اخیر پیشرفت علم و تکنولوژی باعث گسترش رسانهها و رشد روزافزون بسترهای انتشار محتوا و در نتیجه سطح دسترسی بینندگان به تولیدات مختلف شده است، به طوری که مخاطبان امروز، دیگر آن بیننده دیروز نیستند و میتوانند رسانه و برنامههای مورد نظرشان را انتخاب و تماشا کنند.
مدیر تأمین برنامه گفت: در این جنگ رسانهای، بخشهای تولید و تأمین محتوای سازمان، وظیفهای خطیر بر دوش دارند که تحقق مقاصد و اهداف آنها، نیازمند توجه ویژه مدیران ارشد سازمان است.
وی افزود: تأمین برنامه به معنی رصد، ارزیابی، قیمتگذاری، عقد قرارداد، توزیع، آمادهسازی و پخش فیلمهای سینمایی، مجموعههای تلویزیونی، مستندها و پویانماییهای تولید شده خارج از سازمان صداوسیماست که این آثار ممکن است ایرانی یا خارجی باشند.
غلامرضایی ادامه داد: برخی از این فرایندها از رصد گرفته تا توزیع، در این واحد و فرایندهای آمادهسازی و پخش در واحدهای تأمین برنامه شبکهها صورت میگیرد. این مجموعه، این وظیفه خطیر را انحصاراً برای تمام معاونتها اعم از سیما، استانها، فضای مجازی، برونمرزی و ... بر عهده دارد.
وی خاطرنشان کرد: هر محتوایی که خارج از سازمان صداوسیما تولید شده باشد، باید توسط این اداره بررسی و خریداری شود. طبق گزارش واحد اطلاعات و برنامهریزی معاونت سیما، حدود 40 درصد از برنامه شبکهها را، برنامه تأمینی تشکیل میدهد.
غلامرضایی افزود: برای نمونه در سال 1399، 4341 عنوان فیلم سینمایی، 7808 ساعت سریال، 2175 ساعت پویانمایی و 2414 ساعت مستند در این واحد ارزیابی شده است و در نتیجه آن 449 عنوان فیلم سینمایی، 953 ساعت سریال، 456 ساعت پویانمایی و 1307 ساعت مستند، برای شروع فرایند آمادهسازی، در اختیار شبکهها قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه تولیدات غیرسازمانی به طرق مختلف به چرخه تأمین برنامه وارد میشوند، گفت: این روشها شامل بازارها و جشنوارههای داخلی و خارجی، پایگاه اطلاعرسانی عرضه محتوا، مالکان حقیقی و حقوقی، نشریات تخصصی داخلی و خارجی، کاتالوگ و بروشور تولیدکنندگان، پایگاههای اینترنتی شرکتهای تولید یا توزیعکننده و ... است. وی تأکید کرد: در سالیان گذشته تولیدات آمریکایی و کشورهای نظام سلطه بخش زیادی از آثار منتشر شده در بسترهای گوناگون را تشکیل دادند و به همین جهت، رصد تولیدات کشورهای دیگر بسیار دشوار شده است.
غلامرضایی افزود: میزهای تخصصی برای رصد آثار طراحی و اجرا شده است که برای نمونه میتوان از میزهای تخصصی غربآسیا، شرقآسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، آمریکا، اروپا و اقیانوسیه یاد کرد.
وی تأکید کرد: در نتیجه این اقدام، تعداد زیادی فیلم و مجموعه تلویزیونی از کشورهای پاکستان، روسیه، چین و برخی کشورها که تاکنون مورد توجه قرار نگرفتهاند، ارزیابی شد. فارغ از کشور تولید کننده، سال تولید و میزان توفیق اثر در جشنوارههای مختلف، تاثیر بسزایی در انتخاب آن دارد.
وی ادامه داد: پس از ورود اثر به این واحد، کارشناسان بخش بازبینی که عموماً دانشآموخته رشتههای مرتبط با سینما و تلویزیون و مسلط به یک یا چند زبان-خارجی هستند و شناخت کافی از ضوابط و چارچوبهای پخش و نگاه گفتمانی دارند، تولیدات را بررسی میکنند.
مدیر تأمین برنامه خاطرنشان کرد: ارزیابی صورت گرفته به صورت شکلی و محتوایی است، یعنی در ابتدا عناصر اصلی قالب یک برنامه، شامل کارگردانی، تصویربرداری، نورپردازی و... و پس از آن، محتوای اثر که شامل فیلمنامه و پیامهای اصلی و فرعی و زیرلایههاست، ارزیابی میشود.
غلامرضایی با تأکید بر اینکه حساسیتهای بازبینی در قالبها و ساختارهای مختلف با یکدیگر متفاوت هستند، افزود: برای نمونه، پخش یک برنامه برای مخاطب کودک و نوجوان با پخش یک مستند برای مخاطب بزرگسال بسیار متفاوت است و هر برنامهای پیچیدگیهای خاص خودش را دارد و این حساسیتها شامل گونههای مختلف نیز میشود.
وی ادامه داد: ارزیابی مستند سیاسی بسیار سختتر از بررسی مستند حیات وحش است. از اینرو، بازبینهای این بخش باید به تمام اصول و ضوابط پخش در قالبها و گونههای مختلف تسلط داشته باشند.
بخش بازبینی، پس از بررسی تولیدات مختلف، عناوین قابل پخش را برای طرح در شوراهای تخصصی تأمین فیلم و سریال، تأمین مستند و تأمین کودک و نوجوان در اختیار بخش هماهنگی قرار میدهد.
بخش هماهنگی، مسئول برگزاری شوراهای تخصصی فوق به صورت هفتگی و همچنین هماهنگی میان بخشهای درونی و بیرونی اداره کل است و اعضای شوراهای تخصصی با توجه به ساختارهای مختلف برنامهسازی (فیلم، سریال، مستند و پویانمایی) تعریف و توزیع میشوند.
غلامرضایی گفت: برای نمونه، اعضای شورای تأمین فیلم و سریال، شامل مدیران تأمین برنامههایی میشود که اینگونه برنامهها را آمادهسازی و پخش میکنند، مانند شبکههای یک، دو، سه، چهار، پنج، نمایش، افق و سیمای استانها و شورای تأمین مستند نیز شامل مدیران تأمین برنامه شبکههای یک، چهار، پنج، افق، مستند، سلامت، آموزش، ورزش و سیمای استانها هستند.
مدیر تأمین برنامه افزود: اعضای شورای تأمین کودک و نوجوان هم عبارت است از مدیران تأمین برنامه شبکههای دو، پنج، پویا و نهال، امید و سیمای استانها، تولیداتی که در مرحله ارزیابی، قابل پخش تشخیص داده شدهاند در این شوراها عرضه میشوند و با توجه به رویکرد برنامه و همچنین مخاطب آن به شبکه هدف، اختصاص مییابند.
در این زمان و پس از تعیین تکلیف درخصوص شبکه پخش کننده، نرخ گذاری و شروع مذاکره با صاحب و مالک اثر آغاز میشود و پس از توافق اولیه و طرح در کمیسیون خرید، قرارداد خرید حق پخش بین سازمان و مالک برنامه منتعقد میشود. غلامرضایی گفت: پس از تأمین یا عقد قرارداد و دریافت نسخه اصلی، این آثار برای شروع فرآیند آمادهسازی در اختیار شبکهها قرار میگیرند. اهمیت موضوع خرید و رایت در این بخش نمایان میشود.
وی با بیان اینکه چنانچه روال خرید تولیدات خارجی خارج عرف حق پخش طی شود، غالباً نسخه قابل پخش با کیفیت خوب و بدون لوگو و زیرنویس از تولیدات آمریکایی در اینترنت وجود دارد، گفت: این روال ضمن افزایش هزینههای ترجمه و باندسازی، رنگوبویی آمریکایی به آنتن شبکههای سیما میدهد.
وی ادامه داد: واحدهای تأمین برنامه شبکهها پس از دریافت اثر، اقدام به ترجمه، اصلاح متن و ویراستاری، اصلاح تصویر، زبانگردانی و روتوسکوپی میکنند و پس از برنامهریزی و طراحی کنداکتور و همچنین طرح در شورای فیلم و سریال سیما در اختیار واحدهای پخش قرار میدهند.
دقت در دریافت کیفیت برنامهها
مهدی حمیدی، مدیر آرشیو اداره کل تأمین و رسانه بینالملل سیما با اشاره به اینکه منابع سازمان یکی از مهمترین و ارزشمندترین موضوعات صداوسیماست، گفت: اداره کل تأمین و رسانه بینالملل سیما در حفظ و نگهداری آرشیو، نقش اصلی و محوری را دنبال میکند. چه بسا آثار ارزشمندی که به خاطر بایگانی نشدن و نداشتن اطلاعات کافی از اهمیتشان قدری کاسته شود.
وی ادامه داد: آرشیو این اداره کل مانند دیگر واحدهای آرشیوی سازمان وظیفه دریافت و نگهداری و همچنین تولید عناوین خریداری شده برنامهها را بر عهده دارد.
حمیدی با بیان اینکه یکی دیگر از وظایف این واحد، بایگانی کردن برنامههای ضبط شده و تولیدی واحد مانیتورینگ است، افزود: از دیگر وظایف و اولویتهای این واحد دقت در دریافت کیفیت برنامهها، بایگانی کردن برنامهها برای دسترسی و استفاده بهتر از این برنامهها در تعامل با شبکههای صداوسیماست.
وی خاطرنشان کرد: توجه به زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری جزو اولویتهای اصلی این واحد برای خدماتدهی بهتر است و راهاندازی«سامانه آرشیو سازمان» که«میراث» نام دارد تا حد زیادی این نگرانی را برطرف کرده است.
حضور موفق در جشنوارههای بین المللی
حسین پناهی، سرپرست رسانه بینالملل ادارهکل تامین و رسانه بینالملل سیما درخصوص ماهیت این واحد از ادارهکل گفت: در حیطههای مختلفی فعالیت میکند که اول فروش محتواست و بعد از آن، تولید مشترک. درخصوص فروش محتوا، سالها این ادارهکل با عنوان iribmedia triet در بازارهای مختلف جهانی شرکت داشته و با این نشان (برند) کارش را انجام داده است.
وی ادامه داد: در این سالها فروش محصولات صداوسیما به کشورهای مختلف را برعهده داشته است، از جمله این محصولات میتوانیم به سریالها و مستندهایی که از شبکههای کشورهای مختلف پخش شده است، اشاره کنیم.
پناهی افزود: این واحد از ادارهکل در جشنوارهها فعالیت زیادی داشته است، از ابتدای شکل گیریاش تاکنون، میتوانیم به جوایزی مثل جایزه جشنواره«لوکارنو» یا جایزه جشنواره«تورنتو»، برای فیلمهایی که با همکاری سازمان تولید شده، اشاره کنیم.
سرپرست رسانه بینالملل خاطرنشان کرد : در بیشتر جشنوارههای رده «الف» جهان، غالب کارهای سازمان را ارسال کردیم و این کارها توانستند افتخاراتی برای سازمان داشته باشند که در سوابق این ادارهکل کاملاً مشهود است.
وی تأکید کرد: این افتخارات تعدادش به قدری زیاد است که در تاریخچه این ادارهکل نمیتوان نام تمام آنها را برد. شایان ذکر است بیش از 150 حضور بینالمللی و دریافت جایزه در کارنامه ادارهکل تأمین و رسانه بینالملل سیما به ثبت رسیده است.
حسین پناهی گفت: علاوه بر این در زمینه فروش در حیطههای مختلف سینمایی، سریال، پویانمایی و مستند ما فعالیتهای گستردهای داشتیم که موفقترین بخش ما بخش پویانمایی و سریال بوده است.
وی ادامه داد: در بخش پویانمایی به واسطه اینکه سازمان محتوای بینالمللیتری دارد، توانستیم افتخارات و فروش بیشتری داشته باشیم. صنعت پویانمایی به نسبت سایر آثار بهویژه در سالهای اخیر شکوفا شده و میزان تولیداتی که معاونت سیما داشته افزایش پیدا کرده است.
پناهی با اشاره به اینکه در آینده نزدیک به حوزه تولید مشترک بیشتر پرداخته میشود، افزود: ما میخواهیم این فکر را فعال کنیم و بتوانیم ارتباطات بینالمللی صداوسیما با نشانiribmedia triet با شرکتهای تولیدی جهان و با بردکستینگ سامانههای جهان و شبکههای دیگر برقرار کنیم.
وی ادامه داد: در زمینه تولید مشترک باید بتوانیم طرحهای قابل پذیرش خودمان را از شرکتهای دیگر جمعآوری کنیم و به تأیید برسانیم تا بتوانیم پیام و مفهوم مورد نظر جمهوری اسلامی را درون محتوا داشته باشیم.
پناهی تأکید کرد: باید بتوانیم وارد فعالیتهای جدی بینالمللی شویم و نگاه ما در تمام فعالیتها چه در فروش و چه در جشنوارهها و بهخصوص در تولیدات مشترک، درآمدزایی برای سازمان است که کاری تخصصی است و باید اداره کل تأمین و رسانه بینالملل سیما این کار را انجام دهد.
سرپرست رسانه بینالملل افزود: از طرفی موازی کاری از سوی بخشهای دیگر سازمان ممکن است صورت گیرد و پیش از این نیز بوده است که باید جلو آن گرفته شود، چون تمام واحدهای مختلف سازمان، برای رسانه ملی کار میکنند.
ضرورت ارتقای زیرساخت فنی مانیتورینگ و راهبری محتوا
ابوذر خوش بیان، مدیر مانیتورینگ و راهبری محتوا با اشاره به اینکه رسانه ملی همواره یکی از مهمترین بازیگران عرصه سیاست و فرهنگ و اثرگذار بر سبک زندگی ایرانیان بوده است، گفت: باید توجه داشت که فعالیت در این عرصه به صورت کنش در یک فضای خلأ صورت نمیپذیرد، بلکه رسانههای رقیب نیز همواره در این عرصه فعال بودهاند.
وی ادامه داد: رسانههای بیگانه بر اساس منافع خود به دنبال تأثیر بر ذهن و کنش مردم کشورمان هستند. بنابراین رسانه ملی در یک راهبرد پدافندی، نیازمند انجام رصد و رسیدن به درک صحیحی از فضای رسانهای کشور است تا بتواند در طرحریزی عملیاتی خود، کنش رقبا را نیز در مد نظر قرار دهد.
خوش بیان با اینکه امروزه عرصه رسانه به یک میدان نبرد تمام عیار بین حق و باطل تبدیل شده است، گفت: در واقع، شناسایی خط عملیاتی دشمن در این عرصه یکی از ملزومات حضور در این میدان نبرد است. مجموعه مانیتورینگ و راهبری محتوا که زیرمجموعه اداره کل تأمین و رسانه بینالملل سیماست از دیرباز در حوزه رصد شبکههای ماهوارهای فارسیزبان فعال بوده است.
این مجموعه از ابتدای تأسیس اولین شبکههای ماهوارهای فارسیزبان کار خود را آغاز کرده و تاکنون به صورت مستمر وظیفه رصد، تحلیل و ارزیابی وضعیت این رسانهها و ارائه گزارشهای مربوط به این حوزه را بر عهده داشته است. وی ادامه داد: هماکنون بیش از 200 شبکه به زبان فارسی، برای مخاطب ایرانی برنامه پخش میکنند. برنامههایی که در تضاد با اخلاق، فرهنگ و سیاست ایرانی- اسلامی هستند. خوش بیان با اشاره به اینکه در این مجموعه ابتدا پایش و ضبط صورت میپذیرد و سپس بازبینی و آمادهسازی گزارشهای مربوطه، افزود: در انتها، محتوا و گزارشها منتشر و در مجموعه آرشیو میشود. آرشیو این مجموعه غنیترین آرشیو کشور در زمینه شبکههای ماهوارهای است و محتوای بیش از 12سال اخیر شبکههای مهم به صورت روزانه ذخیره شده است.
وی تأکید کرد: باید توجه داشت که حوزه رصد و تحلیل رسانههای معاند با گذشته فرق کرده است. گسترش فضای مجازی و فعالیت این رسانهها درآن فضا از جمله این تغییرات است. در این زمینه طرحهایی برای ارتقای سامانه رصد این مجموعه، برنامهریزی شده است.
مدیر مانیتورینگ و راهبری محتوا افزود: ابتدا برای افزایش سرعت رصد و انتقال گزارشها، بازبینی به صورت برخط شده و محتوای برنامهها پس از انتشار در همان شب به روش سردبیری بازبینی شده و گزارش اولیه تصویری و مکتوب آن به سرعت منتشر میشود. همچنین برای مکانیزه کردن آرشیو مجموعه و افزایش قابلیت بهرهبرداری از آن با پیگیریها و تفاهمات صورت گرفته با ادارهکل آرشیو، محتوای رصد شده با دسترسی ویژه بر روی سامانه میراث قرار میگیرد تا در حوزه برنامهسازی بتوان به صورت عملیاتی از آن بهره برد. وی ادامه داد: با توجه به فعالیت گسترده شبکههای ماهوارهای فارسی زبان در فضای مجازی، گسترش حوزه رصد به فضای مجازی مرتبط با این شبکهها نیز از دیگر تغییرات این حوزه بوده است. راهاندازی رصد ویژه شبکههای فیلم و سریال فارسیزبان که هماکنون بالغ بر 65 شبکه است نیز در دستور کار مجموعه قرار دارد. خوش بیان تأکید کرد: حجم فعالیتهایی که در حوزه رصد در مجموعه اتفاق میافتد، زیاد است. در یک سال گذشته روزانه بیش از 150 شبکه ماهوارهای به صورت چرخشی برای دسترسی موقت در حال ضبط بودهاند و شبکههای اصلی نیز آرشیو دائم شده که بالغ بر 28 هزار ساعت برنامه است. 260 گزارش مکتوب، بالغ بر 7000 صفحه که محصول بازبینی روزانه است، منتشر شده است. همچنین بیش از 2900 قطعه فایل تصویری از مهمترین مباحث صورت گرفته در این شبکهها به صورت روزانه در کانال دیدهبان منتشر شده و به دست اعضا رسیده و بیش از 1800 عنوان مجله تصویری بازتاب نیز، تهیه و تدوین شده است. در این مدت تلاش شده است که قدیمی و فرسوده بودن تجهیزات و زیرساخت فنی مجموعه، به فرآیند فعالیتها خدشهای وارد نکند اما ارتقاء زیرساخت فنی مجموعه امری ضروری است.
مدیر مانیتورینگ و راهبری محتوا با اشاره به اینکه در کنار مسئله رصد و بازبینی درلحظه، طراحی و اجرای پژوهشهای راهبردی و عملیاتی نیز یکی دیگر از فعالیتهای این مجموعه است، افزود: پژوهشهایی مانند اتوپیاسازی شبکه ماهوارهای من و تو از دوران پهلوی، طرح امنیتیسازی ایران در فضای رسانهای، مدیریت نظام پخش و محتوا در شبکههای ماهوارهای فارسیزبان و تصویرسازی از نهاد ولایت فقیه، به عمیق شدن منظومه فکری این رسانههای معاند کمک کرده است.
وی ادامه داد: پژوهش صورتگرفته، نظام معنایی جامعی از فعالیتهای رسانههای معاند را در اختیار ما قرار داده است که میتواند منجر به تصمیمگیری بهتری از وضعیت رسانههای دشمن شود.
مطالعه و تحقیق در زمینه تحولات شکلی در رسانه، بهکارگیری روشهای نوین در تولید برنامههای تلویزیونی و ارائه روشهای برنامهسازی جدید برای بهرهبرداری در رسانه ملی از جمله پژوهشهای در دست انجام است که به زودی منتشر میشود.
خوشبیان تأکید کرد: هرچند که وظیفه این مجموعه تا چندی پیش، رصد، بررسی، آرشیو و تحلیل رسانههای فارسیزبان بیگانه بوده است، در دوران مدیریت جدید ادارهکل تأمین و رسانه بینالملل سیما، مجموعه متحول و فعالیتها گسترش پیدا کرد و حوزه راهبری محتوا در عرصه تأمین برنامه نیز، به وظایف این مجموعه اضافه شده که حضور در شورای فیلم و سریال سازمان یکی از این موارد است. وی خاطرنشان کرد: محاسبه زمان اختصاص داده شده به پخش تولیدات رسانهای کشورهای نظام سلطه و کشورهای غیر نظام سلطه و تلاش برای مدیریت صحیح آنتن در این زمینه، ارائه پیشنهادهایی برای بهرهمندی از آثار رسانهای با نیت هدفمندسازی آثار پخششده، توجه به مدیریت نظام پخش آثار پیشنهادی با تمرکز بر کاهش همپوشانی پخش در آثار پیشنهادشده و تهیه تیزرهای «سینما سیما» برای معرفی آثار سینمایی هفته به مخاطبان رسانه ملی، از جمله مواردی است که با همکاری این مجموعه در شورای فیلم و سریال پیگیری میشود.
وی همچنین افزود: درکنار امور محتوایی و تولید محصولات مختص مدیران و مسئولان، با توجه به اهمیت مسئله تهاجم فرهنگی و لزوم آگاهسازی جامعه در خصوص فعالیت شبکههای ماهوارهای فارسیزبان، این مجموعه در یک سال گذشته به سمت تولید محتوا نیز حرکت کرده است.
خوش بیان در پایان گفت: دو مستند «منتخب آنها» و«مرثیهای برای دموکراسی» و مجموعه موشنگرافیک«به من رأی بده» ویژه انتخابات سال 1400 از جمله این آثار است که از شبکههای تلویزیونی پخش شده است و در آینده نیز تولید برنامهها و محتوای ویژه برای آگاهسازی جامعه از عملیات روانی رسانههای فارسی زبان معاند برای مخاطب عمومی در دستور کار مانیتورینگ و راهبری محتوای اداره کل تأمین و رسانه بینالملل قرار دارد.