«راهش اینه» یکی از برنامههای تلویزیونی است که با رویکرد مشاوره در حوزه کسب و کار از شبکه آموزش پخش میشود. این برنامه از آذر سال ۹۷ آغاز شد و تا پایان سال در ۴۳ قسمت روی آنتن رفت. فصل تازه این برنامه هم از ۱۵ تیر امسال با تغییراتی در قالب و محتوا آغاز شده و از شنبه تا دوشنبه ساعت ۱۷ در شبکه آموزش روی آنتن میرود.
در این گزارش با دو نفر از عوامل این برنامه گفتوگو کردهایم تا از چگونگی و واکنشهای مخاطبان برنامه، باخبر شویم:
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، پرتو رضاییان که در حوزه کسب و کار و کارآفرینی تحصیل کرده، تهیهکننده این برنامه است و «راهش اینه» نخستین تجربهاش در مقام تهیهکنندگی است، اما پیش از این در آثار دیگری به عنوان مشاور حضور داشته است. فریبا باقری هم یکی از دو مجری اصلی برنامه است که با وجود جوان بودن، تجربه درخور توجهی در اجرای تلویزیونی دارد.
پرتو رضاییان تهیهکننده برنامه میگوید: همیشه به تولید برنامههای آموزشی در زمینه کسب و کار علاقهمند و در سازمانهای مختلف، مشاور کسب و کار بودهام و وقتی با افرادی که درگیر کسب و کار بودند صحبت میکردم، متوجه میشدم که حتی صاحبان مشاغل بزرگ هم برخی از نکات کلیدی کسب و کار را نمیدانند و اطلاعات مناسبی در دسترسشان نیست. این مسئله در کسب و کارهای خرد و متوسط هم وجود دارد و شدت بیشتری مییابد. طرحهای مختلفی برای تولید برنامههای تلویزیونی پیشنهاد داده بودم که در نهایت برنامه «راهش اینه» در شبکه آموزش تصویب شد و ساخت آن را آغاز کردیم.
توجه ویژه به رونق تولید و کسب و کارهای خانگی
رضاییان میگوید: «راهش اینه» در فصل قبل بیشتر جنبه آموزشی داشت و عمدتاً کارشناسمحور بود و مطالب و آموزههای کاربردی در برنامه بیان میشد. امسال با توجه به اینکه سال رونق تولید است و با توجه به اوضاع اقتصادی، وظیفه خودمان دانستیم که بیشتر به کسب و کارهای کوچک و متوسط و خانگی بپردازیم. چون نیروهای خوبی در خانهها داریم که نمیدانند چطور میتوانند از تواناییها و وقت اضافهشان برای درآمدزایی استفاده کنند. بههمین دلیل فصل جدیدمان را به تولیدات خانگی اختصاص دادیم. این تهیهکننده البته به تجربه جهانی در سودمند بودن کسب و کارهای خانگی هم اشاره میکند.
در بسیاری از کشورهایی که بحران اقتصادی ایجاد شد، با این روش بحران را گذراندند. مثلاً در زمان جنگ جهانی دوم همه جهان درگیر بحران اقتصادی شدند و یکی از راههایی که اقتصاد برخی کشورها را نجات داد، توجه به فرصتهای کاری و درآمدی خانگی بود. ما هم سعی داریم همین کار را انجام دهیم و شنبهها را به طور اختصاصی برای کسب و کارهای خانگی در نظر گرفتهایم. به گفته رضاییان، یکی از اهداف برنامه، امید دادن به مخاطبان است.
او میگوید: میخواهیم بگوییم سختی همیشه وجود داشته و ما به یاری همدیگر میتوانیم از این موقعیت دشوار عبور کنیم. در سختترین دورانها همیشه بازارها فعال بودهاند و کسب و کار هیچ وقت متوقف نمیشود. میخواهیم در برابر اخبار غیرواقعی شبکههای معاند درباره وضعیت اقتصادی بایستیم و نشان دهیم که مردم ایران از کوچکترین فرصتها برای درآمدزایی استفاده میکنند.
آموزش درآمدزایی با استفاده از شبکهسازی
او میافزاید: رویکرد تازه برنامه این است که بیشتر به تولید ملی پرداخته شود و مسائل روز کسب و کار بیان شود. تفاوتی که سعی میکنیم با برنامههای مشابه ایجاد کنیم، این است که داریم روی کسب و کارهای خرد و کوچک کار میکنیم و میخواهیم مسائل روز کارآفرینی را بیان کنیم. یکی از این مباحث، شبکهسازی است. خیلیها میگویند ما سرمایه نداریم، با دست خالی چطور میتوانیم کسب و کار راه بیندازیم؟ ما میخواهیم به مخاطب یاد بدهیم که او میتواند با شبکهسازی با همان جیب خالی کارکند. اگر چند نفر گردهم آیند؛ یک نفر برنامهنویسی بلد است، یک نفر محل خوبی برای تأسیس کارگاه دارد، یکی میتواند وام بگیرد و... این راهها وجود دارد و باید از فرصت استفاده کرد. رضاییان تصریح میکند: شبکه آموزش شبکه مهارتآموزی است و فرصت خوبی برای نشان دادن اهمیت مهارت فراهم شده است. ما میخواهیم بگوییم تحصیلات دانشگاهی خیلی خوب است، ما سازندگان برنامه هم، تحصیلات دانشگاهی داریم، ولی دانشگاه همه چیز نیست.
اگر کسی بخواهد کار کند، با مهارتآموزی هم میتواند کسب درآمد کند. مهارتها را در گزارشهایمان نشان میدهیم تا بگوییم حتی یک خانم خانهدار که دیپلمه است، میتواند با گذراندن دورههایی، مهارت کسب کند و به درآمد مقبولی برسد.
ارتباط نفس به نفس با مخاطب در شبکههای اجتماعی
تهیهکننده «راهش اینه» میگوید: در این فصل با توجه به انتظارات شبکه و برای افزایش جذابیت برنامه، بخشهای بیشتری نمایش داده میشود تا برنامه ضرباهنگ تندتری داشته باشد. از این ۴۵ دقیقه، سه بخش دو و نیم دقیقهای گزارش داریم که در آن به سراغ یک کسب و کار و مهارت میرویم. بخش دیگری داریم که در آن از مردم خواستهایم اگر کسب و کار ویژهای دارند، با دوربین تلفن همراه از خودشان یک گزارش کوتاه تهیه کنند. هدفمان این است که مردم با ما تعامل کنند و به سمت کسب و کارهای تازه بروند.
یک بخش هم در فضای مجازی داریم که ویدئوهای کوتاه مهارتمحور و آموزش ترفندهای گوناگون است. بخش اصلی برنامه هم صحبتهای کارشناس است که در استودیو انجام میشود.
در بخش اول، پرسش و پاسخ بینندگان پخش میشود و در دو بخش بعد، به موضوع برنامه در آن روز میپردازیم. البته به جز زمان پخش برنامه، به پرسشهای مخاطبان در خارج از زمان پخش هم پاسخ میدهیم و در فضای مجازی برنامه منتشر میشود. چیزی که برایم خیلی جالب است، این است که تعداد زیادی مخاطب از شهرستانها و روستاها داریم و این ما را خوشحال میکند.
در شهرهای بزرگ، دسترسی افراد به دورههای آموزشی، خیلی زیاد است، اما در برخی نقاط دورافتاده این اتفاق نمیافتد و وقتی برنامه ما را به عنوان یک برنامه آموزشی مشاهده میکنند، بازخوردهای بسیار خوبی به ما میدهند. با مشورت کارشناسان، به دنبال عرضه کتابها و پکیجهای آموزشی مناسب برای این افراد هم هستیم. خیلیها هم به ما پیام میدهند و درخواست راهنمایی میکنند تا بتوانند درآمدی برای خودشان ایجاد کنند. ما سعی میکنیم از کارشناسان کمک بگیریم تا راهکارهایی به افراد پیشنهاد کنیم.
بودجه، بودجه و باز هم بودجه
تولید یک برنامه زنده مشکلات خاص خودش را دارد و پرتو رضاییان به مشکلی اشاره میکند که پای ثابت گلایههای تهیهکنندگان تلویزیونی است. یکی از مشکلات همیشگی، کمبود بودجه است و اگر بودجه به اندازه کافی باشد، میتوانیم برنامه جذابتری بسازیم. در حال حاضر بودجه ما آن قدر نیست که بتوانیم به نقاط مختلف ایران سفر کنیم و از نزدیک کسب و کارها را ببینیم. البته توانستهایم در برخی شهرستانها ارتباط برقرار کنیم که برایمان آیتم تولید کنند، ولی این کافی نیست. مشکلات وجود دارد، اما سعی میکنیم روز به روز پیشرفت کنیم تا هم رضایت مخاطب و هم رضایت سازمان را جلب کنیم.
این تهیهکننده ایدههای زیادی برای آینده برنامه «راهش اینه» دارد. من به بحث شبکهسازی اهمیت زیادی میدهم و معتقدم کسب و کارهایی موفق هستند که بتوانند شبکهسازی کنند و بین آنها همافزایی ایجاد شود. این مسئله برایمان مهم است که افراد بتوانند از برنامه ما ایده بگیرند و کسب و کار خود را رونق دهند و بر اساس بازخوردهایی که میگیریم، این اتفاق رخ داده است. این برنامه میتواند بستری باشد که افراد بتوانند از تواناییها و استعدادهای هم استفاده کنند و با هم به یک گروه تبدیل شوند.
حرکت به سمت راهنماییهای عملی در حوزه کسب و کار
فریبا باقری یکی از دو مجری اصلی برنامه «راهش اینه» است. باقری دانشآموخته فوق لیسانس مطالعات فرهنگ و رسانه است و از سال ۹۳ در تلویزیون اجرا میکند. او میگوید به دلیل تجربیات قبلیاش با فضای کسب و کار بیگانه نبوده است.
بیشتر برنامههایی که من پیش از این اجرا میکردم، مجله بود و به همین دلیل، با حوزه اقتصاد و کسب و کار آشنایی نسبی داشتم. علاوه بر آن، با برخی از زنانی که کسب و کارهای خانگی داشتند، همکاریهایی داشتم و با این فضا غریبه نبودم. یک دوره همکاری هم با دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران داشتم و با حوزه استارتآپها و کارهای اینچنینی آشنا بودم.
باقری میگوید حوزه کسب و کارهای کوچک و خانگی نیازمند توجه بیشتری است و در «راهش اینه» به طور خاص به این مسئله فکر شده است. «با توجه به اینکه ما روی رونق تولیدات ملی و حمایت از کالای ایرانی خیلی مانور میدهیم و تلاشمان این است که در این راستا حرکت کنیم و از طرفی گاهی لازم است که همه اعضای خانواده مشغول باشند و کسب درآمد داشته باشند.
این مجری جوان میگوید تم برنامه جوانپسند و پرانرژی و پویاست. اصولاً علاقهمندی و سبک اجرایم به این شکل است. برنامه تیم فعالی دارد که گوشه و کنار ایران را میگردند و دنبال مشاغل کوچک هستند و این به مردم خیلی انگیزه میدهد. این کار کمک میکند که مردم هم ایده بگیرند و هم جرئت کنند که ایدههایشان را به مرحله اجرا برسانند. از روز اولی که کارشناسان را دعوت میکردیم، تاکیدمان این بود که از تئوری فاصله بگیریم و از یک سری راهنمایی سطحی و اطلاعات بدون کاربرد عبور کنیم.
مهارتآموزی به جای مدرکگرایی
باقری میگوید قصد تیم سازنده این است که کاملاً عملی به مردم راهکار ارائه کنند و خیلی اوقات مردم با سؤالها و پیامهایشان به برنامه جهت میدهند.
با این پیامها متوجه میشویم که مخاطب چقدر درگیر شده و دارد از برنامه استفاده میکند. ما سؤالات بسیار جزئی داریم که مثلاً من کارم را تا فلان جا پیش بردهام، الان دقیقاً باید چه اقدام دیگری را انجام بدهم؟ این پیامها برایمان خیلی خوشایند است.
مجری برنامه از بازخوردی که مخاطبان تا کنون دادهاند، راضی به نظر میرسد. مخاطب برای پیدا کردن پاسخ پرسشهایش پای برنامه مینشیند و ما هم تلاش میکنیم روی مهارت محوری و تقویت توانمندیهای شخصی تاکید کنیم. همه دنبال مدرک دانشگاهی هستند و البته این خوب است، ولی به شرط آنکه ما را به یک مهارت برساند. خیلیها هستند که شاید مقاطع تحصیلی را طی نکرده باشند، ولی با مهارتی که دارند، میتوانند هم برای خودشان و هم برای چند نفر دیگر اشتغالزایی کنند. به نظر من این نقطه قوتی است که دنبال آن میگردیم. هر سال آمار میآید که ما تعداد زیادی فارغالتحصیل دانشگاهی داریم که نه تنها کار ندارند، بلکه تخصص و مهارت ویژهای هم ندارند.
باقری میگوید شنیدن نظرات کارشناسان کسب و کار در نگاه خودش هم اثر گذاشته است. همه ما تلاش میکنیم فعالیتهایی را آغاز کنیم و پیش ببریم. خیلی وقتها من و خانم آغویی مجری دیگر برنامه، دغدغههای ذهنی خودمان را از کارشناس میپرسیم. یعنی خودمان را جای مخاطب میگذاریم و سوالاتی که آن لحظه برایمان پیش میآید، میپرسیم.