تهیه‌کننده زندگی پس از زندگی

این روز ها شبکه 4 سیما ساعت 19 میزبان «زندگی پس از زندگی» است. برنامه‌ای که در آن از تجربیات مرگ موقت افرادی که در شرایط مرگ کلینیکی و یا خروج موقت روح از جسم قرار گرفته اند گفته می‌شود. برنامه‌ای که با وجود نو بودن با استقبال خوبی از سوی مخاطبان تلویزیون همراه شده و می توان عنوان متفاوت ترین برنامه افطار رسانه ملی را به آن نسبت داد. عباس موزون تهیه کننده این برنامه ناگفته‌هایی از طرح اولیه تا اجرای آن دارد:

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، مرگ و آنچه در جهانی دیگر اتفاق می‌افتد موضوعی است که خیلی‌ها دوست دارند درباره آن بیشتر بدانند. علامت سوال های زیادی در ذهن افراد درباره جهان پس از مرگ وجود دارد که بخشی از آن می تواند توسط افرادی که مرگ موقت را تجربه کرده اند پاسخ داده شود.

بیان تجربیات مرگ موقت همان قدر که  برای مخاطب جذاب است برای سازندگان برنامه مسئولیت و دشواری دارد. از سویی افرادی که مرگ موقت را تجربه کرده اند سخت راضی به بیان تجربیاتشان می‌شوند و از سوی دیگر اقناع مخاطب  به سختی ماجرا می افزاید.

 عباس موزون تهیه کننده این برنامه  4 الی 5 سال از عمرش را وقف ساخت این برنامه کرده است.

طرح ساخت «زندگی پس از زندگی» از کجا آمد؟

طرح اولیه این کار زمانی شکل گرفت که من افسر وظیفه بودم .یعنی حدود 25 سال پیش .حدود 17 یا 18 سال پیش هم که کارم را با انجمن سینمای جوان آغاز کردم فکر تهیه چنین اثری در سرم بود تا اینکه با یک تجربه گر به اسم آقای زمانی که اهل اصفهان بود آشنا شدم. به اصفهان رفتم. تجربیات او را شنیدم و از او خواستم که اجازه دهد تجربیاتش را در قالب کتابی منتشر کنم. اما آقای زمانی نپذیرفت. دلیل آن هم ترس از قضاوت‌ها و حرف‌هایی بود که برخی در باره چنین افرادی می زنند. مثلا می‌گویند «متوهم» یا «خواب زده» است. از سوی دیگر آقای زمانی می‌گفت آن چه را که من دیده ام وقتی به رشته تحریر در می آید مثل خود تجربه نمی‌شود. در ابتدا می‌خواستم قصه آقای زمانی را در قالب کتابی بیاورم اما بعد سبک سنگین کرده و دیدم که در صدا و سیما جای پرداختن به چنین موضوعاتی خالی است و به این نتیجه رسیدم که پرداختن به این مسائل را باید از دانشگاه‌ها شروع کنیم و بعد به صدا و سیما و سطح جامعه بیاوریم.

برای تحقق این ایده چه کردید؟

من در ابتدا با دانشگاه یزد ارتباط برقرار کردم و با حضور نماینده ولایت فقیه آن دانشگاه در دی 95 همایشی 700 نفری برگزار کردیم و من موفق شدم اولین همایش مرگ موقت کشور را برگزار کنم. سخنران این مراسم خودم بودم و آقای زمانی مهمان بود. بعد کانالی در فضای مجازی ایجاد کردیم و همین کانال راه ارتباطی خوبی برای ارتباط ما و تجربه گرها بود. کم کم تجربه گرهای سراسر کشور پیدا می‌شدند و البته در آن زمان صحبت کردن درباره این مسئله خیلی سخت بود. من دربسیاری از موارد برای ارتباط بیشتر با تجربه گرها حتی به شهرستان‌هایشان سفر می‌کردم و سفرهایم به حدی زیاد شده بود که در محل کارم برایم غیبت زدند و با مشکل مواجه شدم. قبل از آن هم به خاطر اینکه می خواستم مستند هند دوستان را بسازم مرخصی گرفتم و جای من را به فرد دیگری داده بودند. به این ترتیب کار من دچار مشکل شد و حقوق نداشتم. زمینی که داشتم را فروختم و به دنبال ساخت برنامه ای رفتم که در آن زمان هیچ کس تصویبش نکرده بود. اگر چه در آن زمان این کار یک ریسک بزرگ به نظر می رسید اما از نظر من از همان موقع برنده ماجرا بودم.

آیا در این مسیر با وجود این اتفاقات دلسرد هم شدید؟

یکی از تجربه گرها به من مراجعه کرد و به شکل غیر مستقیم گفت شما باید این برنامه را بسازید. اتفاقی که مربوط به ما می‌شد و از زبان او شنیدیم به حدی تاثیر گذار بود که من و همسرم اشک می‌ریختیم و مصمم شدیم که این برنامه را بسازیم. واقعا با دل کار می‌کردیم و حتی مجوزی برای فیلمبرداری در برخی شهرها نداشتیم. برنامه را با هزینه‌های شخصی ساختیم و من برای این کار 15 همایش رایگان برگزار کردم.

برگزاری این همایش ها چه کمکی به شما کرد؟

باعث شد شبکه بزرگی برای تعامل و هم افزایی تجربه گران، کارشناسان و مردم به وجود بیاید. حتی از این طریق با پژوهشگاه‌هایی در خارج از کشور هم که روی این موضوع کار می‌کردند ارتباط گرفتیم. ما با افراد و پژوهشگاه‌هایی در آلمان، کانادا، هند و نمایندگانی از 4 قاره(همه قاره‌ها به جز آفریقا) ارتباط گرفتیم والان کانال ما 5 هزار و 300 عضو دارد.

تجربه گرها خیلی سخت راضی به گفتن آنچه بر آنها گذشته می‌شوند. چه شد که آنها را راضی کردید؟

من یک تجربه گر را دیده‌ام که سه سال است مشغول صحبت با آن هستم تا راضی شود و جلو دوربین بیاید. روزی با خانواده به یزد رفتم و پشت در خانه اش ایستادیم.هر چه زنگ زدیم گوشی را بر نداشت و در را باز نکرد. تا اینکه جواب پیامک من را داد که نمی‌خواهد صحبت کند. ما از ساعت 10:30 شب تا 3:30 بامداد آنجا ایستادیم و التماس کردیم که بیاید و صحبت کند.

برای اینکه تجربه گرها با ما صحبت کنند گاهی از در دوستی و گاهی با خانواده وارد می‌شویم. البته خداوند لطفی به من کرده و افرادی که با من صحبت می‌کنند خیلی زود اقناع می‌شوند اما برخی از آنها وقتی از پیش من می‌روند از صحبتشان پشیمان می‌شوند. افرادی بوده‌اند که ما به شهرستانشان رفته ایم، تجهیزات دکور و فیلمبرداری برده ایم و به سختی برنامه ضبط کردیم اما پس از چند هفته گفته‌اند نمی خواهیم برنامه ما پخش شود.

صحبت با این افراد چقدر روی زندگی شما تاثیر داشته است؟

صحبت با این افراد روی زندگی تک تک اعضای خانواده من تاثیر داشته است.همسرم می‌گوید که الان ما 4 سال است که با گور ، کفن ، مرگ و... همراهیم. خانواده ام واقعا با من همراهی کردند. حتی فرزند کوچک‌ترم هم تحت تاثیر این فضا قرار گرفته است و می‌گوید پس از مرگ روحمان از تن جدا می‌شود و به آرامش می‌رسیم.در کل می توانم بگویم روحیه خانواده‌ام بزرگ ترین هزینه‌ای بود که من دادم. البته این را هم بگویم که نگاه ما به زندگی هم تغییر کرده است. الان نگاهم به زندگی پس از مرگ روشن تر شده است .این، به این معنی نیست که مشتاق مرگ باشم، بلکه برای زندگی مشتاق تر شده ام. زیرا این زندگی است که نوع زیست در آن دنیا را می سازد و باید با شکوه زندگی کرد.

دکور برنامه هم متفاوت است درباره چرایی انتخاب این دکور قدری صحبت می‌کنید؟

استودیویی که می‌بینید بارها چیده و برچیده شده است. این میز و مبل‌ها بارها اجاره شده و پس فرستاده شده است. دکور ما ظاهری ساده اما پیچیده دارد. قراردادن دکورآکوستیک و چوب برای ما راحت تر بود اما می خواستیم کار متفاوتی ارائه دهیم. حتی فیلمبرداری ما هم با ریل 360 درجه انجام شده و در نوع خود منحصر به فرد است. ما برای هر تجربه گر 3 ساعت وقت می‌گذاشتیم اما الان شما تنها دقایقی از آن گفت‌وگوها را می‌بینید. حتی بعضی از مصاحبه شونده‌های ما در شهرستان بودند و امکانات مورد نظرما در شهرستان نبود به همین علت ما تجهیزاتمان را بار می زدیم و به آنجا می‌بردیم. همه برنامه‌ها  4 دوربینه ضبط شد.

در حال حاضر با چند تجربه گر صحبت شده است؟

الان با 90 نفر صحبت کرده ایم. البته این را بگویم که سوژه‌های ما غربال می‌شوند. زیرا قصه بعضی در قالب مکتوب خوب است و تنها برخی قابلیت تصویر دارند.غربالگری افراد در دو مرحله انجام شد.در ابتدا فرد و سپس قصه‎اش بررسی شد.

زندگی پس از زندگی فصل های دیگری هم خواهد داشت؟

بله. اولا بگویم که این برنامه می‌تواند تا زمانی که زندگی هست ساخته شود. تولید این برنامه هم همچنان ادامه دارد. من سایتی راه انداخته ام که افرادی که تجربه گر هستند می توانند به آن مراجعه کنند و از تجربیات خود بنویسند و با ما ارتباط برقرار کنند.

با بزرگان فرهنگی هم گفت‌وگوهایی کرده‌ایم تا به محض پایان روند تولید برنامه، بنیاد تحقیقات تجربیات نزدیک به مرگ را تاسیس کنیم و به این امر سر و سامانی دهیم. وزارت بهداشت هم در این راه به ما کمک خواهد کرد. ما به اندازه وقت تولید فصل اول، برای تدوین داشته‌هایمان وقت نداشتیم. تنها دو ماه در شرایط کرونایی زمان داشتیم که همین سبب شد تدوین کار آنطور که می خواهیم پیش نرود. می خواستیم برنامه موضوع محور باشد نه سوژه محور و در تدوین هم خلاقیت هایی به کار ببریم. ان شاالله برنامه‌هایمان را در فصل بعد پیاده خواهیم کرد.

متفاوت ترین بازخوردی که داشتید چه بود؟

من نظری دریافت کردم که با دیدن آن نظر سجاده پهن و سجده شکر کردم. فردی به من پیام داده بود که من با دیدن برنامه شما به خدا ایمان آوردم و همین برای دنیا و آخرت من کافی است. وقتی چنین ابزاری برای تکثر نور در خانه‌های مردم داریم چرا از آن استفاده نکنیم. ما باید روی موضوعاتی که نفع گفتنشان بیش از ضررش است وقت بگذاریم و از خدا بخواهیم کمکمان کند

دغدغه این روز هایتان چیست؟

تنها دغدغه ام این است که عده‌ای بیایند و از این برنامه کپی برداری سطحی کنند. برای تولید این برنامه سالها زحمت کشیدم درس خواندم و تجربه کسب کردم. ترسم از این است که عده ای بدون هیچ  درکی از موضوع وارد این عرصه شوند. اگر فرد غیر متخصصی دست به تولید چنین برنامه‌هایی بزند به تجربه گر حس بدی القا می‌شود و ناگاه از گوشه ای از کشور می‌گویند برنامه را جمعش کنید. من افزون بر تئاتر، کارگردانی و اجرا را هم آموختم تا در این برنامه درست عمل کنم.امیدوارم افراد غیر متخصص وارد این مسائل نشوند چون آسیب های جدی وارد می‌کند.

برنامه «زندگی پس از زندگی» در ایام ماه مبارک از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۹ و جمعه‌ها ساعت ۱۷ پخش می‌شود. این برنامه ساعت ۲ بامداد بازپخش می‌شود.

سحرقناعتی