اینکه بازار سرمایه یا همان بورس اوراق بهاردار تهران صاحب یک برنامه ثابت تلویزیونی شده، بیش از هر چیز اهمیت و جایگاه بالای بورس در اقتصاد کشورمان را نشان می‌دهد. اشاره مقدمه این یادداشت به برنامه تلویزیونی «بورس» است که جمعه‌ها ساعت 21 از شبکه آموزش سیما پخش می‌شود.

تا همین چند سال پیش، عامه مردم با اصطلاحات بورسی آشنایی نداشتند، ولی الان خیلی‌ها در کنار جست‌وجوی نرخ روزانه ارز و سکه و طلا درباره سبز یا قرمز بودن بازار سرمایه هم کسب خبر می‌کنند. چند روز پیش اعلام شد که یک چهارم جمعیت کشور صاحب کد بورسی شده‌اند. آمار و ارقام نشان می‌دهد که از این میان بین 5 تا 6 میلیون نفر جزو فعالان بازار سرمایه هستند و با معاملاتشان از این بازار اثر می‌پذیرند. با این حساب وقتی تهیه‌کننده‌ای به سمت تولید یک برنامه تلویزیونی بورسی می‌رود، می‌تواند به ظرفیت این جمعیت میلیونی مخاطب امیدوار باشد.

فعالان بازار سرمایه تشنه دانستن و یادگیری هستند. آن‌ها می‌دانند که رمز کامیابی در این بازار، داشتن اطلاعات بیش‌تر است. یک سهامدار هرچقدر مهارت بیش‌تری در معامله داشته ‌باشد، صاحب و مالک سود بیش‌تری خواهد شد. در اوضاع کنونی که بورس سقوط شدیدی داشته، یک سهامدار مسلح به سلاح دانش می‌تواند جلو ضرر بیش‌تر را بگیرد.

چندی پیش یکی از مسئولان شورای عالی بورس تقاضا کرد که در تلویزیون شبکه‌ای ویژه برای بورس ایجاد شود. فعلاً به این مسئله کار نداریم که این اقدام تا چه حد عملی است. صرف تقاضای این مسئول حکایت از ضرورت اطلاع‌رسانی تلویزیون درباره بورس دارد.

در برنامه «سرمایه» بخش‌های ویژه‌ای مثل گفت‌وگو با مهمانان اقتصاددان، صدای سهامدار، نکته بازار و گزارش‌های مردمی تقدیم حضور علاقه‌مندان می‌شود. مفیدترین قسمت برنامه همان «نکته بازار» است که در آن مفاهیم آموزشی توسط یک مدرس عرضه می‌شود. با اینکه این بخش طرفداران زیادی دارد، زمان آن نسبتاً کم و محدود است، چون هیچ کارشناسی نمی‌تواند در عرض دو تا سه دقیقه روش‌ها و راهبرد‌های معاملاتی را آموزش دهد و حق مطلب را ادا کند.

برنامه «سرمایه» اگر انسجام بیش‌تری داشته باشد و هر بار بر روی یک موضوع مشخص متمرکز شود، می‌تواند بینندگان بیش‌تری را با خود همراه سازد. در وضعیت فعلی، مهمانان از این شاخه به آن شاخه می‌پرند و درباره همه موضوعات مرتبط با بورس صحبت می‌کنند.

یکی از مشکلات برنامه‌های شبیه به «سرمایه» این است که مجری و کارشناس اجازه ندارند درباره مصداق‌ها صحبت کنند. مثلاً نمی‌توانند بگویند که هفته گذشته درباره نمادهای فولاد، تجارت، خودرو و... چه اتفاقاتی افتاده‌است. اسم آوردن از یک نماد ممکن است شبهه تبلیغات را ایجاد کند. در حالی که کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی‌به راحتی از نمادهای مختلف نام می‌آورند. برنامه «سرمایه» باید بخش‌های دیگرش را تقویت کند تا این خلأ زیاد به چشم نیاید.

درباره ضرورت آموزش و اطلاع‌رسانی برای بورس می‌توان چندین جلد کتاب نوشت. به مردم توصیه شد که «همه‌چیزشان را به بورس بسپارند»، ولی به آن‌ها گفته نشد که این سرمایه‌گذاری ممکن است با ضرر و زیان زیاد همراه باشد. هیچ‌یک از مقامات دولتی به مردم نگفت که بورس‌بازی بدون داشتن اطلاعات مثل پریدن در یک استخر عمیق است که شاید منجر به غرق شدن شود. تصور بسیاری از تازه‌واردان بورس این بود که با خریدن هر نمادی صاحب سودی نجومی می‌شوند. آن‌ها حتی یک ثانیه هم به ضرر فکر نکرده ‌بودند. غافل از آنکه بسیاری از سهامداران نمادها را در سقف قیمتی خریداری کرده و در کوتاه‌مدت محکوم به شکست بودند.

ظرف چند ماه اخیر، تلویزیون چندین بار در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو و میزگردهای شبکه خبر به سراغ مسئولان بازار سرمایه رفته‌است. هر بار مسئولان در گفت‌وگوهای زنده، سهامداران را دلگرم کرده و بازار را از رنگ قرمز به رنگ سبز متمایل کرده‌اند. بازار سرمایه تهران نیازمند یک جریان اطلاع‌رسانی مستمر و فراگیر است. در این میان صداوسیما می‌تواند به‌عنوان یک رسانه معتبر، پاسخگوی نیازهای خبری و آموزشی سهامداران باشد. جنجال کانال‌های زرد تلگرامی‌که با شایعاتشان سهامداران را گمراه می‌کنند یکی از مشکلات فعلی بازار سرمایه است. آن‌ها با دادن نشانی‌های غلط، به رفتارهای هیجانی سهامداران دامن می‌زنند و آنان را تشویق به خرید یا فروش می‌کنند. تلویزیون ما با پخش برنامه‌های علمی، آموزنده و روحیه‌بخش درباره بازار سرمایه می‌تواند آبی بر آتش شایعات بورسی بریزد و اوضاع بازار را بهبود بخشد.

احسان رحیم‌زاده