شبکه آموزش سیما از همان روزهای ابتدایی شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مدارس تدبیر ویژه ای برای حل مسئله آموزش دانش آموزان اندیشید که راه اندازی «مدرسه تلویزیونی ایران» بود که اکنون جایگاه ویژه ای در امر آموزش خصوصا در مقطع دبستان دارد این مدرسه اکنون از اثر گذاری قالب برنام های عروسکی بر کودکان برای اموزش بهتر بهره مند شده است.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، در این گزارش نظر سازندگان برنامهرا درزمینه اثر گذاری این تدبیر و ویژگی‌های آن جویا شده ایم که می خوانید:
اثرگذاری عروسک‌ها
سارا روستاپور، تهیه‌کننده مقطع ابتدایی «مدرسه تلویزیونی ایران» با اشاره به اهمیت مقطع ابتدایی برای بچه‌ها و والدین آن‌ها گفت: تأثیر این برنامه را در آرامش‌بخشی به بچه‌های دبستانی و خانواده‌ها می‌توان دید. با وجود آموزش از طریق برنامه «شاد» بازهم کسانی هستند که دسترسی به آموزش منسجم ندارند و هدف ما این است که باهمکاری مدرسان آموزش‌وپرورش این دسترسی را برای بچه‌ها فراهم کنیم.
وی مهم‌ترین ویژگی این مقطع را شناخت نیازهای کودکان و درک آن‌ها در دوران همه‌گیری کرونا دانست و بیان کرد: انتخاب دبیران خیلی مهم است و آن‌ها با شیوه‌های جذابی دروس را آموزش می‌دهند. هرکدام از این دبیران با پوشیدن لباس‌های محلی و مشاغل مختلف به بچه‌ها آموزش می‌دهند که در نوع خود جالب و جذاب است.
به گفته این تهیه‌کننده، سال گذشته بین هر بخش کارتون پخش می‌کردیم اما در سال تحصیلی جدید تصمیم گرفتیم برای سرگرم کردن بچه‌ها سراغ کاردستی، بازی و ریاضی، ورزش و... برویم تا آموزش بچه‌ها جدی‌تر شود.
حضور دو عروسک در کنار مجری و معلم به فضای تدریس ابتدایی حال و هوای دیگری داده است. روستاپور دراین‌باره گفت: رشته تحصیلی من نمایش عروسکی است و علی‌رغم سال‌ها اجرا دوست دارم همچنان با عروسک‌ها کارکنم چون آن‌ها پل ارتباطی خوبی میان ما و بچه‌ها هستند و اثرگذاری بیش‌تری دارند.
وی افزود: زمانی که تهیه‌کنندگی مقطع ابتدایی را به من پیشنهاد دادند مطمئن بودم این بخش باید برای بچه‌ها جذاب باشد و آموزش با سرگرمی همراه باشد ازاین‌رو با تکیه‌بر کارهای عروسکی قبلی مانند «پیم و پم» که روی آنتن برده بودم برای این بخش هم عروسک‌هایی را سفارش دادم.
این تهیه‌کننده تصریح کرد: با دعوت از منیر مولوی‌زاده و علی اعتصامی‌فر، عروسک‌سازان کودک، دو عروسک «کی چی کجا» و «این چیه» را درست کردیم. این دو عروسک خواهر و برادر هستند و روحیه پرسشگری دارند. شبیه همه بچه‌های 7 تا 10 سال هستند. بعضی وقت‌ها بی‌حوصله می‌شوند و گاهی هم خرابکاری می‌کنند و البته روحیه پرسشگری‌شان کمک می‌کند بالاخره از درس عقب نمانند و به درس‌هایشان برسند.
روستاپور به نقش مجری در این برنامه اشاره کرد و گفت: مرضیه شراهی یکی از مجریان این مقطع و معلم جوانی است که به‌عنوان معلم مجری در شبکه آموزش فعالیت می‌کند و توانسته به خاطر نوع تدریسش طرفداران زیادی را هم جذب کند. او در این برنامه به‌نوعی کمک آموزگار است و کاملاً به هر شش‌پایه تحصیلی مسلط است.
توجه به‌پیش‌دبستانی‌ها هم برای شبکه آموزش اهمیت داشته و ازاین‌رو بخشی هم به بچه‌های پیش‌دبستانی اختصاص داده‌شده‌است که شامل آموزش اعداد، حروف، شکل‌ها، رنگ‌ها و... است.
کار مهمی‌که به گفته این تهیه‌کننده در «مدرسه تلویزیونی ایران» شاهدش هستیم آموزش برای بچه‌های ناشنواست که با دور شدن از مدارس استثنایی ممکن است از تحصیل بازبمانند. روستاپور دراین‌باره گفت: از معلمان رسمی این مدارس کمک گرفتیم و اکنون هم‌زمان با تدریس معلم، آن‌ها نیز برای بچه‌های ناشنوا این مفاهیم را ادا می‌کنند.
روستاپور در پایان گفت: هرچند این ویروس جهانی و همه‌گیر بوده و اکثر کشورها با تعطیلی گسترده مدارس در مراحل اولیه همه‌گیری این بیماری سریعاً به آموزش مجازی روی آوردند، تلویزیون توانست با نوآوری و خلاقیت در آموزش و روش‌های آموزشی فرصتی برابر برای همه بچه‌های ایران فراهم کند.
ساده‌سازی دروس با عروسک‌های دوست‌داشتنی
شهرام کجوری، مدیر گروه آموزش رسمی‌شبکه آموزش سیما با اشاره به آموزش رسمی سال تحصیلی 1400-1399 از طریق فضای مجازی و رسانه ملی گفت: از 15 شهریور طبق روال سال گذشته با تغییراتی، آموزش را در مدرسه تلویزیونی آغاز کردیم و بیش‌ترین تمرکزمان در مقطع ابتدایی، آموزش تکمیلی همراه بازی و تفکر با اقتباس از کتاب‌های درسی بوده‌است.
وی با تأکید بر اهمیت این مقطع برای خانواده‌ها و رسانه ملی گفت: مخاطبان از پایه ابتدایی تا متوسطه دوم همراه ما هستند و روش تدریس و نوع آموزش تصویری می‌تواند روی آن‌ها تأثیربگذارد. ازاین‌رو مخاطبان هدف ما آینده‌سازان این کشور هستند.
وی در ادامه، حضورمجریان کودک در «مدرسه تابستانی» را اتفاقی مثبت در جهت انگیزه دادن به کودکان برای آموزش دانست و گفت: برای اینکه کودک دبستانی را پای تلویزیون بنشانیم نیاز به ابزارهای متنوع و جذاب داریم که یکی از آن‌ها مجریان مطرح کودک در برنامه هستند که می‌توانند با ایجاد فضای شاد و بازی‌های متنوع، دروس را به شکلی متفاوت به بچه‌ها یادآوری کنند.
کجوری، استفاده از بازی‌ها و عروسک‌ها در برنامه را یکی از راه‌های آموزش عنوان کرد و متذکر شد: انتخاب دو عروسک برای بچه‌های دبستانی که باهمکاری سارا روستاپور به برنامه اضافه شد بازخورد مثبتی داشت و بسیاری از بچه‌ها در فضای مجازی یا صفحات مجازی شبکه آموزش ابراز خوشحالی می‌کردند و مشوق ما بودند.
وی افزود: والدین می‌دانند که این شیوه آموزش کمک می‌کند تا دروس در ذهن دانش‌آموز نفوذ کند و با عمق‌بخشی، کاربرد دروس علوم، مطالعات اجتماعی و ریاضی را در زندگی و جامعه شاهد باشند.
مدیر گروه آموزش رسمی‌شبکه آموزش از شروع برنامه «لوبیا، فردا زود بیا» در این شبکه خبر داد و گفت: این برنامه با اجرا و تهیه‌کنندگی مجید قناد روزهای جمعه از ساعت 10:30 تا 12 روی آنتن این شبکه می‌رود و در نوع خود بسیار جذاب و پرمخاطب خواهد بود.
کجوری، ساده‌سازی مفاهیم درسی را یکی از راه‌های کاربردی آموزش دانست و تأکید کرد: تلاش ما بر این است که با ساده‌سازی علم و بیان مفاهیم علمی از زبان مجری و عروسک، فضای عملی را برای علم‌آموزی فراهم کنیم.
وی در ادامه با اشاره به مشکلات آموزش از راه دور و حضور نداشتن بچه‌ها در مدارس گفت: یکی از مشکلات خانواده‌ها در روزهای کرونایی، سوءتغذیه، چاقی، مشکلات حرکتی و اندامی‌بچه‌ها به دلیل نشستن بیش‌ازحد پشت رایانه و کم‌تحرکی است که سعی کرده‌ایم تا حدی این مشکل را از طریق بازیگرانی که در برنامه حضور دارند و بچه‌ها را به حرکت دعوت می‌کنند حل کنیم. هرچند خانواده‌ها باید این مشکلات را به‌طورجدی بررسی کنند.
مدیر گروه آموزش رسمی، توفیق و فراگیری همراهی برنامه مدرسه تلویزیونی ایران به‌عنوان بازوی رسانه‌ای آموزش‌وپرورش را مهم دانست و گفت: یک سال پیش وقتی با همراهی آموزش‌وپرورش این مدرسه را بازگشایی کردیم از این‌همه استقبال اطلاعی نداشتیم و فقط به وظیفه رسانه‌ای‌مان فکر می‌کردیم، ولی اکنون می‌بینیم مدرسه تلویزیونی ایران در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، در تهران و ۳۱ مرکز استان با ۷۵ درصد مخاطب و در دیگر شهرها تا حدود ۸۵ درصد همراهی مخاطبان روبه‌رو بوده‌است و این برای رسانه ملی و شبکه آموزش ارزنده است.
کجوری در پایان از استقبال مخاطبان خارج از کشور از مدرسه تلویزیونی ایران گفت و آن را فرصتی برای یادگیری کودکان خصوصاً دانش‌آموزان مقطع ابتدایی اول با زبان فارسی از طریق تلوبیون برشمرد.
صدای محبوب بچه‌مدرسه‌ای‌ها
آزاده مویدی فرد را با صدای خاطره‌انگیز در ترانه‌های کودکانه و عروسکی «چرا» که حدود ۱۲ سال پیش با ظهور برنامه جدید کودکانه سیما با نام «رنگین‌کمان» گل کرد می‌شناسیم. او که تا به امروز عروسک‌گردانی و صداپیشگی بیش از ۶۰ عروسک را انجام داده است بیش‌تر با عروسک‌های «بیژن»، «چرا»، «نی‌نی»، «پویانمایی‌های نیروی انتظامی»، «گل‌بهار»، «سپیده» و «پیم و پم» شناخته‌شده‌است. صداپیشگی عروسک «کی چی کجا» در بخش ابتدایی برنامه «مدرسه تلویزیونی ایران» تازه‌ترین کار اوست. مویدی فرد درباره حضورش در این برنامه گفت: سارا روستاپور، تهیه‌کننده بخش ابتدایی برنامه «مدرسه تلویزیونی ایران» وقتی بگوید سرکاری بروم، حتماً قبول می‌کنم. من و او سال‌هاست که باهم همکاری می‌کنیم و هر صداپیشه‌ای وسوسه می‌شود به‌جای عروسک‌هایی که علی اعتصامی‌فر و انیس مولوی‌زاده ساخته‌اند حرف بزند.
وی با اشاره به اهمیت آموزش مقطع ابتدایی در روزهای کرونایی با تکیه بر سر گرم‌سازی گفت: عروسک‌ها ممکن است از هرجایی آمده باشند، از سرزمین‌های دور، یا حتی شهرهای افسانه‌ای و رازآلود؛ اما «کی چی کجا» از جای خیلی دوری نیامده است. او همین بچه‌مدرسه‌ای است که در خانواده‌ها می‌بینیم و یکی از خود ما و کودکی‌مان است که در پی چیزهای تازه برای یادگرفتن است و در عین بازیگوشی‌های مرسوم سن خودش دلش می‌خواهد درس‌خوان هم باشد.
مویدی فرد با اشاره به ویژگی‌های این برنامه ادامه داد: بخش اعظم صداپیشگی، مهارت است که صداپیشه طی سال‌ها کارکردن، به آن می‌رسد. به همین دلیل هر عروسکی می‌تواند شخصیت مستقلی داشته باشد که صداپیشه با آن ارتباط برقرار می‌کند و صدای عروسک را می‌سازد.
صداپیشه عروسک «کی چی کجا» درباره این عروسک گفت: خیلی اصراری به فانتزی بودن صدای این عروسک نداشتیم و در ذهنم پسر هفت و هشت‌ساله‌ای را می‌دیدم که به دلیل دو دندان جلویش توک زبونی حرف می‌زند. این پسرک بامزه هم به فکر بازیگوشی است و هم دوست دارد شاگرد زرنگ کلاس باشد برای همین سؤالات زیادی در ذهنش دارد که باید پاسخشان را به دست آورد.
مویدی فرد، تجربه حضور در مدرسه تلویزیونی ایران را مفید ارزیابی کرد و گفت: بچه‌های نسل امروز از هوش زیادی برخوردار هستند و کار کردن برای آن‌ها اصلاً ساده نیست. این روزها دنیای ارتباطی بچه‌ها نسبت به قبل بسیار متفاوت شده است و مدام در معرض استفاده از فناوری‌های نوین هستندو به همین دلیل سطح سلیقه آن‌ها هم بالا رفته و نمی‌توان از آن‌ها انتظار داشت که با هر کاری ارتباط برقرار کنند.
وی افزود: باگذشت بیش از چهار ماه از این برنامه هرروز به تعداد دنبال‌کنندگان صفحه مجازی برنامه اضافه می‌شود و این شخصیت عروسکی در کنار «این چیه» دخترک کوچولویی که دوستم انیس ارشادی صداپیشه‌اش است، برای بچه‌ها جاافتاده‌است و دوستش دارند.
ساده‌سازی با بازی و قصه
اگر کودکانتان بیننده مدرسه تلویزیونی ایران باشند و از متن برنامه خوششان آمده باشد سپیده شاه‌حسینی نویسنده «کارآگاه نجار» و «مهد پویا» را می‌شناسد. او سال‌هاست که برای بچه‌ها می‌نویسد و نویسندگی چندین پویانمایی ازجمله «سیاره پام» را در کارنامه‌اش دارد. او درباره نگارش بخش ابتدایی «مدرسه تلویزیونی ایران» گفت: با مجازی شدن مدارس و تأکید جدی آموزش‌وپرورش بر آموزش از راه دور، برنامه‌ها هم در شبکه آموزش تغییر کرد و من هم همراه سارا روستاپور به جمع این مدرسه پیوستم.
شاه‌حسینی با اشاره به مشکلات یادگیری و نحوه آموزش در میان بچه‌های دبستانی متذکر شد: سروکله زدن با بچه‌های ابتدایی خیلی دشوار است و معلم باید مدام حواسش به انجام دادن تکالیف بچه‌ها باشد. حالا در این میان بعضی از بچه‌ها بازیگوش‌تر هستند و جنب‌وجوششان بیش‌تر است، بعضی گوشه گیر و کم‌حرفند و ... و همه این‌ها باید در نگارش متن برنامه درنظرگرفته شود.
وی بخش آموزشی این برنامه را مهم دانست و گفت: متون برنامه و سؤالات عروسک‌ها را بر اساس سرفصل‌های کتاب درسی هر مقطع انتخاب می‌کنم. وظیفه من ساده‌سازی مفاهیم درس‌های علوم، ریاضی، اجتماعی و... است. پس از مطالعه این سرفصل‌ها سوا لاتی را از زبان هر دو عروسک مطرح می‌کنم که به یادگیری بچه‌ها بیش‌تر کمک بکند.
شاه‌حسینی با اشاره به روحیه هر دو عروسک تأکید کرد: دو عروسک «کی چی کجا» و «این چیه» با اینکه هر دو بازیگوش هستند، ذهن جست‌وجوگری دارند و با سؤالات عجیب‌وغریبشان راه را برای طرح موضوعات درسی باز می‌کنند.
این نویسنده در پایان با مؤثر دانستن آموزش از طریق عروسک و بازی گفت: این روشی است که در نظام آموزشی دنیا خصوصاً مقطع ابتدایی جواب داده‌است. به همین دلیل تمام سعی من بر این است که دروس علوم و ریاضی را که امکان بیش‌تری برای ساده‌سازی دارند برای بچه‌ها بیان کنم تا این مفاهیم برای همیشه در ذهنشان بماند.