مدیرکل فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام تاکید کرد:

در مجموع فعالیت های صورت گرفته در چند سال اخیر در معاونت توسعه و فناوری رسانه سبب شد بهمن ماه سال جاری و همزمان با دهه فجر بیش از صدها پروژه با هدف توسعه پوشش تلویزیونی و رادیویی به بهره برداری برسد.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی  اداره کل فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام مسئولیت رکن اصلی حوزه انتشار و آخرین حلقه زنجیره پیش تولید، تولید، انتقال و انتشار را بر عهده دارد. فعالیت این حوزه از سال 1348 آغاز شد. در زمان پیروزی انقلاب اسلامی دو شبکه تلویزیونی اول و دوم با زمان پخش محدودی فعال بودند. دو شبکه رادیویی نیز با زمان پخش محدود وجود داشت به طوری که یکی از فرستنده‌ها پس از اتمام برنامه اصلی صدای شبکه دوم تلویزیونی را رله می‌کرد. اما در حال حاضر 20 شبکه تلویزیونی با فرمت SD و سه شبکه با فرمت HD، همچنین 10 برنامه اصلی و هشت برنامه جمعیتی رادیویی اف ام به صورت 24 ساعته در حال پخش هستند. لذا با توجه به ماهیت سیگنال های تلویزیونی و رادیویی اف ام نیاز به دید مستقیم مابین آنتن فرستنده و آنتن گیرنده است. در حال حاضر پس از تجمیع و کاهش ایستگاه‌های موازی در سطح کشور حدود 6500 ایستگاه فعال، پوشش مناطق جمعیتی تا مرز 99.6 درصد جمعیت کشور را تامین می‌کند. تا سال 1388 فرمت انتشار بر مبنای فناوری آنالوگ با ظرفیت هشت شبکه بود. پس از آن توسعه آنالوگ متوقف و توسعه دیجیتال جایگزین شده است. در حال حاضر بیش از 90 درصد تجهیزات فنی سازمان از قبیل فرستنده‌های پرقدرت دیجیتال تلویزیونی تا قدرت 6kW، فرستنده‌های اف ام تا قدرت 20kW، انواع کمباینر تا قدرت 60kW، انواع دیش و دکل مورد نیاز که پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی از کشورهای خارجی تامین می‌شد با حمایت های مدیران دلسوز و تلاش و مشارکت مستمر کارشناسان سازمان و همت شرکت های دانش بنیان داخلی در داخل کشور تولید و تامین می‌شود.

در مجموع فعالیت های صورت گرفته در چند سال اخیر در معاونت توسعه و فناوری رسانه سبب شد بهمن ماه سال جاری و همزمان با دهه فجر بیش از صدها پروژه به بهره برداری برسد. به همین منظور با مهندس محمد دامغانیان مدیرکل فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام گفت وگو کرده ایم که می خوانید:

در حوزه پوشش شبکه‌های دیجیتال امسال چه دستاوردهایی داشته اید؟

در این حوزه، توسعه فرستنده‌های دیجیتال (بسته‌های TS1-TS2)، توسعه پوشش شبکه‌های HD در مراکز استان‌ها، توسعه پوشش چهار شبکه امید، ایران کالا، تماشا و شما و رادیو نماها به بیش از 98 درصد جمعیت کشور در 4400 ایستگاه و همچنین باز آرایش چیدمان شبکه‌ها در6500 ایستگاه تلویزیونی را شاهد هستیم.

پس از بهره برداری از اولین فرستنده دیجیتال در کشور و در شهر تهران در سال 88، توسعه پوشش شبکه‌های دیجیتال طی چند سال اخیر در دستور کار قرار داشته و علیرغم کمبود اعتبارات، شاهد رشد چشمگیر پوشش در چهار سال اخیر بوده ایم. در همین راستا خوشبختانه با تلاش همکاران واحد فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام در سراسر کشور شاهد افتتاح پوشش دیجیتال بسته TS1 و TS2 در مناطق تحت پوشش 397 ایستگاه بودیم که سبب ارتقاء پوشش دیجیتال به حدود 98 درصد جمعیت کشور گردید. با افتتاح رسمی نسخهHD ، 12 شبکه تلویزیونی در تاریخ 9/9/99 به دست ریاست محترم سازمان جناب آقای دکتر علی عسکری، توسعه پوشش این شبکه‌ها در دستور کار معاونت توسعه و فناوری رسانه قرار گرفت و در همین راستا با اقدامات انجام شده در اجرای پروژه‌های توسعه ای، پوشش شبکه‌های HD بسته TS4 در مراکز استان‌ها تکمیل شد. همچنین با حضور همکاران واحد فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام در سراسر کشور در ایستگاه‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام توسعه پوشش چهار شبکه سیمای امید، ایران کالا، شما و تماشا در 4400 ایستگاه با پوشش 98 درصد جمعیت کشور برقرار شد. ضمنا یکی از اقدامات انجام شده همزمان با پروژه HD سازی شبکه‌های سیما، باز آرایش چیدمان شبکه‌ها در خطوط سیگنال رسانی زمینی و ماهواره ای و بازنگری در جداول سرویس ها بود. لذا متعاقب اعمال تغییر در خطوط سیگنال رسانی با حضور همکاران واحد فرستنده‌های تلویزیونی و اف ام سراسر کشور، تنظیمات لازم در سیگنال ورودی فرستنده‌های حدود 6500 ایستگاه اعمال و ضمن ایجاد نظم در تعاریف سرویس ها، شرایط دریافت با چیدمان جدید برای مخاطبان فراهم شد.

 در خصوص پوشش فرستنده‌های رادیویی اف ام چه اتفاقاتی رقم خورد؟

برای بهبود وضعیت انتشار شبکه‌های اف ام طی پنج سال اخیر بالغ بر 300 دستگاه فرستنده پرقدرت اف ام نصب و به بهره برداری رسید که با نصب 34 دستگاه فرستنده پرقدرت در سال 99 و با صرف هزینه 132 میلیارد ریال در ایستگاه‌های مختلف، پوشش شبکه‌های رادیو های سراسری به مقادیر چشمگیری افزایش یافت. در راستای توسعه پوشش سایر شبکه‌های رادیویی که به آنها رادیوهای جمعیتی اطلاق می‌شود(شامل رادیوهای آوا،مناسبتی،صبا،تلاوت،گفتگو،نمایش،ترتیل و زیارت) نیز در سال 96، 7 مرکز استان تحت پوشش این شبکه‌ها قرار گرفت و با حضور معاون فنی صدا جناب آقای دکتر شاه آبادی افتتاح شد و در ادامه توسعه رادیو جمعیتی در سایر مراکز استان‌ها و مراکز مستقل صدا و سیما از جمله پروژه‌های مهم معاونت توسعه و فناوری بود که مراحل طراحی شبکه انتشار، تامین تجهیزات، تکمیل طرح های اجرایی و نصب برخی از تجهیزات در دستور کار قرار گرفت. در سال 1399 اقدامات چند سال اخیر با تکمیل نصب 162 دستگاه فرستنده، پوشش رادیوهای جمعیتی در 27 مرکز استان به ثمر نشست که با بهره برداری از این پروژه‌ها امکان دریافت 16 شبکه رادیویی اف ام در تمامی مراکز استان‌ها فراهم شد.

همچنین در سال های اخیر با افزایش تردد جاده ای و درخواست مخاطبان مبنی بر ایجاد شرایط دریافت شبکه‌های رادیویی اف ام در مسیر های بین شهری بنا به دستور معاون محترم توسعه و فناوری رسانه  دکتر علیدادی پروژه پوشش اف ام جاده ای از سال 95 در دستور کار اداره کل فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام قرار گرفت. با توجه به محدودیت پوشش هر فرستنده برای پیوستگی پوشش هر شبکه رادیویی در کل مسیر می‌بایست از چندین فرستنده در طول مسیر استفاده شود لذا حفظ و پیوستگی دریافت در طراحی پوشش در طول مسیر ضروریست. از طرفی لازمه حفظ کیفیت، عدم ایجاد تداخل فرکانسی و در نتیجه استفاده از فرکانس های متفاوت در فرستنده‌های مسیر می‌باشد.  با خروج گیرنده از ناحیه پوششی یک فرستنده، گیرنده می‌بایست به فرکانس جدید تغییر فرکانس یابد و بعضا این امر مخاطب را با چالش و دشواری مواجه می‌کند. لذا برای تسهیل دریافت مخاطبان از فناوری RDS (Radio Data System) استفاده شده است. از جمله ویژگی‌های فناوری RDS، معرفی شبکه‌ها با ذکر نام شبکه بر روی صفحه گیرنده و سوئیچ خودکار فرکانس در طول مسیر دریافت هر شبکه می‌باشد. لذا یکی از شروط دریافت پیوسته سیگنال در طول مسیر قابلیت پشتیبانی گیرنده از RDS است.

در این نوع گیرنده‌ها با AF (Alternative Frequency) روشن (فعال شدن امکان جایگزینی فرکانس) در صورت تنظیم گیرنده بر روی یکی از شبکه‌های رادیویی در ادامه مسیر با ضعیف شدن سیگنال به صورت خودکار به فرکانس جدید سوییچ خواهد شد و در دریافت شبکه مذکور اختلال ایجاد نخواهد شد.

با تلاش کارشناسان اداره فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی اف ام پوشش چندین محور مهم و پر تردد با کمترین هزینه و با ظرفیت شش شبکه رادیویی(البته در 80 درصد مسیر با 10 شبکه رادیویی) تامین و به بهره برداری رسید که در هفت پروژه افتتاح شده در دهه فجر سال جاری، 3500 کیلومتر مسیر جاده ای دربر گرفته شد.

 استاندارد DAB+ در رادیوی دیجیتال، در پروژه‌های بهره برداری شده چگونه دیده شد؟

یکی از پروژه‌هایی که طی سال های اخیر پیگیری شده است، بررسی و توجه به توسعه پوشش رادیو دیجیتال در کنار تلویزیون دیجیتال و در قالب استاندارد DAB+ بوده است، که پس از تصویب در شورای راهبردی معاونت با حمایت های معاون محترم توسعه و فناوری رسانه اجرای آن با جدیت بیشتری در دستور کار قرار گرفت که در سال 99 با تبدیل فرستنده‌های پرقدرت مهارلو (فارس) و مارشینان (اصفهان) و در مجموع با هفت ایستگاه علاوه بر پوشش 25.11 درصدی جمعیتی کشوری بسته اول رادیو دیجیتال، پوشش جاده ای در محور تهران-کرج-قزوین نیز تامین شد. در ضمن با توجه به تولید Sub Head-End در داخل کشور ظرفیت بسته مذکور از چهار شبکه به 16 شبکه رادیویی افزایش یافت. از قابلیت ها و ویژگی‌های استاندارد DAB+ کاهش هزینه‌های پوششی شبکه‌های رادیویی، سهولت انتخاب شبکه، عدم نیاز به تنظیم فرکانس مجدد در شبکه SFN ، ارسال اطلاعات جانبی و افزایش کیفیت صدای دریافتی است. البته لازمه دریافت این سیگنال وجود قابلیت دریافت در گیرنده است و در این راستا می‌بایست از ظرفیت خودروسازان و واردکنندگان گیرنده استفاده شود.

 در حوزه احداث، تجهیز و راه اندازی ایستگاه و همچنین حوزه دکل و سیستم آنتن چه پروژه‌هایی رونمایی شد؟

به منظور تکمیل پوشش تلویزیونی و رادیویی اف ام، پس از 3 ماه کار طاقت فرسا، سه ایستگاه جدید در مناطق آب باریک و بهرود تهران و همچنین عباس آباد سمنان به بهره برداری رسید که با اجرای این پروژه پوشش اف ام جاده ای در بخش عمده ای از جاده فیروزکوه از سربندان تا گدوک تأمین شد.

در حوزه پر اهمیت دکل و سیستم آنتن که از پرمخاطره ترین حوزه‌های کاری محسوب می‌شود و خروجی آن تکمیل کننده زنجیره فنی تولید تا انتشار و تحویل سیگنال است نیز همکاران سخت کوش و زحمت کش این امور مسئولیت توسعه و اصلاح انواع سیستم آنتن و توسعه، بازسازی و بهره برداری از دکل های 9 تا 320 متری در ارتفاعات کشور و در شرایط آب و هوایی خشن و بد ایستگاه‌ها را بر عهده دارند که در سال 99 توسعه سیستم آنتن‌ها در باند UHF جهت پوشش تلویزیونی و در باند FM  برای پوشش رادیویی اف ام در 24 ایستگاه با صرفه جویی چندین میلیاردی اجرا شد.