علی کربلایی حسینی مدیر اطلاع رسانی و امور رسانههای روابط عمومی صداوسیما در یادداشتی به اینکه سود سوق دادن مردم به شبکههای اجتماعی بیگانه و حمایت نکردن از یک پلتفرم داخلی به چه کسی میرسد؟پرداخته است.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، در این یادداشت آمده است:
اسم کلاب هاوس را حتما شنیده اید. شاید اطلاعات دقیقی درباره این برنامه کاربردی یا اپ که امکان گعدههای صوتی را فراهم آورده نداشته باشید؛ پس اجازه بدهید خیلی کوتاه عرض کنم این برنامه در آوریل ۲۰۲۰ کارش را آغاز کرده و مبدع آن پائول دیویسون و روهان ست از شرکت آلفا اکسپلوریشن هستند که آشنایی شان به کار برای شرکت گوگل و هم دانشگاهی بودن در دانشگاه استنفورد برمیگردد. این برنامه هدفش این است که ارتباط صوتی میان گروههایی از اشخاص را تسهیل کند؛ منظور از این گروهها، سقف تا ۵۰۰۰ نفر است. در ماه مه ۲۰۲۰، یعنی حدود یک سال پیش از این، ارزش این اپ شبکه اجتماعی حدود ۱۰۰ میلیون دلار برآورد میشد، اما در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱ ارزش آن به یک میلیارد دلار رسیده است.
ویژگی بعدی این برنامه شبکه اجتماعی این است که روی پلتفرم آی او اس عرضه شده و عضویت در آن منوط به دعوت دیگر اعضاست. در نخستین سال فعالیت این اپ، حدود ۱۳ میلیون کاربر دارای آیفون آن را دانلود کردند. یک سال بعد از انتشار این برنامه، شمار کاربران فعال آن در یک دوره زمانی سه هفتهای از اواخر فوریه تا مارس ۲۱ درصد افت کرد و در مقایسه نقطه به نقطهای از زمان آغاز به کار این اپ، تعداد کاربرانش به ۱۰ میلیون کاربر در هفته رسیده است. کلاب هاوس گفته که میخواهد اپ اندرویدی اش را در سال ۲۰۲۱ منتشر کند.
این برنامه تا به حال در سه کشور چین، عمان و اردن مسدود شده است. اما نگرانیهای جدی در خصوص سیاستهای این برنامه در حفظ حریم خصوصی مطرح است. برای نمونه این برنامه، پروفایلهای سایه از اشخاصی میسازد که هیچگاه از این برنامه استفاده نکرده اند، اما در فهرست تماس اشخاصی قرار دارند که از این برنامه استفاده میکنند. علاوه بر این، کلاب هاوس، مکالمات رومهای (فضاهای) خصوصی را هم ضبط میکند.
این نقض حریم خصوصی به حدی بود که فدراسیون سازمانهای حفاظت از حقوق مصرف کنندگان آلمان که بزرگترین سازمان حفاظت از حقوق مصرف کنندگان است، اپراتور کلاب هاوس یعنی شرکت آلفا اکسپلوریشن را موظف کرد «رویههای غیرقانونی تجاری و نقض مقررات حفاظت از دادهها» را متوقف کند و از این کار دست بردارد.
دلیل محبوبیت این برنامه نزد عامه مردم، آن طور که بلومبرگ در مقالهای که ۲۰ مارس ۲۰۲۱ منتشر کرده، این است که اشخاص مشهور از آن استفاده کرده اند. منظور از این اشخاص در آمریکا، ایلان ماسک، اوپرا وینفری و بیل گیتس است. حضور این چهرهها در چنین شبکهای، این حس را به هواداران شان منتقل میکند که به طریقی به آنها دسترسی پیدا کرده اند و در همین حال، برخلاف آنچه برخی چهرههای سیاسی کشورمان مطرح کردهاند، آنها حس متفاوتی به این شبکه اجتماعی دارند، چون نسبت به دیگر پلتفرمهای شبکههای اجتماعی کمتر مورد ارعاب قرار میگیرند یا مجبور نیستند چندان تعاملی با مخاطبان داشته باشند.
کیفیت این شبکه اجتماعی به گونهای است که باعث میشود کلاب هاوس احساس غیررسمیبودن به اعضایش بدهد و به گفته منتقدان، امکان فریب را تسهیل نماید. ظاهرا محدودیتهایی هم برای ضبط آنچه در کلاب هاوس گفته میشود برای کاربران در نظر گرفته شده که البته به راحتی قابل دور زدن است؛ اما دستکم از نظر منتقدان آمریکایی، همین امر این شبکه اجتماعی را به محلی امن برای اشاعه دروغ، آن هم بدون هیچ بازخواستی تبدیل کرده است.
شاید برای شما هم سوال باشد که ارزش این شبکه اجتماعی چطور به یک میلیارد دلار رسیده و از کجا پول در میآورد؟ کلاب هاوس در حال حاضر به درآمدزایی نرسیده است. اما با توجه به اقبالی که به مدد سرک کشیدن چهرهها به آن و کشاندن مردم به سمت این شبکه اجتماعی شده، ارزشش ظرف حدود یک سال ۱۰ برابر شده است. از آنجا که عضویت در این شبکه فقط با دعوتنامه میسر است، یک خدمت دیگر هم برخیها به بازار مکاره فروش دعوتنامه عضویت داشتهاند. شرکت ای بی (EBay) دعوتنامههای کلاب هاوس را به قیمت سه تا ۲۵ دلار میفروشد و احیانا تشنگان جا مانده از این شبکه اجتماعی در ایران که فعلا ۱۰ میلیون کاربر در سطح جهانی دارد، باید برای رفع عطش خود با قیمت دلار امروز، بین ۷۵ هزار تا ۶۲۵ هزار تومان هزینه کنند.
با همه آنچه گفته شد، اینکه آیا این شبکه اجتماعی به قول برخی مطبوعات، پدیده انتخابات ۱۴۰۰ خواهد شد یا خیر، از نظر نگارنده بعید به نظر میرسد. ضعفهای این شبکه اجتماعی بیشتر از نقاط قوت آن به نظر میرسد که در مقایسه با دیگر رقبا بخواهد به پدیدهای خارق العاده تبدیل شود. گرچه با فشار برخیهایی که هنوز سندهای بالادستی توسعه شبکه ملی اطلاعات را مورد بیمهری قرار داده اند، مجال خوبی برای موج سواری بر افکار عمومی و هدایت ترافیک اینترنتی که اتفاقا اصلا هم ارزان نیست، به خارج از کشور فراهم آمده است.
پرسشهای اصلی که باید به آنها پاسخ داد این است که چرا برخی متوجه نیستند برای زدن رسانههای داخلی، نباید به هر رسانه یا ابزار رسانهای بیگانه متوسل شد؟ چرا دو گانه سازی رسانهای داخلی و خارجی، این طرفی و آن طرفی پیگیری میشود؟ سود سوق دادن مردم به شبکههای اجتماعی بیگانه و حمایت نکردن از یک پلتفرم داخلی به چه کسی میرسد؟