عباس موزون، طراح، تهیه‌کننده، کارگردان و مجری برنامه به همراه محمدامین نوروزی، مدیر گروه ادب و هنر شبکه 4 با حضور در واحد ارتباط با مخاطبان رسانه ملی «162» با مخاطبان به گفت‌وگو نشستند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، «زندگی پس از زندگی» برنامه‌ای درباره مرگ و عالم ماورا است که هرروز قبل از افطار روی آنتن این شبکه می‌رود و روایت افرادی است که در تجربه مرگ تقریبی از کالبد جسم خارج شدند و عالم برزخ را درک کردند و بازگشتند. موزون و نوروزی، بعد از پاسخگویی یک ساعته در 162 با حضور در سالن کنفرانس اداره کل روابط عمومی‌به سئوالات خبرنگاران که به صورت مجازی از آنها پرسیده می‌شد، پاسخ گفتند.
لزوم نگاه معرفتی به مرگ
محمدامین نوروزی، مدیر گروه فرهنگ و هنر با اشاره به موضوع مرگ و عالم غیب گفت: عالم غیب موضوعی است که در رسانه کمتر درباره آن بحث شده است و اگر قرار است به سمت آن برویم باید با نگاه معرفتی به آن سمت برویم.
وی نقطه آغاز این برنامه را تحقیق عباس موزون دانست و گفت: از آبان ۹۸ که به گروه ادب و هنر پیوستم در جریان طرح تجربه‌گران بودم و با موافقت مدیر شبکه این برنامه در شبکه ۴ شکل گرفت و با توجه به موضوع مرگ و عالم غیب که نصیحت‌گر و جذاب بود، به کنداکتور ماه رمضان راه یافت.
نوروزی با اشاره به تغییرات فصل دوم و نگرانی‌های تولید چنین برنامه‌ای افزود: ما نگرانی‌های مختلفی از نگاه‌هایی که به این برنامه می‌شد، داشتیم اما در فصل دوم هر چه جلوتر رفتیم، این نگرانی برطرف شد.
به گفته وی معمولاً با این موارد خیلی به شکل افراط‌وتفریطی برخورد می‌شود. عده‌ای کلاً نفی و تقبیح می‌کنند و عده‌ای دیگر افراد تجربه‌گر را تقدیس می‌کنند و توقعات نامعقول دارند؛ اما مبنای ما راستی آزمایی و تحقیق بود که توسط تهیه‌کننده چند سال زمان برد. بااین‌حال در فصل دوم تغییراتی دادیم که نتیجه‌اش را در آنتن می‌بینید.
نوروزی درباره تماس‌های مردمی‌گفت: مردم بسیار لطف دارند و پیام‌های صوتی یا پیامکی فراوانی ارسال کرده‌اند. خیلی خوب و امیدوارکننده بود و بسیاری درخواست داشتند که تجربیاتشان بررسی شود.
محصول یک کار تیمی
عباس موزون بابیان اینکه «زندگی پس از زندگی» محصول یک فرایند و کار تیمی‌بود، تصریح کرد: سال ۹۵ این پژوهش را به‌تنهایی شروع کردم و با هزینه شخصی‌ام همایش‌هایی را برگزار کردم اما وقتی این طرح را به شبکه 4 ارائه دادم و آنها پذیرفتند کار را به صداوسیما سپردم.
وی با اشاره به حمایت شبکه از برنامه متذکر شد: برای من مهم بود که مدیری تشخیص بدهد که این کار ظرفیت دارد از صداوسیما پخش شود یا نه. قبول دارم که این موضوع حساس بود و نیاز به مدیری داشت که با تیزبینی تشخیص دهد این موضوع را روی لبه تیغ به آنتن بیاورد.
کارگردان «زندگی پس از زندگی» گفت: زمانی که دکتر معینی پور پیشنهاد آقای نوروزی را پذیرفتند و هزینه‌های شخصی را متقبل شدند، ما آماده بودیم که رایگان کار را در اینترنت منتشر کنیم، اما وقتی شبکه وارد شد، کار به حوزه جمعی وارد شد و مدیران بسیاری از ما حمایت کردند.
وی ادامه داد: این برنامه با هزینه شخصی شروع شد، اما شبکه ۴ جلو آمد و پروژه را حمایت و خریداری کرد و ازنظر فنی و محتوایی کمک کرد..
ملاک‌های جهانی
در ادامه موزون با اشاره به نگاه جهانی به این موضوع اظهار کرد: قبل‌تر از این برنامه هم کسانی برای انعکاس داستان دنیای آن‌طرف دست‌به‌کار شده بودند که البته اغلب آنها تنها به نگاه میدانی و روایت ماجرا ختم می‌شدند. حدود نیم‌قرن پیش ریموند مودی روانشناس آمریکایی که از بنیان‌گذاران پژوهش درزمینهٔ تجربه مرگ موقت است، با افرادی آشنا شد که تجربه‌ای در این زمینه داشتند و نتایج این پژوهش را در سه کتاب بانام «زندگی پس از زندگی» منتشر کرد و مستندی از این تجربه‌گران ساخت.
وی ادامه داد: از سال ۹۵ با یک تجربه‌گر به نام آقای محمد زمانی قلعه آشنا شدم. از شمال تا جنوب ایران همایش‌هایی برگزار کردیم و یافته‌های ما کمک کرد که ۱۰ سنجه را به ۵۰ سنجه بین‌المللی اضافه کنیم.
این تهیه‌کننده درباره راستی آزمایی تجربه‌گران بیان کرد: مؤلفه‌ها و مشخصه‌هایی را در نظر گرفتیم و با سنجه‌هایی که داشتیم تجربه‌گر را بررسی کردیم. تجربه‌گری نیست که با یک مصاحبه جلوی دوربین بیاید. آن چیزی که مخاطب می‌بینید، حداقل چهارمین مصاحبه است و طی این مصاحبه‌ها تجربه‌گر راستی آزمایی می‌شود.
موزون تصریح کرد: بعضی از تجربیات اصلاً تجربه نیستند و مثلاً خواب هستند. بعضی از تجربیات درست هستند، اما بسیار کوتاه است. بعضی دیگر هم به اشکال مختلف غربال می‌شوند. بعضی از تجربیات مشابه هم حذف می‌شود؛ اما ابتدای همه غربال‌ها، ۷۰ فیلتر است که تجربه‌گران از آن عبور می‌کنند چراکه در برنامه‌ای که مخاطب به جمله جمله اش نیاز دارد ایمان بیاورد، ضروری است که غیرمستقیم یادآوری کنیم که این‌یک فرایند پژوهشی است.
سنجیدن قصه‌ها و آدم‌ها
وی با اشاره به یکی از سنجه‌های برنامه‌اش افزود: وقتی در ۲ مکان و زمان مختلف، ماه‌ها بعد یک تجربه‌گر یک جمله و یک اتفاق را دقیقاً تکرار می‌کند، قلب شما گواهی می‌دهد که این تجربه‌گر درست است.
موزون تأکید کرد: حتی دکور کار هم پژوهش محور است. دکور سال گذشته را با مفهومی آشنا برای تجربه‌گران طراحی کردیم و امسال نیز ۴ نفر در دکور به بالا نگاه کردند و گفتند تجربه‌شان این شکلی بود.
سنجش برای یافتن تجربیات واقعی
در ادامه نشست، امین نوروزی درباره اثبات تجربه‌گر بودن افراد گفت: غیر از تجربه‌گر، از شاهدها مانند پزشک، اطرافیان، همسر و فرزندان فرد تجربه‌گر هم استفاده می‌کنیم. گاهی این تجربه طوری شخصیتت فرد را عوض می‌کند که همه اطرافیان گواهی می‌دهند که او دیگر آن فرد سابق نیست و این‌یکی از پنج ملاک اصلی ما برای راستی آزمایی است.
موزون در تکمیل صحبت‌های نوروزی گفت: وقتی به شهرستان می‌رویم، به افراد متعددی مراجعه می‌کنیم. ما در راستی آزمایی تجربه‌گر به مسائل خانوادگی و شخصی هم توجه می‌کنیم. عالم پس از مرگ، عالم کشف و شهود است. ما مطلع می‌شویم که وقتی این تجربه منتشر می‌شود، بسیاری از روابط شخصی و خانوادگی هم مشخص می‌شود. باید به این مسئله توجه کنیم.
جای خالی منفی‌ها
این تهیه‌کننده درباره بهره‌برداری فردی از این تجربه‌ها گفت: دو گروه از مخاطبان برنامه هستند که دو نوع قضاوت نادرست نسبت به تجربه‌گران مرگ دارند برخی از افراد به ما می‌گویند سعی کنید تجربیات پس از مرگ را درباره زکات یا حجاب پخش‌کنید، یا روی منفی یا مثبت بودن یک موضوع تأکید می‌کنند. عده‌ای می‌گویند این مهمان با این پوشش نادرست چرا آن دنیا هلاک نشده و تجربه‌اش آن‌قدر خوب بوده است؟! ما خدا نیستیم؛ شما چه می‌دانستید که این شخص خیریه‌ای دارد و هفتاد یتیم را سرپرستی می‌کند اما ما در برنامه درباره آن صحبت نکرده‌ایم.
مرگ برداشتن عینک در بازی مجازی این دنیا است
وی با اشاره به یکی از تجارب خود در این سال‌ها افزود: بعد از چندین سال پژوهش و کار در این زمینه به پنج حکمت رسیدم که چرا خداوند امکان تجربه مرگ و بازگشتن به دنیا را به شخصی می‌دهد. اجداد، پدر و مادر، خود شخص، فرزندانش و نسل فرزندانش در این مسئله تأثیر دارند. مالک اشتر به امام علی (ع) گفت: من در جنگ به همان اندازه که تو کشتی، کشته‌ام، یکی کمتر؛ امام فرمودند تو فقط کشته‌ای من به هفت نسلش نگاه کردم اگر یکی از آنها اهل نجات بود نکشتم و زخمی‌اش کردم تازنده بماند. شخصی را داشتیم که همه جرائم را به‌جز قتل مرتکب شده و پس‌ازاینکه از تخت بیمارستان برخاست خیر شده است و دائم در حال کمک به دیگران است.
کارگردان «زندگی پس از زندگی» در پاسخ به پرسشی درباره نگاه خود به مرگ گفت: نگاه من به زندگی این است که این دنیا مانند یک بازی بزرگ در فضای مجازی سه‌بعدی است.. اهل عالَم که از جنس انس و ملک هستند، همه دور ما نشسته‌اند و ما را می‌بینند؛ هرکدام از ما نسبت به اتفاقات بازی، واکنش‌های متفاوتی داریم؛ ما به این بازی رایانه‌ای، واکنش نشان می‌دهیم و دیگران به واکنش‌های ما مانند هیجان و شادی و غم در حین بازی نگاه می‌کنند.
وی افزود: اگر هنگام بازی سبک‌سری و خطا نکرده باشیم خوشحال می‌شویم اگر واکنش‌هایمان معقول بوده باشد خوشحالیم که در حضور همه موقر بوده‌ایم و اگر واکنش‌هایمان نادرست باشد، شرمنده و خجالت‌زده خواهیم بود. از دید من مرگ لحظه برداشته شدن عینکی از روح است به نام کالبد مادی. مرگ هم مربوط به کالبد و عینک است، نه روح. به همین دلیل ما حیاتین یعنی دو حیات نداریم یک حیات است، ما از اول بوده‌ایم و تا آخر هم هستیم.
موزون به نگرانی‌های خودش از گسترده شدن این تجربیات به شکلی نادرست اشاره کرد و گفت: نگرانی من این است که این تجربیات می‌تواند فضای احساسی به وجود بیاورد. کسانی وجود دارند که برای سودآوری و شهرت تجربه تولید و منتشر می‌کنند. موارد زیادی تجربیات اشتباه می‌بینم، ولی به دلایل رسانه‌ای درباره آن سکوت می‌کنم. آنها به حقیقت مواردی را اضافه و کم می‌کنند و در شمار بالا منتشر می‌کنند.
وی در پایان گفت: پیام‌های زیادی داریم که این تجربیات را منتشر کنیم، اما من این کار را نمی‌کنم. ما در «زندگی پس از زندگی» حق را رعایت می‌کنیم. ما تجربه‌گران را از ده‌ها فیلتر عبور داده‌ایم تا حقیقت را بیان کنند و هرگز در این راه، مسیری برای تجارت و کسب موقعیت در دنیا انتخاب نکردیم.
برنامه ای که تبدیل به منبری موثر شده است
در ادامه این نشست محمدحسین رنجبران، مدیرکل روابط عمومی رسانه ملی ضمن تشکر از موجی که این برنامه در جامعه راه انداخته است گفت: بازتاب این برنامه در جامعه بسیار مثبت بوده و به‌شخصه تأثیر این برنامه را روی اطرافیان و جوانان دیدم و امیدوارم این مسیر را همچنان ادامه دهد. رنجبران با اشاره به انبوه تماس های مردمی درباره این برنامه گفت، همه تماس ها و نکات را به صورت دسته بندی شده در اختیار شما قرار می دهیم. وی ابراز امیدواری کرد شبکه‌های دیگر نیز بتوانند به نحوی از ظرفیت «زندگی پس از زندگی» بهره ببرند. وی افزود: به‌عنوان برنامه‌ساز دوست داشتم جای شما بودم چراکه این برنامه یک منبر مذهبی است و مؤلفه‌هایی دارد که آن را برنامه‌ای اثرگذار کرده است.