جام ملتهای اروپا یا همان«یورو 2020» به پایان رسید؛ یک ماه رقابت پرهیجان مسابقات فوتبال دیدنی اروپایی که در شهرهای مختلف قاره سبز برگزار شد. این دوره به علت همه‌گیری کرونا با یک سال تاخیر برگزار شد و شهرهای مختلف اروپایی هم میزبان مسابقات بودند. سازمان هم مانند همیشه از شبکه‌های سه و ورزش سیما و رادیو ورزش، اقدام به پخش همه مسابقات کرد تا اوقات فراغت مناسبی برای مخاطبان تدارک ببیند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، مانند همیشه بار اصلی ماجرا بر دوش شبکه سه بود که با برنامه«یورو 2020» این مسابقات و حواشی آن را پوشش می‌داد. به همین مناسبت با مهدی‌هاشمی، تهیه‌کننده، محمدحسین میثاقی، مجری و عباس قانع، یکی از گزارشگران یورو 2020 گفت‌وگو کرده‌ایم.
از فروردین، پیش‌تولید را شروع کردیم
مهدی‌هاشمی، تهیه‌کننده در پاسخ به این سوال که فعالیت‌های شما برای تولید ویژه برنامه جام ملت‌ها از چه زمانی آغاز شد، گفت: به طور کلی، پوشش یک رویداد بزرگ ورزشی مانند جام ملتهای اروپا، تنها با همکاری و تعامل بخش‌های مختلف سازمان، حمایت مدیران شبکه و فعالیت مستمر و مداوم یک گروه جوان و در عین حال کارآزموده میسر می‌شود. پیش‌تولید ویژه برنامه جام ملتهای اروپا «یورو ۲۰۲۰» را از فروردین سال ۱۴۰۰ آغاز کردیم.
هاشمی‌با اشاره به اولین مشکلاتش در مسیر ساخت این برنامه اشاره کرد و گفت: بهار امسال با انتخابات ریاست جمهوری تلاقی پیدا کرده بود. در نتیجه استودیوهای سازمان تقریبا از شروع سال در اختیار برنامه‌های انتخاباتی قرار گرفتند. در چنین فضایی، طبیعی بود که استودیوی برنامه ما به خارج از سازمان منتقل شود. اولین مشکل بزرگ گروه تولید برنامه در استودیوهای جدید، فراهم آوردن خطوط ماهواره‌ای برای برقراری ارتباط فرامرزی با چهره‌های بزرگ و شناخته شده دنیای فوتبال در قامت کارشناس بود؛ همچنین تعامل با خطوط برگشت سازمان، پخش شبکه سه و ورزش‌سیما اهمیت بسیار بالایی داشت. خوشبختانه با حمایت‌های بی‌شائبه مدیران سازمان و شبکه سه سیما و تلاش شبانه‌روزی همکارانمان در واحدهای مختلف، کوچک‌ترین خللی در جریان پوشش این مسابقات پیش نیامد.
تهیه‌کننده ویژه برنامه «یورو 2020» در پاسخ به این سوال که این برنامه در قیاس با برنامه‌های گذشته چه ارزش افزوده‌ای داشته‌است، افزود: اگر در جریان مسابقات جام ملت‌ها رکوردهای زیادی رقم خوردند، در مسیر پخش این مسابقات در داخل کشور هم اتفاقات مثبت فراوانی برای اولین بار رخ داد. برای نخستین بار برنامه‌ای مشترک میان شبکه سه و شبکه ورزش روی آنتن رفت تا جدول برنامه‌های شلوغ شبکه سه سیما در روزهای منتهی به انتخابات دچار آسیب نشود. وی ادامه داد: علاوه بر کارشناسان داخلی برنامه که همگی از چهره‌های ممتاز فوتبال یا مربیان شاغل در لیگ برتر بودند برای نخستین بار از یک چهره سرشناس خارجی در تاریخ فوتبال به عنوان کارشناس ثابت در یک برنامه تلویزیونی داخلی استفاده شد. به‌جز «گایزگا مندیتا» بازیکن سابق تیم ملی اسپانیا که به صورت ثابت در دفتر سازمان در لندن حضور داشت، نام‌های بزرگی مثل کلارنس سیدورف، اولی اشتیلیکه، خورخه آلارکون، سوان گوران اریکسون و... نیز به عنوان کارشناس در قاب تلویزیون ایران حاضر شدند و صحبت‌هایی کاملا فنی و اصولی به زبان آوردند.
مهدی‌هاشمی در پاسخ به این سوال که پیش‌تولید در چه حوزه‌هایی صورت گرفت، گفت: در این برنامه تنها به حضور کارشناسان درجه یک داخلی و خارجی بسنده نکردیم و تلاش کردیم تا بخش‌های مختلف و متنوعی برای پخش در فواصل بین برگزاری بازی‌ها در نظر بگیریم. مرور ادوار مختلف جام و دیدارهای خاطره‌انگیز این رقابت‌ها در استودیوی مجزا همراه با مجریانی جوان و پرانگیزه و همچنین معرفی کامل هر ۲۴ تیم حاضر در رقابت‌ها از منظر سیاسی و اجتماعی، ازجمله بخش‌های این برنامه بود. نویسندگان برنامه نیز از مدت‌ها قبل، پژوهش‌های جامعه‌شناسانه‌ای را با افراد صاحب‌نام در این حوزه‌ها برای نگارش بخش‌های مختلف سامان دادند.
تهیه‌کننده ویژه برنامه «یورو 2020» به سایر بخش‌های برنامه اشاره کرد و گفت: بخش‌هاى سیاسى اجتماعى، پیش بینى، تقابل دو تیم، معرفى ستاره‌ها، تجزیه و تحلیل فنى، گرافیک‌هاى خاص هر تیم، فناوری نمایش گرافیکAR، میز خبر، نوستالژى، ارتباطات تصویرى و بخش‌هاى متنوع روز براساس اتفاقات خاص مسابقه و... از جمله این اقدامات بود.
هاشمی ادامه داد: برای به روز بودن برنامه، بخش‌هایی مثل اخبار روزانه را با اجرای زنده مجریان جوان در جدول پخش قرار دادیم. همچنین برای اولین بار در یک ویژه‌برنامه ورزشی، تجزیه و تحلیل فنی مسابقات به صورت هم‌زمان با نگاه تحلیلی و کارهای گرافیکی جذاب در استودیو انجام گرفت.
وی در پاسخ به این سوال که آرایه برنامه، چطور انتخاب شد، گفت: پس از برگزاری جلسات مستمر با طراحان برجسته کشور، به این نتیجه رسیدیم که همانند بهترین برنامه‌های ورزشی روز دنیا از دیوار‌های تصویری یا به عبارتی ویدئو وال به عنوان آرایه برنامه بهره ببریم. آرایه ویژه‌برنامه جام ملت‌ها با استفاده از گروهی تخصصی در زمینه گرافیک به صورت مداوم و با توجه به اتفاقات مسابقه و متناسب با برنامه تغییر مى‌کرد تا ببینده علاوه بر جذابیت بصری، تنوع در تصویر و تناسب آرایه با هر مسابقه، اطلاعات آمارى برنامه را نیز دریافت کند.
هاشمی در پاسخ به این سوال که آیا فناوری‌های روز در روند تولید برنامه دخیل بود، افزود: بله، همان‌طور که عرض کردم یکى از ویژگى‌هاى این برنامه، استفاده اولین بار از فناوری گرافیکی جدیدی به نام AR است که یکی از به روزترین فناوری‌های استفاده شده در برنامه‌های تلویزیونی دنیا به شمار می‌رود.
هاشمی در ادامه گفت: این فناودی پیشرفته به درک بهتر و روشن‌تر از تحلیل و بررسی آمار و اطلاعات مسابقات و بازیکنان منجر می‌شود؛ همچنین ما از این شیوه برای معرفی بهتر و زیباتر ورزشگاه‌ها و شهرهای میزبان مسابقات بهره بردیم که به‌صورت سه بعدی طراحی شد و توسط گروه واقعیت افزوده ویژه برنامه یورو ۲۰۲۰ بر روی آنتن رفت. در کشورهای حوزه خلیچ فارس، برای پیاده‌سازی این فناوری‌ها از متخصصان خارجی استفاده می‌شود، ولی باید با افتخار بگویم که در این برنامه همه این فعالیت‌ها را جوانان متخصص و متبحر سازمان و خارج سازمان انجام داده‌اند.
تهیه‌کننده برنامه «یورو 2020» در پاسخ به این پرسش که به نظر می‌رسد این برنامه به نوعی راه را برای ورود گزارشگران جدید به عرصه گزارش هم باز کرده‌است، گفت: گروه ورزش شبکه سه و گروه تهیه این برنامه سعی کرده‌اند در کنار گزارشگران با سابقه و نام‌آشنای این حوزه، از گزارشگران جوانی که از استعداد‌های مسابقه«آقای گزارشگر» بوده و در این سال‌ها با گزارش مسابقات مختلف به کسب تجربه پرداخته‌اند نیز استفاده کند.
هاشمی در پاسخ به اینکه در ترجمه هم‌زمان مصاحبه‌ها بعضا انتقاداتی نیز به گوش رسیده‌است، افزود: در روزهای گذشته صحبت‌هایی درباره ترجمه مصاحبه‌های هم‌زمان و سریع بعد از مسابقات در فضای مجازی مطرح شد که با توجه به حجم گسترده ترجمه هم‌زمان فلش اینترویوها و ارتباطات تصویری با کارشناسان خارجی برنامه، امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است. وی خاطرنشان کرد: از یاد نبریم که از زمان شروع جام ملتهای اروپا بیش‌تر از 100 مسابقه به صورت لحظه‌ای روی آنتن برنامه رفته‌است. حجم زیادى از ترجمه‌ها قابل قبول بوده و فقط در چند مورد از ترجمه‌هاى آخر مسابقه که مصاحبه‌شونده به زبانی غیر از زبان انگلیسى صحبت کرده به علت ترجمه دوباره و تاخیر زمانى اشکالاتى وارد بود که البته بلافاصله اصلاح شد. با این حال ما به دلیل حساسیت بیش‌تر روزهای پایانی چند مترجم دیگر مثل مترجم سرمربی تیم ملی فوتبال که با اصطلاحات فوتبالى بیش‌تر آشنا هستند به گروه تولید برنامه اضافه کردیم.
مهدی‌هاشمی درباره اینکه میزان استقبال از برنامه را چطور ارزیابی می‌کنید، افزود: میزان استقبال و رضایت از برنامه فراتر از حد انتظار بوده‌است. به گواهی آمار، این برنامه پربیننده‌ترین ویژه برنامه ورزشی در رسانه ملی بوده‌است و بازتاب‌های گسترده‌ای نیز در شبکه‌های اجتماعی داشته‌است.
مردم بخش‌های تولیدی را پسندیدند
محمدحسین میثاقی، مجری ویژه‌برنامه یورو 2020 گفت: از چندین ماه پیش همکاران، کار پیش‌تولید را آغاز کردند و از چند ماه پیش به تولید بخش‌های برنامه پرداختند. وی افزود: از مرحله نگارش متن تا تصویریابی و تدوین که از بخش‌های اجتماعی ما بود، بخش‌هایی نیز داشتیم که علاوه بر فوتبال، به موضوعات کشورهای دیگر هم می‌پرداخت. میثاقی به بخش «ادوار» در این ویژه‌برنامه اشاره کرد و گفت: بخشی به نام «ادوار» داشتیم که در آن مرور کردیم از ابتدای جام ملت‌ها تا امروز چه اتفاقاتی در دوره‌های مختلف رخ داده‌است. بخشی به نام«ستاره‌ها» داشتیم. یک بخش پیش‌بینی نیز داشتیم که هنرمندان و بازیگران و فوتبالیست‌ها، نتیجه مسابقات را در استودیو پیش بینی می‌کردند که این‌ها همه مربوط به مرحله پیش‌تولید بود.
در هر گزارش، برای خودم سناریو می‌نویسم
عباس قانع، یکی از گزارشگران «یورو 2020» در زمینه گزارشگری و تفاوت اجرایش گفت: همیشه این فکر در ذهنم بوده که مثل هیچ گزارشگر دیگری نباشم و سعی کنم در مسیری حرکت کنم که حداقل در ایران، کسی آن مسیر را نرفته باشد و امضای مخصوص به خودم را در گزارشگری فوتبال کشورم داشته باشم. تعریف از خود نباشد با همین «یورو 2020» امضای خاص عباس قانع در گزارشگری فوتبال ایران ایجاد شد. وی افزود: بیننده با یک گزارشگر 32 ساله روبه‌روست که تحصیلات ورزشی و سابقه‌ای 15 ساله در زمینه گزارشگری دارد، به اضافه اینکه از ابتدا تاکنون از گزارشگران عربی و آمریکای جنوبی الگوبرداری کرده و توانسته هیجان فوتبال را مانند آن‌ها پرشور و برونگرا به مخاطب القا و منتقل کند.
قانع با اشاره به اینکه امروز مخاطب اصلی گزارش‌هایی که انجام می‌دهم عموما نونهالان و نوجوانان و نسل آینده علاقه‌مند به فوتبال ایران هستند، ادامه داد: مخاطبان امروز ما کسانی هستند که دوست دارند کار جدید ببینند، از عبارات تکراری«توی دروازه»،«چه می‌کنه این...» و مانند این‌ها دل‌زده شده‌اند و می‌خواهند با کلید واژه‌های مختلف جدیدی در گزارشگری فوتبال آشنا شوند.
قانع در پاسخ به اینکه خیلی‌ها می‌گویند که شما در گزارش فوتبال جملات را از قبل می‌نویسید و این، لذت کار را پایین می‌آورد، گفت: این بهانه‌ای بیش نیست، فوتبال را بازیکن داخل زمین بازی می‌کند. در مستطیل سبز همه چیز ناگهانی و پیش بینی‌ناپذیر رقم می‌خورد و گزارشگر مانند نویسنده و کارگردان از قبل طرح و ایده‌ای در ذهن خودش دارد.
وی با تاکید بر اینکه برای هر گزارش فوتبالی، گزارشگر باید در هر بازی سناریونویسی کند، افزود: این نه تنها ضربه‌ای به کیفیت گزارش نمی‌زند، بلکه کمک می‌کند مسابقه فوتبال بهتر نشان داده شود. برای نمونه در آخرین گزارشم در بازی دانمارک و جمهوری چک در یک چهارم نهایی، جمله‌ای را آماده داشتم که«دانمارک چک را برگشت زد به خونه‌اش» و این جمله در صورتی به کار من می‌آمد که دانمارک صعود می‌کرد و چک حذف می‌شد و این اتفاق افتاد و من از جمله استفاده کردم. وی در پایان گفت: به نظرم همه گزارشگران نسل آینده به سمتی می‌روند که مثل یک نویسنده توانمند، پیش از گزارش برای خودشان جملاتی آماده کنند تا اگر فلان تیم گل زد، آن را برایش به کار ببرند و خودشان را محبوب دل میلیون‌ها هوادار آن تیم کنند.