با مشارکت اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی صورت گرفت:

با مشارکت اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی راستی آزمایی جدیدترین استاندارد فشرده سازی ویدیو از خانواده MPEG به انجام رسید.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی در زمینه اهداف گسترده‌تر و کلان‌تری هم‌چون ایجاد سازوکارهای حمایتی از صنعت رسانه کشور، ایجاد ارتباط موثر با همتایان بین‌المللی را در راس کار خود قرار داده است. از این جمله می توان به مشارکت فعالانه امور تدوین استانداردها در این اداره کل با کمیته متناظر ISO/IEC JTC1/SC 29 در ایران و همکاران آن ازجملهITU-T SG 16 WP3/Q16  اشاره کرد. در اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU) گروه مطالعاتی 16 بخش استانداردسازی ITU-T، استاندارسازی موضوعات مختلف حوزه مالتی مدیا را انجام می دهد و مسئولیت توسعه استانداردهای جدید فشرده سازی در SG 16 را WP3 با عنوان Question 6/16 برعهده دارد و گروه متخصصان کدینگ ویدئو آن با عنوان  VCEG شناخته می‌شوند.

کمیته متناظر ISO/IEC JTC1/SC 29 در سازمان ملی استاندارد به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در نهاد بین المللی استانداردسازی ایزو از سال 1395 با اعلام آمادگی به مشارکت اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی و شرکت های فعال در حوزه ساخت انکدر همچون امید، صمیم و اساتید دانشگاهی دارای تخصص در زمینه فشرده سازی ویدئو، همزمان با تغییر نوع عضویت ایران از ناظر به فعال، به سرپرستی دکتر کوهیار مینو تشکیل شده است. در حال حاضر 30 کشور از جمله ایالات متحده آریکا، کانادا، انگلستان، فرانسه، آلمان، چین، کره جنوبی و ژاپن عضو فعال این کمیته هستند و در مورد تصویب جزئیات فنی پیشنهادی غول های فناوری و شرکت های بزرگ در متن استاندارد و سایر تصمیمات کمیته حق رای مساوی دارند.

پس از انجام فاز تحقیقاتی و اثبات امکان دستیابی به حداقل 30درصد کاهش نرخ بیت با استفاده نرم افزار JEM (نرم افزار مدل آزمایشی JVET) و بدون درنظر گرفتن میزان پیچیدگی در مقایسه با HEVC، در اکتبر 2017 فراخوان رسمی ارسال پیشنهاد (CfP) برای فناوری فشرده سازی ویدئو جدید اعلام شد. از آوریل 2018 با بررسی پروپوزال های دارای بهترین عملکرد با درنظر گرفتن محدودیت های عملیاتی، رسما فاز استانداردسازی کدک ویدئو نسل بعد با نام VVC(Versatile Video Coding) آغاز و کارگروه JVET به تیم مشترک متخصصان ویدئو تغییر نام داد و فرآیند تهیه نسخه اولیه پیش نویس استاندارد و نرم افزار مدل تست آغاز شد. چرخه حیات تدوین یک استاندارد در ایزو به چند مرحله ارائه پیشنهاد، آماده سازی، بررسی در کمیته فنی (پیش نویس کمیته یا باختصار  CD با کد 30)، استعلام (پیش نویس استاندارد بین المللی یا باختصار DIS با کد 40)، تصویب (پیش نویس نهایی استاندارد بین المللی یا باختصار FDIS با کد 50)، نشر (کد 60) تقسیم می‌شود و در هر یک از مراحل پیش نویس تهیه شده در یک بازه 2 تا 6 ماهه برای رای گیری و اخذ نظرات اعضای P کمیته فرعی SC 29 (از جمله جمهوری اسلامی ایران) به اشتراک گذاشته می‌شود و اگر حداقل دو سوم اعضای P به خروجی تهیه شده رای مثبت دهند فرآیند استانداردسازی وارد مرحله بعد می‌شود. در نهایت، نسخه اول استاندارد فشرده سازی جدید VVC پس از طی مراحل چرخه حیات خود، در ژانویه 2020 با نام رسمی ISO/IEC 23090-3 وارد مرحله استعلام (DIS) و در نوامبر 2020 وارد مرحله تصویب (FDIS) و نهایتا در 17 فوریه 2021 رسما توسط ایزو منتشر شد. این استاندارد ذیل پروژه "نمایش کد شده رسانه غوطه وری" یا باختصار MPEG-I قرار دارد که به استانداردسازی زنجیره تولید، فشرده سازی، ارسال و دریافت رسانه فراگیر و تجارب کاربری جدید می‌پردازد. پروژه ISO/IEC 23090 MPEG-I شامل هشت زیر بخش است که بخش سوم آن مربوط به استانداردسازی VVC است.

چرخه حیات استانداردسازی در ITU کمتر از ISO است و فرآیند رای گیری مجدد سند DIS در یک بازه حداقل 4 ماهه برای تایید FDIS را شامل نمی‌شود. نسخه اول استاندارد VVC توسط ITU در جولای 2020 تکمیل و در نوامبر 2020 (همزمان با شروع مرحله FDIS در ISO) با عنوان ITU-T H.266 رسما منتشر شد.

متخصصان ویدئو در اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی به عنوان عضو فعال کمیته متناظر ISO/IEC JTC1/SC 29 در ایران، در تمام مراحل چرخه حیات استاندارد VVC نتایج جلسات سه ماهانه JVET را مطالعه و بررسی می‌کردند و در جلسات تبادل نظر تشکیل شده در ایران با هدایت دکتر مینو دبیر کمیته متناظر SC29 ایران شرکت کرده و نظرات خود را در مورد کاربردهای برودکست این استاندارد اعمال می‌کردند. همزمان با انتشار متن اولیه استاندارد VVC در اوایل 2020، متخصصان JVET به منظور آماده سازی اجرای مراحل بعدی استانداردسازی کدک جدید در فراخوانی از آزمایشگاه‌های سراسر دنیا که توانایی انجام آزمایش های راستی آزمایی کدک VVC را داشتند دعوت کردند تا در انجام این تست ها شرکت کنند. این آزمایش ها شامل دو فاز کد کردن محتوای خام (YUV) با نرم-افزار مدل تست VVC یا باختصار  VTM و نرم افزار مدل HEVC یا باختصار HM  و سپس انجام ارزیابی بصری به منظور بررسی میزان کارایی کدک VVC در مقایسه با HEVC در کاهش نرخ بیت با حفظ کیفیت از منظر مخاطب، برای کاربردهای مختلف نظیر فشرده سازی محتوای HD، UHD، HDR و °360 است. از جمله مهمترین تجهیزات مورد نیاز برای اجرای فاز فشرده سازی محتوا در آزمایش های راستی آزمایی شامل در اختیار داشتن CPUهای قدرتمند استاندارد مورد تایید برای کد کردن محتوای خام و در فاز ارزیابی بصری شامل پخش کننده (Player)، کامپیوتر(PC)  و نمایشگر (Display) مناسب است. از تابستان 2020 پس از اعلام آمادگی متخصصان ویدئو در آزمایشگاه اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی و بررسی پتانسیل و قابلیت های آن در جلسات آنلاین توسط مسئولین JVET، این آزمایشگاه در زمستان 2020، با توجه به تجهیزات دراختیار، در این مرحله برای انجام تست های بصری محتوای SDR HD و °360 در کاربردهای بازی و ویدئو کنفرانس با ساختار کم تاخیر (low-delay) بعنوان یکی از انگشت شمار آزمایشگاه‌های ارزیابی کیفی معتبر جهان انتخاب شد. بنابراین در اواخر اسفند 99، همزمان با اجرای آزمایش های راستی آزمایی VVC در آزمایشگاه گروه تست MPEG،  تست های ارزیابی بصری VVC در اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی با دعوت از 17 نفر از کارمندان سازمان با محدوده سنی زیر 25 سال و مطابق با شرایط ذکر شده در استاندارد  ITU-R BT.500-14 اجرا شده و برای مسئول مربوطه JVET ارسال شد تا نتایج تجمیع شده این آزمایش ها با نتایج سایر آزمایشگاه‌های شرکت کننده در این فاز بصورت سند رسمی ISO/ITU-T در جلسه 22ام JVET تا نیمه 2021 ارائه شود. این آزمایش ها ذیل کارگروه ارزیابی کیفیت ویدئو MPEG یا همان ISO/IEC JTC 1/SC 29 AG5 و با مسئولیت و همکاری دانشگاه آخن آلمان انجام شده است. علاوه بر اداره کل تحقیقات و جهاد خودکفایی با عنوان IRIB R&D، آزمایشگاه‌های دیگری مانند دانشگاه آخن آلمان (RWTH )، موسسه فرانهوفر HHI، BBC R&D و NHK STRL در سطح جهانی در توسعه کدک و انجام آزمایش های راستی آزمایی استاندارد VVC مشارکت داشته اند. همچنین، از جمله حامیان توسعه استاندارد فشرده سازی VVC می توان به شرکت های بین الملی فعال به ویژه در حوزه ویدئو از کشورهای آمریکا، آلمان، چین، کره جنوبی و ژاپن مانند کوالکام، نتفلیکس، اریکسون، اینتل، مدیاتک، هواوی، علی بابا، شارپ و سونی اشاره کرد.