شبکههای مختلف سازمان در دومین سال پیاپی برای به تصویر کشیدن شور و شوق حسینی مردم ایران با وجود شیوع ویروس کرونا به تلاشهای شبانهروزی پرداختند. بنا بر توصیه ویژه رئیس سازمان مبنی بر افزایش تولیدات دفاتر نمایندگی سازمان در خارج از کشور، این دفاتر با تلاشهای مستمر امور بینالملل سازمان به تهیه و تولید انواع برنامهها در قالبهای مختلف پرداختند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، در گفتوگو با سید مصطفی موسوی، محمدرضا ماندگاران و سید داوود موسوی با فعالیتهای دفاتر عراق، سوریه و لبنان در محرم بیشتر آشنا میشویم.
بیش از 6000 دقیقه ارتباط زنده با کربلا
سیدمصطفی موسوی، مدیر دفتر نمایندگی سازمان در عراق درباره اقدامات صورت گرفته در محرم سال 1400 به پرسشهای خبرنگار ما پاسخ دادهاست.
چه تمهیداتی برای پوشش رسانهای در محرم سال 1400 در نظر گرفتهاید؟
از آنجا که محرم و صفر جایگاه ویژهای دارد، دفتر نمایندگی سازمان با تأسیس استودیویی مشرف بر گنبد امام حسین(ع) فضایی ایجاد کرد که برای اولین بار شبکههای سیما و استانی توانستند از این مکان برنامههای خود را تولید و پخش کنند. تهیه و ساخت آیتمها و کلیپهای مختلف در کنار برنامههای زنده از مهمترین اقدامات این دفتر بودهاست.
نقش دفاتر نمایندگیهای امور بینالملل در کشورهایی که مزار بزرگان دین در آنها قرار دارد در بازتاب وقایع، نشر و گسترش اسلام در دنیا چیست؟
موضوع سیدالشهدا(ع) بهطور خاص و دیگراعتاب مقدس بهطور کلی، به دلیل انس و الفت دیرینه داشتن دلهای مردم با آنها حائز اهمیت است و به همین دلیل، باید در کنار همه سیاستهای دفاتر خارج از کشور این موضوع در اولویت قرار بگیرد. بنابراین، اولویت آن باید در ساخت همه قالبهای برنامهسازی مشهود باشد؛ اعم از مستند، برنامههای ترکیبی، گزارشهای خبری و... البته نوع برنامهسازی هم، با توجه به ذائقه مخاطب باید طراحی شود که بخشی از طرحها وایدهها در دفتر بغداد طراحی و اجرا شده که بازتاب خوبی داشتهاست.
میزان مشارکت، استقبال مردمی، چه در عراق به صورت حضوری و چه در ایران به صورت تلفنی، برای برپایی مراسم، با توجه به رعایت شیوهنامههای بهداشتی به دلیل شیوع ویروس کرونا به چه صورت بودهاست و اقدامات مسئولان عراقی را برای برگزاری ایمن ویژهبرنامههای محرمی چگونه ارزیابی میکنید؟
در عراق حضور مردم در مضاجع مقدسه در تمام مراسم و آیینهای عزاداری بسیار گسترده بودهاست. بهعنوان مثال در دهه اول محرم، حدود 10 میلیون زائر وارد کربلا شدهاند. در خصوص استقبال مردم ایران که زبانم قاصر است از بیان دلتنگیهای زوار ایرانی که میلیونها نفر در قالبهای مختلف، حسرت حضور در اماکن مقدسه را ابراز کردند.
درباره چگونگی و نحوه پوشش اخبار و برنامههای ویژه محرم در قالب برنامههای زنده و نیز ارتباط مستقیم با شبکهها بگویید.
مجموع ساعات ارتباط با شبکههای استانی در ١٣ روز محرم 3088 دقیقه بودهاست. همچنین به مدت 705 دقیقه با شبکه ایران کالا،١٤٧٠ دقیقه با شبکه قرآن، ٣٩٥ دقیقه با شبکه دو سیما،٧٢٠ دقیقه با شبکه سه سیما و در مجموع 6367 دقیقه ارتباط برقرار شدهاست.
عملکرد استودیوهایی که با تلاش امور بینالملل در دفاتر نمایندگیهای رسانه در عتبات عالیات تأسیس و تجهیز میشوند به چه صورت است؟
در 20 سال تأسیس دفتر نمایندگی در عراق متأسفانه با وجود درجه اهمیت بالای اعتاب مقدسه هیچ تمرکزی بر روی تأسیس استودیو در این اماکن نبودهاست و گروههای خبری شبکهها بهطور پراکنده و گاهی با استفاده از امکانات دیگر مجموعهها با دشواریهای فراوان برنامه پخش میکردند، ولی گام اول، تأسیس استودیو کربلا بوده که اولین مرکز با کسب مجوز از عتبه حسینی به شمار میآید و در این استودیو حجم بسیار زیادی برنامه در حال تولید و پخش است.
در خصوص راهاندازی تلویزیون اینترنتی «habib TV»و رسالت این شبکه برنامهسازی در فضای مجازی بگویید.
در دوران رسانههای پیشرفته و بهخصوص ماهوارهای متعدد، شاهد مهجوریت و غربت مکتب شیعه اثناعشری هستیم. در نگاهی اجمالی، متاسفانه مشاهده میشود که سهم محتوای اصل و اصیل شیعی برخاسته از مکتب انقلاب اسلامیبسیار ناچیز است. از این رو، در نخستین گام، با بهرهگیری از ظرفیتهای عظیم موجود رسانه ملی، شبکه تلویزیونی اینترنتی غیر مناسبتی و مستمری برای ترویج فرهنگ ناب و اصیل اهل بیت (ع) راهاندازی شد. این شبکه تلویزیونی با محوریت کربلا تشکیل شدهاست و در محرم از جوار حرم سیدالشهدا(ع) بهصورت زنده و تولیدی برنامههای جذابی برای مخاطبان تهیه و پخش میکند و علاوه بر آن، پوشش آیین اربعین نقطه عطفی در برنامههای مناسبتی این شبکه خواهد بود.
آیاhabib TV به منظور پوشش و گسترش برنامههای متنوع در محرم توانسته است به اهدافش جامعه عمل بپوشاند؟
برای شروع و از این جنبه که در دوره آزمایشی هستیم بسیار اثرگذار بودهاست. گفتنی است که به تنهایی فقط در پخش سپهر، در دهه اول محرم، حدود 600 هزار ببینده داشتیم و این بسیار تأملبرانگیز است.
موانع و سختیهای پیش روی دفتر نمایندگی عراق برای راهاندازی، پوشش برنامهها، تجهیز و گسترش استودیوهای رسانه ملی چه بودهاست؟
در یک جمله خلاصه میکنم، اگر قرار باشد کار حرفهای اثرگذار بشود، در کنار طرح و خلاقیت حتما امکانات فنی شرط لازم و ضروری است و واقعا دفتر بغداد از نظر تجهیزات و امکانات فنی ضعیف است.
به دلایل شناساندن ناشناختهها
محمدرضا ماندگاران، مدیر دفتر نمایندگی سازمان در سوریه است. سوریه در جریان جنگ داخلی و نبرد با تکفیریها و جبهه عربی عبری غربی، یکی از اصلیترین محورهای مقاومت بود. علاوه بر این، وجود مرقد حضرت زینب(س) و حضرت رقیه(س) در دمشق بر بار معنایی آن افزودهاست. گفتوگوی همکارمان را با وی بخوانید.
از فعالیتهای دفتر نمایندگی صداوسیما در دمشق بگویید؟
دفتر نمایندگی سازمان در سوریه ماموریتهایی مهم، ولی ساده دارد که همان پوشش اخبار و برنامههای زنده از اماکن زیارتی است و در این زمینه نیاز به آمار نیست. برنامههای متنوعی پوشش داده شده که از چشم مردم دور نماندهاست. تمام مراسم حرم مطهر حضرت زینب و حضرت رقیه(سلاماللهعلیهما) در محرم و برنامههای زنده تلویزیونی برای ماه صفر در نظر گرفته شدهاست، ولی وقتی کمی از اماکن زیارتی دور میشویم، این سرزمین پر است از نقاطی که دربرگیرنده یاد اشخاص برجسته، یا حوادث مهم تاریخ اسلام و حتی مسائل کلیدی مشترک جهان اسلام است.
بعضی از این اماکن، از نظر مخاطبان پوشیده ماندهاست. مثلا مسیرهای عبور اهل بیت (علیهمالسلام)؛ نهتنها کاروان اسرای کربلا، مثلا مناطقی که محل وقوع برخی جنگهای مهم تاریخ اسلام به فرماندهی امیرالمومنین(ع) است، یا اماکنی که به نحوی منتسب به یکی از ائمه اطهار(ع) بوده؛ فرضاً چاه آبی که گفته میشود حضرت علی(ع) آن را در مسیر لشکر در جنگ صفین حفر کردهاست و... ؛ اما اینها هم جزو موضوعاتی است که گرچه کمتر پوشش داده میشوند، در ستاد سوریه سازمان در حال مستندسازی از آنها هستیم. ولی باز هم پرداختن به آنها را پایان کار نباید دانست. مسائل دیگری نیز هست که ظاهرا جزو مسائل مذهبی جهان اسلام نیست، ولی جزو مسائل تمدنی جهان اسلام است و پرداختن به آنها گاهی مغفول واقع میشود. سادهترین مثالهایش، وجود نقاط مشترک بین تمدن عراقی و سوری با تمدن ایرانی است. مثلا کمتر کسی در ایران هست که نام شیخ شهابالدین سهروردی، فیلسوف نامدار ایرانی ملقب به شیخ اشراق را نشنیده باشد، ولی کمتر کسی از مردم ایران میداند که این دانشمند بزرگ تاریخساز در فلسفه جهان که در زنجان متولد شده، در کنج مسجد کوچکی در حلب سوریه مدفون است؛ هرچند منزلت مقبرهاش میتوانست بیش از این حفظ شود. یا مثلا بیشتر مردم ایران شاید ندانند که سوریه مردمی دارد با القاب قزوینی، کرمانشاهی و... که حاکی از قرابت و رفتوآمدها و ازدواجهای دو ملت ایران و سوریه در همین گذشتههای نهچندان دور است. بسیاری از مردم ایران شاید ندانند که در شهر باستانی پالمیرای سوریه، شهری باستانی با شباهت و عظمتی نظیر تخت جمشید و نوروز گرامی داشته میشده و قربانی کردن در نوروز، از آداب و رسوم مردم آن دیار بودهاست. اینها مسائل تمدنی جهان اسلام است که غفلت از آنها، ما را از امت واحده به ملتهای از هم گسسته مطلوب نظام سلطه غربی تبدیل و آبستن اختلافات، یا حوادث تلخی مثل فتنه داعش کردهاست.
عده کمی از مردم در این کشورها که ناآگاه از این اشتراکات تمدنی هستند، در بزنگاهها، شکلگیری جبهه مشترک و خط مقاومت را درک نمیکنند. از طرفی، درک نادرست از فرقهها و گرایشهای مذهبی و تاریخی در کشورهای دربرگیرنده عتبات، بعضی از هموطنان ما را به این خطا میاندازد که مثلا سنی یعنی تکفیری؛ سنی یعنی ضدشیعه و بالعکس! پوشش آیینهای مذهبی در همین دو کشور میتواند از برانگیختگی احساسات پاک مذهبی در دل عاشقان اهل بیت (ع) فراتر برود. میتواند نشان دهد که در سوریه، غالب مردم عاشق اهل بیت (ع) هستند و برای پنجتن آل عبا و سیدالشهدا احترام ویژه قائلند. اینها و صدها مثال دیگر حاکی از آن است که مردم سوریه، بنیامیه را فقط بخشی از تاریخ خود میدانند، نه آنکه برای آنها احترام قائل باشند و بیش از حد انتظار، عاشق اهلبیت (ع)هستند. چرا اینها مهم است؟ اصلا چرا بحث به اینجا کشید؟ برای اینکه وقتی مردم سوریه را نشناسیم، فکر میکنیم داعش از دل همین مردم بیرون آمدهاست. برای اینکه دشمن دفاع از حرم را شیعه/سنی میکند. بنابراین من معتقدم پرداخت مقطعی به حرمهای ائمه اطهار و اهل بیت (علیهم السلام) برای همراه شدن با احساسات سوگوارانه مردم، فقط بخشی کوچک از وظایف ماست و اصولا مسائل مهمتر، همان موضوعاتی است که غفلت از آنها میتواند بخشی از افکار عمومی را با حضور در عراق و سوریه همراه نکند. ستاد سوریه و دفتر نمایندگی سازمان، چند سالی است که در حال پژوهش و تولید در این بخش است. مستندها و برنامههای بسیاری تولید شدهاست، ولی محقق شدن این امر، عزمی فراگیر را در حوزههای مختلف تولیدی در سازمان میطلبد.
موانع و سختیهای پیش روی دفتر نمایندگی سوریه چیست؟
با پیگیریهای ستاد سوریه و نگاه راهبردی رئیس محترم سازمان و امور بینالملل، در سالهای گذشته از نظر فنی و پشتیبانی، مشکلات دفتر حل شدهاست و ما بهصورت کامل از گروههای تولیدی پشتیبانی کردهایم و حتی در مواردی به شبکههای اتحادیه اسلامی نیز خدمات میدهیم. اما یکی از مهمترین مشکلات این است که قسمتهای مهمی از خاک سوریه که این تاریخ در آنها رخ داده کماکان در اختیار دولت سوریه نیست. ما همواره آمادگی داشتهایم که از برنامهسازان علاقهمند، بعد از طی تشریفات معمول، حمایت کنیم و تاکنون نیز چنین کردهایم.
پوشش زنده عزاداری لبنانیها
سید داود موسوی، مدیر دفتر نمایندگی سازمان در لبنان است. لبنان همواره جایگاهی مهم برای ایران داشتهاست. چه جایگاه تاریخی شیعیان که خاستگاه امثال شیخ بهاییها و حر عاملیها بوده و چه هماکنون که این کشور و شیعیان آن، نمادی از مقابله با صهیونیست ها هستند. با مدیر این دفتر هم گفتوگو کردهایم.
چه ویژهبرنامههایی برای بازتاب این واقعه تاریخساز جهان اسلام تدارک دیدهاید؟
لبنان به دلیل حضور گسترده شیعیان، جایگاهی ویژه برای برگزاری مراسم محرم بهطور خاص، تاسوعا و عاشورا دارد. این نمایندگی با برنامهریزی مدون، در قالبهای مختلف از جمله برنامههای گفتوگومحور به زبان عربی برای شبکههای برونمرزی اقدام کرده و گزارشهای تولیدی و خبری فاخری به زبان عربی و فارسی نیز تولید کردهاست. ویژگی دیگر این نمایندگی پوشش زنده مراسم مختلف محرم بهصورت همزمان بهویژه سخنرانیهای سید حسن نصرا..،. دبیرکل حزب ا.. لبنان و پخش سایر مراسم از نقاط مختلف این کشور است. همچنین این نمایندگی، مستند«آزادهترین مرد تاریخ» (نگاه مسیحیت به امام حسین-ع-) را با مشارکت نمایندگیهای عراق و سوریه در دست تولید دارد.
عملکرد دفاتر نمایندگیها را در کشورهایی که ارتباط معنوی با ائمه دارند، چطور ارزیابی میکنید؟
در لبنان حرمهای مطهر حضرت سیده خوله و حضرت سیده صفیه (س)، دختران بزرگوار امام حسین (ع) در بعلبک، منطقه بقاع قرار دارد و در پیادهرویی اربعین، این نمایندگی در سالهای گذشته و امسال برنامهریزی دقیق و هماهنگی لازم را با شبکههای مختلف رسانه ملی برای پوشش و پخش زنده این رویداد با حضور کارشناسان برجسته و سرشناس لبنانی انجام دادهاست.
این فضا امسال چگونه پوشش داده شد؟
نمایندگی صدا و سیما در لبنان، عزاداریهای شیعیان این کشور در شهرهای مختلف از جمله ضاحیه بیروت، نبطیه، صور، بعلبک و هرمل را به صورت زنده و از دو طریق ماهوارهای و اینترنتی در اختیار شبکههای مختلف رسانهملی قرار داده است. در محرم امسال، علاوه بر اینکه فرکانس عزاداریها در شهرهای مختلف لبنان در اختیار شبکههای مختلف قرار گرفت، ارتباط زنده با شبکههای دیگر نیز برقرار شد.
سختیهای پیش روی دفتر نمایندگی لبنان برای راهاندازی، پوشش برنامهها، تجهیز و گسترش استودیوهای رسانه ملی چه بودهاست؟
با وجود مشکلات مالی، نمایندگی لبنان با حمایتهای ستاد امور بینالملل، تمام برنامههای موجود در لبنان را پوشش داده است، ولی بهروز رسانی تجهیزات از جمله عبور از مرحله SD به HD با وجود دستور رئیس محترم سازمان و پیگیری امور بین الملل به دلیل مشکلات مالی تاکنون محقق نشده و این یکی از موانعی است که در رقابت کیفی برودکست با سایر رسانهها اهمیت ویژهای دارد.