مجموعه«وارث» در 10 قسمت روایتی موازی از سالهای دفاع مقدس و روزهای مبارزه با کرونا را پیش میبرد. در روایتِ سالهای جنگ از نگاه هنرمندانه سید شهیدان اهل قلم، حاج مرتضی آوینی بهره برده و در سنگر مدافعان سلامت به بیمارستانها و قصه آدمهای ایثارگر این روزها نقبی میزند.
به گزارش رواابط عمومی رسانه ملی، برای آشنایی بیشتر با این مستند پای صحبتهای سعید چاری، کارگردان این مجموعه نشستیم . او از شکلگیری طرح اولیه این مستند و دشواریهای ساخت چنین تولیداتی در هنگامه اوج گیری کرونا گفت و رضا ابراهیمی، مدیر گروه دانش و اقتصاد نیز در باب حال و هوای این مستند و چگونگی ساخته شدنش صحبت کرد. مجموعه«وارث» کاری از گروه دانش و اقتصاد شبکه دو به تهیهکنندگی سیاوش چاوشی و کارگردانی سعید چاری است که با هدف قدردانی از زحمات مدافعان سلامت در کشور تهیه و تولید شده است.
خرده روایتهای خط مقدم مبارزه با کرونا در«وارث»
رضا ابراهیمی، مدیر گروه دانش و اقتصاد شبکه دو درباره مستند«وارث» توضیح داد: مدافعان سلامت از جمله گروههایی هستند که پس از شیوع ویروس کرونا در کشورمان بیشترین آسیب را دیده و در عین حال بیشترین فداکاری و از جان گذشتگی را نیز داشتهاند. بر هیچکس پوشیده نیست که خط مقدم مبارزه با این بیماری فراگیر، نیروهای درمانی حاضر در مراکز بهداشتی هستند.
ابراهیمیبیان کرد: کسانی که با علم به این مسئله که انتهای این مسیر ممکن است به کجا ختم شود، باز هم جانشان را در کف دست میگذارند و شجاعانه ایستادگی میکنند و برای نجات دادن جان هموطنانشان از پای نمینشیند، از رزمندگان خط مقدم جبهه چیزی کم ندارند، زبان جامعه ما قاصر و الکن از قدردانی این عزیزان است.
این مدیر گروه در ادامه به توضیح مستند«وارث» پرداخت و گفت: در برنامه«وارث» بر آن شدیم تا گوشهای از این دریای فداکاری و جانفشانیهای مدافعان سلامت را به تصویر بکشیم. مستندهای مختلفی در این مدت از شبکههای مختلف سیما پخش شده که هر کدام تاثیر خودش را داشته و با زبان خودش صحبت کرده است و از آنجا که در اواخر سال گذشته مقام معظم رهبری فرمودند کاری که مدافعان سلامت انجام میدهند همانند رزمندگانی است که در صف مقدم جبهه برای دفاع از کشورشان انجام دادند، تصمیم گرفتیم مجموعه مستندی به نام«وارث» را تدارک ببینیم که از زبان و بیان جدیدتری بهره میبرد.
وی افزود: در سالهای دفاع مقدس و بعد از آن، برنامهای داشتیم که با تلاش سید اهل قلم، شهید سید مرتضی آوینی تهیه شده بود به نام«روایت فتح» که روایتی متفاوت بود از صحنههای مختلف دفاع مقدس و جانفشانی رزمندگان کشورمان در مقابل دشمن. این برنامه چند ویژگی داشت، از جمله اینکه روایتی کاملا مستند با زبانی روان و ساده بود با بیانی فاخر که لحظههای مختلف نبرد را به تصویر میکشید.
روایت فتحی از مدافعان سلامت
ابراهیمی ادامه داد: ما این ویژگیها را به مستند«وارث» تعمیم دادیم. به این معنی که مستند«وارث» همان مستند«روایت فتح» است که در آن نبرد در خاکریزها و جبهههای جنگی در مقابل گلولههای پیدا و ناپیدای دشمن رخ میدهد و داستان«وارث» در راهروهای بیمارستان و در مقابل ویروس ناپیدای کرونا اتفاق میافتد.
وی با اشاره به اینکه روایتی موازی از«روایت فتح» و«روایت مدافعان سلامت» را در«وارث» شاهدیم، تصریح کرد: ابتدا با گوشههایی از جانفشانی رزمندگان شروع میکنیم و در ادامه به صورت موازی با فداکاریهای مدافعان سلامت و کسانی که جانشان را در این مسیر از دست دادند، پیش میرویم.
مدیر گروه دانش و اقتصاد شبکه دو توضیح داد: «روایت فتح» را بسیاری دیدهاند و برایشان حسی خاطرهانگیز دارد، ولی کسانی که سن کمتری دارند شاید حس و حال پخش شدن«روایت فتح» در آن زمان را نتوانند تصور کنند. ما در«وارث» روایت فتحی داریم از مدافعان سلامت و شهدای این راه که چطور با ایستادگی و مقاومت، صحنه را خالی نمیکنند، درست مانند همان رزمندگانی که با علم به شهادت پرچم عزت و سرافرازی را محکم نگاه میداشتند.
ابراهیمی تاکید کرد: گفتمان دفاع مقدس، گفتمان جانفشانی و از خودگذشتی بود و گفتمان مدافعان سلامت نیز همین تفکر است. «وارث» نشان میدهد که مردم همان مردم هستند و با وجود همه مشکلات هنوز این فداکاریها، ادامه دارد.
سعید چاری: «وارث» را به شهید آوینی تقدیم کردم
سعید چاری، مستندساز و کارگردان«وارث» درباره شکل گیری این مستند گفت: چند سال پیش در جریان ساخت یک مستند با همکاری بنیاد روایت فتح، راشهای خامی از روایت فتحِ شهید آوینی در دسترسمان قرار گرفت. دیدن آن راشها به نوعی، کلاس برایمان محسوب میشد .از آن زمان فکرساخت این نوع مستند در ذهنم شکل گرفت و پس از فراگیر شدن ویروس کرونا و ایثارگریهای نیروهای درمانی، اندیشیدم که میتوان روایت جدیدی را در یک مستند با محوریت کرونا به کار گرفت. این مستندساز ادامه داد: همان زمان با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر تصویر کردن فداکاریهای مدافعان سلامت در قالب روایت فتح این فکر به ذهنم رسید. البته هنوز درباره نتیجه کار مطمئن نبودم، چون ممکن بود برداشت اشتباهی صورت بگیرد و حاصل تلاشها، یک مستند صرفا تقلیدی خوانده شود، ولی بعد تصمیم گرفتیم کاری تلفیقی بسازیم؛ یعنی در ادامه با گفتارهای سید مرتضی آوینی در روایت فتح به راهروهای بیمارستان و فداکاریهای نیروهای درمانی متصل میشدیم به نحوی که امضای شهید آوینی پای کار باشد. بنابراین در همان ابتدا هم، این مجموعه مستند را به ایشان، تقدیم کردم.
عواملی که درگیر شدن با کرونا را پذیرفتند
چاری با بیان اینکه به نظرم در مجموع طرح خوبی شد، ولی مخاطبان باید نظر بدهند، توضیح داد: این مجموعه 10 قسمت است که پنج قسمت آن در هفته دفاع مقدس پخش میشود.
کارگردان«وارث» با اشاره به ساخت این مجموعه در محیط بیمارستانی، از سختیهای تهیه این کار در دوران کرونا گفت: اتفاق عجیبی که برای ما افتاد این بود که هر بار که برای ضبط به بیمارستانها میرفتیم، وارد اوج و موج جدیدی از کرونا میشدیم. به عنوان مثال اردیبهشت که به بیمارستان فیاضبخش رفتیم، همزمان شد با اوج موج دوم کرونا و در ضبط قسمتهای جدید نیز با اوج موج پنجم روبهرو شدیم. بعضی از عوامل تولید هم متاسفانه درگیر کرونا شدند. فضای کار هم طوری بود که مانند روایت فتح باید دوربینها در فضای بیمارستان و بخشهای مختلف آن حرکت میکرد و چاره دیگری به جز حضور مستمر و همیشگی نداشتیم. در قسمتهای جدید، به آی سی یوها، سردخانهها و ... هم رفتهایم. چاری همچنین افزود: با همکاری مدیر گروه دانش و اقتصاد، به نگاه جدیدی در این مستند رسیدیم و آن هم این بود که معمولا وقتی اسم کادر درمان به میان میآید، فقط پرستاران و پزشکان به ذهن متبادر میشوند. ما سعی کردیم بقیه زحمتکشان این عرصه را نیز به نوعی در این مجموعه تصویر کنیم.
این مستندساز با اشاره به اینکه چون در بیمارستانها و خدماتدهی به بیماران، یک گروه درگیر هستند که در بسیاری مواقع هم دیده نمیشوند، تصریح کرد: نیروهای خدمات بیمارستان که ارتباط مستقیمیبا زبالههای بیمارستانی و ضدعفونی کردن فضا دارند و وظیفه خطرناکی بر دوش دارند، بخشی از زحمتکشان کادر درمان محسوب میشوند. بنابراین ما در دو قسمت به این عزیزان که در رختشویخانه، بخش بازیافت و... فعالیت میکردند، پرداختیم که یک قسمت آن با نام«مصطفی» پخش شد و قسمت دیگر هم در هفته دفاع مقدس روانه آنتن میشود. او ادامه داد: در روایت فتح هم همین گونه بود؛ یعنی سیدمرتضی هم، خیلی فرماندهمحور نبود و بهجز برخی قسمتها، بیشترِ حال و هوای این مستند به کسانی اختصاص داشت که فارغ از هر رسته و مقامی، مخلصانه در سالهای دفاع مقدس جانفشانی میکردند.
مستندی از زندهیاد«مهرداد میناوند» که در فضای مجازی بسیار دیده شد
چاری در توضیح بیشتر درباره محوریت مستند«وارث» گفت: هر قسمت از این مجموعه متفاوت است. مثلا قسمت سوم به مهرداد میناوند اختصاص داشت که در فضای مجازی هم بسیار دیده شد، ولی محور اصلی مستند، خط مقدم مبارزه با کرونا و کسانی است که در این جایگاه مشغول به فعالیتند و گفتار معروف حاج مرتضی آوینی«چگونه از مرگ نمیترسند؟» که البته موضوعبندی هر قسمت، اپیزودهای مختلفی را در بر میگیرد. چاری اظهار داشت: ابتدا مدافعان سلامت و شهیدان این مسیر را معرفی کردیم، ولی بعد از چند قسمت احساس کردیم با توجه به اوجگیری کرونا فضا ناامیدکننده شده است. بنابراین قسمت پنجم را به معجزه اختصاص دادیم. منتها باز ترسیدیم که با این نگاه خوشبینانه هم ممکن است ضریب رعایت مردم پایین بیاید. به همین دلیل در قسمتهای جدیدتر، ترکیبی از بیم و امید را لحاظ کردیم. در قسمتهای جدید که به مناسبت هفته دفاع مقدس قرار است پخش شود& کفه فرهنگ شهادت و دفاع مقدس سنگینتر است. به عنوان مثال به دکتر حبیبا... پیروی از استادان برجسته جراحی کشورمان پرداختیم که در دوران کرونا درگذشت و سابقه حضور در جبهه را در دوران دفاع مقدس نیز داشت.
اگر شهید آوینی زنده بود روایت فتح دیگری از این روزها میساخت
این کارگردان درباره مستندسازی در حوزه کرونا گفت: به نظرم مستندسازی در این حوزه کار بیشتری میطلبد. من روایت فتح را کامل دیدهام و شاید اگر سید مرتضی زنده بود، روایت فتح دیگری در این روزها میساخت. وی ادامه داد: موضوعات و مواردی در این روزها به چشم میخورد که هر چند تلخ است، قابلیت تصویر شدن و به یاد ماندن در حافظه تاریخی این کشور را دارند. بسیاری قصهها و داستانها هستند که قابلیت سینمایی شدن دارند. دکتر پیروی علاوه بر جایگاه پزشکیاش، یکی از مبارزان انقلابی بود که در سالهای دفاع مقدس هم تلاش بسیاری کردو وقتی به علت کرونا درگذشت، منافقین بسیار از این قضیه خوشحال شدند. به قول مقام معظم رهبری هر جا دیدید که کاری کردهاید که این نوع افراد ناچار به یاوهگویی شدهاند بدانید مسیر را درست رفتهاید. از این نوع افراد که در این ایام از دستشان دادیم بسیارند و متاسفانه ناشناخته ماندهاند.
چاری در پایان افزود: به هر حال ترسی هم وجود دارد، چون مواجهه رو در رو با کرونا در ساخت این نوع برنامهها امری عادی است. اگر در دوران جنگ بودیم شاید در این دو سال آثار بیشتری ساخته شده بود و به نظرم هنوز هم میشود آثار بیشتری ساخت.
مینا مقرب صمدی