در سال های اخیر علاوه بر کاهش نزولات آسمانی، افزایش دما باعث شد تا با بحران کم آبی و به دنبال آن بحران برق و خاموشی مواجه شویم به همین علت همواره با درخواست و اعلام وزارت نیرو و مسئولان مردم به رعایت الگوی مصرف دعوت میشوند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، امسال نیز علیرغم بارش های سیل آسای موضعی و موقتی روزهای پیشین، به دلیل کمیبارش برف و باران مناسب در ماههای گذشته و وجود گرمای شدید، هشدارهای جدی برای کاهش مصرف انرژی را به دنبال داشته است تا بتوانیم با موفقیت از بحرانهای مربوط به آب و برق عبور کنیم.
به همین بهانه و برای اطلاع از اقدامات صورت گرفته توسط اداره کل ساختمان و تاسیسات معاونت توسعه و فناوری رسانه، مهندس احمدرضا پژوهش مدیر امور برق و انرژی و همچنین مهندس علیرضا نجفی مدیر امور مراکز مستقل و استانهای این اداره کل، توضیحات و توصیههایی در این خصوص داشته اند که در ادامه می خوانید.
مهندس پژوهش:
با توجه به شرایط بحرانی که از افزایش دمای هوا، کاهش بارش های یک سال اخیر و کاهش سرمایه گذاری در صنعت آب و برق و افزایش نسبی مصرف نسبت به سال گذشته نشأت میگیرد و همچنین با افزایش دو تا سه درجه ای دمای هوا نسبت به میانگین بلند مدت وضعیت تأمین آب و برق ایران و با توجه به اعلام کمبود برق 10هزار مگاوات در تابستان امسال از سوی وزارت نیرو، تابستان 1401 سختی در حال سپری شدن است. چراکه به دلیل کم آبی، تأمین حداکثری برق از نیروگاههای برق آبی ممکن نیست و این مسأله تولید برق را محدود کرده است. از این رو امسال وزارت نیرو و به تبع آن شرکت های زیر مجموعه نسبت به شرایط موجود هشدار داده و بخش نامههای جدید برای کاهش مصرف به ارگانهای دولتی ابلاغ کرده اند به طوری که بر خلاف سال گذشته که دستور بر کاهش 20 درصدی صادر شده بود امسال در زمان اوج مصرف کاهش مصرف 30 درصدی در ساعت اداری و 60 درصد کاهش مصرف پس از ساعت اداری خواسته شده است.
این نکته حائز اهمیت است که به ازای هر یک درجه افزایش دما میزان مصرف آب تا سه درصد افزایش می یابد و مصرف آب ۷۰ میلیون لیتر در پایتخت افزایش می یابد. حجم فعلی آب موجود در مخازن کشور ۲۷.۱۲ میلیارد متر مکعب است که در سال گذشته ۲۹.۴۲ میلیارد مترمکعب بوده و کاهش هشت درصدی را ثبت کرده است و این یعنی هم با کمبود آب در تابستان مواجه خواهیم بود و هم اینکه از نیروگاههای برق آبی نمی توان استفاده کرد و لذا با کمبود برق مواجه خواهیم شد.
از موضوعات حساس دیگر بحران کمبود منابع آبی است که در کنار مصرف نامتعارف آن، آینده زیستی کشورهایی که در معرض خشکسالی و تنش های آبی هستند را تهدید میکند. سرانه مصرف آب شرب در ایران هم اکنون250 لیتر در شبانه روز به ازای هر نفر است که این رقم در برخی از کلان شهرهای کشور مانند تهران به بیش از ۳۰۰ لیتر در شبانه روز می رسد که بسیار بیشتر از کشورهای دارای منابع بالای آبی هستند.
مواجهه با این تهدید ناگزیر، نیاز به اهمیت و درایت ساکنین این منطقه، برای کم اثر کردن چالش های پیش رو است . در پردیس جام جم نیز به عنوان یکی از اراضی سازمانی بزرگ در قلب شهر تهران، چندین سال است که با اهتمام معاونت توسعه و فناوری رسانه و همت اداره کل ساختمان و تأسیسات، راهکارهایی درخور برای کاهش مصرف و درک الگوهای رفتار مصرفی کارکنان و تجهیزات سرمایشی و گرمایشی عملیاتی شده است. از این رو در قالب طرح پایش مصارف، همزمان، از یک طرف نصب کنتورهای هوشمند فرعی آب برای ساختمانهای محوطه جام جم صورت گرفته که امکان مونیتورینگ لحظه ای مصارف و احیاناً نشتیهای شبکه را فراهم می آورد و از سوی دیگر با راه اندازی سرویس های تعاملی برخط با زیرساخت های دولت الکترونیک، امکان مقایسه مصارف استخراجی با مقادیر درج شده در قبوض فراهم شده است. این طرح توسط کارشناسان اداره کل ساختمان و تأسیسات در حال انجام است و تا نیمه سال 1401 نتایج عینی و به دنبال آن راهکارهای عملی کاهش حداکثری مصرف آب، بدست می آید.
در همین راستا خطوط فرعی انتقال آب مصرفی انشعاب گرفته از کنتورهای اصلی سازمان، به سنجشگرهای هوشمند تحت شبکه با دقت های بالا تجهیز شده که در محل ورودی ساختمانهای اصلی نصب شده اند. این سنجشگرها اطلاعات مصرف را در بستر شبکه داخلی سازمان به سامانه ایجاد شده ارسال و با زمان بندی مشخص در پایگاه داده ثبت و نگه داری میشوند. با بهره گیری از روش های یادگیری ماشین و مدل سازی مصرف، امکان تشخیص الگوهای مصرف نامتعارف فراهم خواهد شد. اطلاعات موجود در پایگاه داده، امکان تشخیص مسیرهایی که به دلیل فرسودگی در ساعات مختلف شبانه روز در اثر فشار ناشی از مصرف واقعی پدید می آید را فراهم می آورد.
با توجه به موارد ذکر شده و اهمیت موضوع، اقدامات متعددی با هدف کاهش چشمگیر مصرف انرژی در مجموعه رسانه ملی در سطح کشور صورت گرفته که می توان به ترویج فرهنگ بهینه سازی و مدیریت مصرف انرژی، بهینه سازی سیستم روشنایی(تعویض بیش از 50 هزار لامپ پرمصرف فرسوده در جام جم و خارج جام جم)، تعویض پنجرههای معمولی با دو جداره، ارتقاء سیستم مانیتورینگ پایش مصارف و تجهیزات انرژی در پردیس جام جم، بررسی کارشناسی هدر رفت های آب پردیس جام جم و ارائه راه حل برای رفع مشکلات و همچنین برقراری ارتباط با سامانه استعلام قبوض آب، برق و گاز برای ثبت مصارف تمام کنتورهای مربوط به سازمان صدا و سیما در سراسر کشور اشاره کرد. این دست اقدامات باعث شد تا علیرغم اضافه شدن ساختمانها و مصارف جدید، در پایان سال گذشته بیش از پنج میلیون کیلووات ساعت در حوزه برق کاهش مصرف را در سازمان صدا و سیما شاهد باشیم.
برای طرح کاهش مصرف 30 درصدی در سطح جام جم و خارج جام جم علاوه بر اینکه استفاده از کولرهای اسپیلت با توجه به بخش نامه وزارت نیرو در اتاق های اداری ممنوع شده و از آن جلوگیری میشود، به منظور کاهش مصرف انرژی برق در پیک ساعات مصرف در ساختمانهای جام جم لازم است دمای ساختمانها روی ۲۵ درجه تنظیم شود، در اتاق ها و مخصوصا راهروها که نور کافی دارند روشنایی اضافه خاموش شود. در ساختمانهایی که پس از پایان ساعات کاری تردد خاصی صورت نمیگیرد سیستم سرمایشی با چیلرهای تراکمیبه طور کامل خاموش شوند.
از برنامههای پیش روی اداره کل ساختمان و تاسیسات علاوه بر نصب کنتورهای مجزای برق در ساختمانهای جام جم می توان به تلاش برای اصلاح سیستم های برودتی و حرارتی با استفاده از سیستم های کنترل هوشمند و همچنین استفاده از تجهیزات دارای برچسب انرژی و مدیریت خرید این تجهیزات اشاره کرد تا ان شاءالله کاهش حداکثری انرژی را شاهد باشیم.
مهندس نجفی:
مجموعه نگهداری استان تهران زیرمجموعههای مختلفی همچون مهمترین فرستندههای استان تهران، مرکز بهداشت، مجموعه الوند، مجموعه شهرک غزالی، بسیاری از ساختمانهای شبکهها، رلههای تلویزیونی و رادیویی را دارد که به عنوان مصرف کنندههای برق و آب مورد نظر و بحثمان در کاهش مصرف انرژی هستند.
در چند سال اخیر شاهد شکوفایی ثمرات تلاش های همکارانم در بهینه سازی مصرف انرژی بوده ایم به گونه ای که با وجود تمام توسعههای زیرساختی، مصرف انرژی را در همان سطح نگه داشتیم که قطعاً نشأت گرفته از تلاش های بی وقفه همکارانم در بخش های مختلف است. به عنوان مثال عرض میکنم، در مورد لامپ ها در سیستم روشنایی که شاید به نظر مصرف آنچنانی ندارند، ولی همین مصارف کوچک با ضریب بهره برداری طولانی مدت و 24 ساعته، مصرف انرژی بسیار قابل ملاحظه ای خواهد شد.
با تعویض لامپ های پرمصرف، کاهش توان کیلوواتی و افزایش کیفیت مصرف یعنی کیفیت نور بالا و مهمتر از همه حذف ِالمانی مثل ترانس که به خودی خود ایجاد گرما و صدا میکرد، علاوه بر کاهش مصرف انرژی، مزاحمت شنیداری و گرمایی نیز برطرف شد.
همواره تجهیزات رو به فرسودگی می روند و اگر تجهیزی که سال ها در حال کار است مانند یک دستگاه چیلر در سیستم برودت که یک مصرف کننده با مصرف بالا قلمداد میشود را نتوانیم در نقطه بهینه کارکرد نگه داریم، عملاً علاوه بر افزایش مصرف برق، برودت مناسبی نیز از سیستم دریافت نمیکنیم. این موضوع در حوزه سرویس های اداری و چکآپ در حوزه نگهدار بسیار حائز اهمیت است که بتواند آن تجهیز خودش را در نقطه ی ایده آل نگه دارد.
هوشمندسازی تجهیزات می تواند یک گزارش عملکرد بسیار ارزشمند از نحوه کارکرد سیستم به ما بدهد که به طور مثال سیستم موتورخانه در چه حالتی است. سیستمیکه هوشمند نباشد بسیاری از عملکردها فقط به نقطه نظرات شخص نگهدار بستگی دارد که جای شک و شبهه دارد. اما وقتی یک سیستم هوشمند میشود با رصد هر علت و معلول کاملا می توانیم موارد و مشکلات را تحلیل کرده و تصمیم درست را اتخاذ کنیم.
یک تجهیز به ظاهر کم مصرف مثل فن کوئل ها که با تعداد بسیار زیاد به عنوان سیستم برودت نقش مهمی را ایفا میکنند اگر خوب سرویس نشوند، برودت کافی نمی توانند به ما بدهند. نکته دیگر اینکه اگر نتوانیم طول مدت زمان بهره برداری این تجهیز را کنترل کنیم در حوزه بحث کیلو وات سطح انرژی بسیار مؤثر است. تمام این موضوعات به صورت زنجیروار به یکدیگر وابسته هستند.
در سال های اخیر در خصوص کاهش مصرف آب نیز دقت نظرهای لازم در بحث مصرف آب در حوزه نگهداری شد تا جایی که با بررسیهای مختلف نشتیهای شدید آب زیرزمینی رصد و برطرف شد. یا استفاده از شیرهای هوشمند در بسیاری از ساختمانها بسیار در صرفه جویی آب اثرگذار بوده است.
در سال های اخیر با هوشمند سازی بخش های مختلف مجموعه الوند، بهینه سازی مصرف آب و برق این مجموعه کاملاً مشهود است. بسیاری از المانهای موتورخانه را قابل رصد کرده تا ببینیم عملکرد دستگاه چیلر و هوارسان به چه صورت است. سیستم های گرمایشی و موتورخانه را نیز کاملاً هوشمند کردیم تا برای کاهش مصرف انرژی آنها بتوان به راحتی برنامه ریزی کرد.
اداره کل ساختمان و تأسیسات همواره به دنبال ترغیب مراکز برای بهره گیری از روش های مختلف در مسیر بهینه سازی مصرف انرژی بوده است تا حرکتی در راستای اهداف سازمانی خودشان و اهداف ملی و شرعی داشته باشند. در همین راستا تندیس انرژی به اجلاس فناوری رسانه افزوده شد تا همه ساله مراکز در این خصوص رقابت داشته باشند. به طور مثال اخیرا یک گزارش کامل از مرکز اصفهان دریافت کردیم که با نصب پنجرههای دو جداره چه میزان در سیستم موتور و مصرف حامل های انرژی مؤثر بوده است.
گفتنی است، سازمان صداوسیما علاوه بر تلاش برای فرهنگ سازی در میان مردم، خود نیز به عنوان یک مصرف کننده همواره دغدغه کاهش مصرف انرژی را در تمام زیرمجموعههای رسانه ملی دارد.
این موضوع قابل ذکر است، مصاحبه با مهندس نجفی پیش از انتصاب ایشان به سرپرستی اداره کل ساختمان و تاسیسات تهیه شده است که از همین فرصت استفاده کرده و ضمن آرزوی موفقیت، این انتصاب را به ایشان تبریک میگوییم.