به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، در برنامه«اتم» هر شخص یا گروهی که توانسته است مسئله یا مشکلی را در هر زمینهای از جمله سبک زندگی، محیط زیست، سلامت، اشتغال یا هر حوزه دیگری در سطح خانواده، محله، شهر یا کشور با مشارکت دیگران و به شیوهای خلّاقانه حل کند حضور دارد. در این برنامه هر بار، یکی از افراد یا گروههایی که موفق شدهاند مشکلی از مشکلات منطقه خود را با همت و خلاقیت و همکاری حل کنند به مردم معرفی میشوند.
این برنامه با هدف امیدآفرینی و بالابردن روحیه همگرایی و تفکر حکمرانی اجتماعی ساخته شده است. محمد دلاوری، فریبا کوثری و پرهام دیباج از کارشناسان این برنامه بودند که هر روز با اجرای کاوه خداشناس پخش میشد. این برنامه، کاری از گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک سیما بود که در 15 قسمت 40 دقیقهای تهیه شد و روزهای زوج ساعت 18:00 و روزهای فرد ساعت 40 : 19 روی آنتن رفت و فصل دوم آن هم در مرحله پیشتولید است و قرار است آذر سال 1400 پخش شود. برای آشنایی بیشتر با این برنامه مردممحور با عوامل آن گفتوگو کردهایم.
«اتم»: الگوها و تجربههای موفق
محسن دنیوی، طراح برنامه«اتم» درباره شکل گیری طرح اولیه این برنامه گفت: «بنیاد ایده تجربه» تجربه موفق از یک حرکت جمعی از جوانان باورمند به انقلاب اسلامی و امیدوار به ساختن آینده ایران در سال 1397 آغاز شد.
دنیوی ادامه داد: اتم با تلاش برای رصد، کشف و شناسایی الگوها و تجربههای موفق آغاز شد. تعداد این الگوها به حدی رسید که امکان برگزاری همایشی نسبتاً بزرگ در مشهد مقدس در ماههای ابتدایی سال1397 فراهم آمد و نتیجه تلاشها و جستوجوهای گروه اولیه ساخت«اتم» در این رویداد نمایان شد.
وی افزود: گروه اولیه«اتم» اردوهای استانی برای تجدید عهد با الگوهای موفق و نزدیکتر شدن آنها در مقیاس استانها ترتیب دادند و نهایتاً این دیدارها در11 استان میسّر شد.
طراح برنامه«اتم» با اشاره به اینکه در پایان سال 1397 ساخت برنامه«اتم» مطرح شد، گفت: بعد از بررسی اینکه اگر الگوها در قاب تلویزیون دیده شوند، چه تاثیرات مثبت یا منفی در این کار خواهد داشت، در نهایت موافقان برتری یافتند و مذاکرات اولیه با سازمان صداوسیما آغاز شد.
وی ادامه داد: در مرداد سال 1397 فراخوانی برای بیان فلسفه وجود«اتم» طراحی و از طریق همکاری با معاونت امور استانهای صداوسیما و 30 شبکه استانی در سراسر کشور منتشر شد.
دنیوی افزود: انتشار این فراخوان سبب شد تا علاوه بر 900 موردی که در سالهای 1397 و 1398 برنامهسازان«اتم» آنها را شناسایی کرده بودند، بیش از 2000 مورد نیز به بانک اطلاعات الگوها و تجربههای موفق از طریق خوداظهاری اتمها افزوده شود.
طراح برنامه«اتم» با اشاره به اینکه در ماههای شهریور و مهر سال1399، فرآیند ثبت نام و ارزیابی اولیه از طریق تماس تلفنی آغاز شد، گفت: در نهایت، از 199 نفر واجد شرایط اولیه به عنوان یک الگوی موفق، خواسته شد تا برای بررسی بیشتر و ارزیابی دقیقتر، یک ویدئوی زیر10 دقیقه از ایده و تجربه موفق خودشان ارسال کنند.
محسن دنیوی ادامه داد: از میان ویدئوهای ارسالی، 290 نفر در30 استان با حداکثر ظرفیت 79 نفر برای هر استان انتخاب شدند و گروه«اتم»از آبان تا پایان دی سال1399 در طول بیش از سه ماه، بیش از 2500 دقیقه مستند از زندگی، ایده و تجربه موفق، اتمهایی که هیئت ارزیابی«اتم» تاییدشان کرده بود، ساخت.
وی افزود: به 19 شهر در موقعیت سخت همهگیری کرونا سفر کردیم و در نهایت، 290 ویدئو برای پخش از شبکههای استانی آماده شد. این اقدام مشترک در 30 شبکه که برای اولین بار در صداوسیما اتفاق میافتاد، از نیمه بهمن تا ابتدای اسفند سال 1399 عملی شد.
دنیوی ادامه داد: هر ویدئو در هر استان پنج بار بازپخش شد و در نهایت بیش از یک میلیون و 200 رای و بیش از 640 هزار نفر شماره منحصر به فرد در سامانه پیامکی«اتم»ثبت شد و در 15 اسفند سال 1399، سی«اتم»برگزیده از 30 استان به غیر از تهران و البرز مشخص شد.
طراح برنامه«اتم» گفت: در برنامه«اتم» نمایندگانی از تهران و البرز نداشتیم. «اتم» میکوشد تا از 458 شهرستان کشور به سمت پایتخت حرکت کند و عموم مردم از افزون بر 1000 شهر و 89 هزار روستای ایران در این مسیر و در کنار هم قدم بردارند.
دنیوی افزود: پس از طی شدن بخش ارزیابی استانی، استودیوی اتم ساخته شد و30 اتم برتر در روزهای پایانی اسفند سال 1399 و آغازین روزهای سال 1400 گرد هم آمدند و برنامه تلویزیونی «اتم» برای پخش از شبکه یک سیما و تکرار آن در شبکه شما در 70 قسمت به تدوین نهایی رسید.
فصل دوم برنامه«اتم» آذر 1400 روی آنتن میرود
محسن دورباشی، ایدهپرداز برنامه«اتم» شبکه یک سیما در پاسخ به این سؤال که طرح اولیه این کار از کجا شکل گرفت، گفت: طرح این برنامه برآیند سالها فعالیت فرهنگی- اجتماعی در بیش از یک دهه فعالیت حرفهای و مستمر و تأکید مستمر در حوزه آسیبهای اجتماعی بود.
دورباشی ادامه داد: این برنامه، ما را به این فکر فرو برد که اگرآسیبهای اجتماعی، اولویتی فوری برای اجتماع باشد آیا نباید به علتها بپردازیم؟ اگر از جامعهای حرف میزنیم که پر از آسیب است، آیا فرصتهای اجتماعی در این جامعه معنا ندارد؟
ایدهپرداز برنامه اتم افزود: چرا باید فعالیتهای اجتماعی را به محرومیتزدایی محدود کنیم؟ آیا خیریهها، مقابله با اعتیاد، بزهکاری و حاشیهنشینی، عرصه اجتماعی گستردهتری نیست؟
وی خاطرنشان کرد: این سؤالی بود که ما را به سمت فرصت اجتماعی سوق داد. سال 1397 زمانی که به این موضوع فکر میکردیم و چکیده افکار و برنامههایمان را با فعالان عرصه اجتماعی و فرهنگی مطرح میکردیم، با نگاهی مبهم به ما مینگریستند!
دورباشی افزود: ما برای اثبات حقانیت حرفهایمان از بیانات نظری فاصله گرفتیم تا بگوییم مجموعههای زیادی در کشور هستند که موفق شدهاند و حرفهایی برای گفتن دارند.
ایدهپرداز برنامه«اتم» با اشاره به اینکه ما در هشت عرصه گردشگری، سلامت، محیطزیست، کسب وکار، مطالبهگری، ورزش، تفریح و نشاط، شروع به شناسایی افراد موفق کردهایم، گفت: این الگوهای موفق، منشا امید در جامعه بودند و نشان دادند که میشود مسائل مردمی و مسائل مختلف کشور را با توانمندی مردم و به شیوهای خلاقانه حل کرد!
وی ادامه داد: این فکر از آنجا شکل گرفت که اگر ما بتوانیم الگوهای موفق کوچک را شناسایی و تکثیر کنیم و توسعه دهیم، کارمان در کشور گسترش خواهدیافت.
دورباشی خاطرنشان کرد: فکر اولیه از اینجا شکل گرفت و تقریباً سه سال برای پخته شدن آن و اتفاقی که امروز در برنامه«اتم» افتاده است، کار فکری و محتوایی عمیق شد و طول کشید.
ایدهپرداز برنامه«اتم»، در پاسخ به این سؤال که هدف از ساخت این برنامه چه بود، گفت: ایجاد امید در جامعهای که نشود در آن از توفیقات حرف زد، ناممکن است و جامعه خسته و بیماری خواهد شد. چشم همه به دنبال حل مشکلات بزرگ و دستیابی به توفیقات بزرگ است، ولی واقعیت این است که حل مشکلات کوچک میتواند آن اتفاق بزرگ و آن حرکت اجتماعی را ایجاد کند.
وی ادامه داد: ما دنبال این بودیم که با هدف امیدآفرینی در جامعه، موفقیت واقعی جامعه را نشان دهیم. از طرف دیگر به جای اینکه حواس مردم را پرت کنیم به سمت چهرههایی که یکباره موفق میشوند و موفقیتشان کاذب است، بنا را بر این گذاشتیم که برویم سراغ آدمهای موفق.
محسن دورباشی افزود: این اتمهایی که ما دربارهشان صحبت میکنیم، اطرافیانشان آنها را آدمهای موفقی نمیدانند، بلکه آنان را آدمهایی میدانند که بیخود و بیجهت وقتشان را صرف دیگران میکنند.
وی با اشاره به اینکه ما از آنجاکه احساس نیاز کردیم که ایجاد امید در اوضاع کنونی برای جامعه نیاز و ضروری است به سمت این برنامه حرکت کردیم، گفت: ما در مجموعه«اتم» که با حمایت ستاد نوآوری اجتماعی و ستاد اجرایی فرمان امام کار را ادامه دادیم، به دنبال شتابدهنده الگوهای موفق هستیم که با توجه به اینکه الگوهای موفق را اتم نامگذاری کردهایم، شتابدهی الگوهای موفق را هم، رآکتور نامگذاری کردیم.
وی اظهار داشت: در این شتابدهی الگوهای موفق، علاوه بر شناسایی الگوهای جدید در پی تجربهنگاری و ساخت این الگوها هستیم که تاکنون کتاب تجربهنگاری پنج نفر از این الگوها آماده شده است و در مرحله ویرایش نهایی است.
وی تأکید کرد: برخی از این الگوها این قابلیت را دارند که خودشان را در کشور تکثیر کنند و خودشان را توسعه دهند.
وی با اشاره به اینکه بعد از فصل اول برنامه«اتم» به توسعه و تکثیر الگوهای موفق خواهیم پرداخت، ابراز امیدواری کرد: با حمایت شبکه یک سیما، فصل دوم الگوهای موفق را هم بهزودی روی آنتن خواهیم برد و الان در مرحله پیشتولید و ساخت آرایه هستیم و آذر سال 1400 از شبکه یک سیما پخش میشود.
بررسی الگو و تجربههای موفق و خلاق
پرهام دیباج، از کارشناس - مجریهای برنامه«اتم» گفت: به عنوان یکی از راهنمایان برنامه«اتم» انتخاب شدهام و وظیفه تخصصیام به گردشگری مربوط میشود.
وی افزود: نظرات کارشناسی ما کاملاً منطبق با تعریف«اتم» است و«اتم»، الگو و تجربه موفقی را بررسی میکند که در آن خلاقیت و الگوپذیر باشد و ما به همه اینها در بررسی و اظهارنظرها فکر کردهایم.
دیباج ادامه داد: برخی از دوستان، کارشان خوب بود، ولی خلاقانه نبود و مشابهش را زیاد میشد مشاهده کرد یا چیز خاصی در آن کار دیده نمیشد، برای مثال الگوپذیر نبود یا اینکه جنبه اقتصادی و اجتماعی پایداری نداشت.
وی خاطرنشان کرد: در انتخابهایم سعی کردهام درصدی از تمام گزینههای لازم در اتم، مانند خلاقیت، الگو، تجربه، نوآوری و موفقیت را لحاظ کنم.
وی افزود: 20سال است به جاهای مختلف کشور سفر کردهام و با توجه به مدرک و رشته تحصیلیام که دکتری محیط زیست است همیشه ارتباط مردم، طبیعت، حیات وحش و اقلیم، برایم ارزشمند بوده است و میدیدم از یک منطقه به منطقه دیگر غذا، ابزار و ادوات زندگی و طبیعت چقدر روی آن تأثیر گذاشته است و آدمها چطور میتوانند با دست خالی و بدون سرمایه خلاقیتی را رقم بزنند. تصمیم گرفتم با این مجموعه همکاری کنم. نکتهای که در«اتم» وجود داشت این بود که اتمهای مختلف با هم آشنا میشدند، فعالیتهایشان را به اشتراک میگذاشتند و با هم ارتباط مؤثر برقرار میکردند.
وی تأکید کرد: برنامه«اتم» ایراد کارشان را اصلاح میکرد و اگر نیاز به کمک داشتند به آنان کمک میکرد! در عمل دیدم واقعا جزو معدود برنامههایی است که میتواند فراتر از یک برنامه تلویزیونی اثرگذار باشد.
کشف و معرفی شرکتهای نوآفرین و دانش بنیان
یاسر محدثی، مدیر رآکتور شتابدهندگی برنامه«اتم»گفت: «اتم» صرفا یک برنامه نیست، یک چرخه است و ما در«اتم» بخشی داریم به نام رآکتور که اتمها را شتابدهی میکند؛ همان تعریفی که در فضای زیستبوم نوآفرین، از شرکتهای نوآفرین و دانشبنیان میشود. وی افزود: جایی وجود دارد به نام«شتابده» که در آن شرکتها و افراد و طرحهایی را که قابلیت گسترش و تکثیر یا ارزش سرمایه گذاری دارند، پیدا میکنند و با توجه به تجربه، امکانات و ارتباطی که دارند، کمک میکنند مسیر را سریعتر بپیمایند و به نقطه بازدهی برسند.
وی خاطرنشان کرد: در برنامه«اتم» هم، ما همین کار را انجام میدهیم و قرار است در بخش رآکتور، اتمهایی را که قابلیت الگوشدن و نیاز به تکثیر دارند، پیدا و کمک کنیم سریعتر تکثیر شوند و به نقطه تعالی برسند. همه اینها منجر به حل یک مسئله میشود.
مدیر رآکتور شتابدهندگی برنامه«اتم» ادامه داد: اتمها با مسائلی شکل میگیرند و اگر قرار باشد مسائل در منطقه و کشور حل شود، افراد بیشتری باید به آن بپردازند. ما کسی را که توانسته به آن بپردازد و آن را الگو کرده باشد، معرفی میکنیم.
وی خاطرنشان کرد: برخی با برقراری ارتباط مشکلشان حل میشود؛ یعنی هر اتمی یک گوشه کار را برای 100درصد شدنشان میگیرد. اگر نقاط قوت و ضعف دارند، اتمهای دیگر میتوانند بیایند نقاط قوت را برجسته و نقاط ضعف همدیگر را برطرف سازند و تبدیل به شبکه شوند و با ارتباط با هم توانایی بیشتری پیدا کنند.
محدثی افزود: برخی از ارتباطات مربوط به درون لایههای بالاتر هم، ممکن است به آنها کمک کند. شاید اتمی، طرحی داشته و کاری کرده باشد که بتواند با یک مسئول رده بالاتر ارتباط بگیرد و مشکل حل شود یا مثلا کارخانهداری را که نیاز به چنین طرحی دارد با شرکتی که نمیتواند مشکلی را در منطقه حل کند به هم وصل میکنیم تا به توفیق بیشتری دست یابند.
آزاده کرمی