میثم محمدحسنی، تهیه کننده در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره جای خالی برنامه ها و جنگ های شبانه سخن گفت.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، در سال های نه چندان دور، برنامه ها و جنگ های شبانه جزو جدانشدنی تلویزیون بود. مخاطبان خاص خود را داشت و اتفاقا استقبال زیادی هم از آن می شد اما چند سالی است که دیگر این برنامه های شبانه که حالت تاک شو داشت، ساخته نمی شود. درحالی‌که با وجود مخاطبان زیاد این برنامه ها، تلویزیون می‌توانست با ساختشان به مخاطبی که علاقه مند به این مدل برنامه ها بود، احترام بگذارد.
برنامه «دو قدم مانده به صبح» با اجرای محمد صالح علا، از آن مدل برنامه هایی بود که مخاطبان زیادی داشت. برنامه ای که گرفتار خط قرمزها نشد اما حرفش را به مخاطب رساند. اجرای محمد صالح علا هم که یکی از نقاط‌قوت بود. ممکن بود مخاطب حرف های او را که در کلمات سخت ادا می شد، متوجه نشود اما اجرای گرم او و سوال هایی که از میهمانان پرسیده می شد، باعث شد این برنامه یکی از برنامه های موفق شبکه چهار باشد.
یکی دیگر از برنامه هایی که در همین سبک و سیاق ساخته شد، برنامه «رادیو هفت» بود. برنامه ای که از شبکه آموزش پخش می شد، با وجود اینکه در یک شبکه پرطرفدار تلویزیونی نبود اما مخاطبان زیادی داشت. رشید کاکاوند که سال هاست با منصور ضابطیان برای برنامه رادیو هفت همکاری می کرد، درباره این برنامه می گوید: «جای برنامه هایی همچون «رادیو هفت» و «رادیو شب» در تلویزیون خالی است. در این برنامه‌ها ، فرهنگ و ادبیات کشورمان در قالب هایی جذاب و پذیرفتنی به مخاطبان ارائه می شد. هنوز هم بسیاری از دوستان وقتی با من مواجه می شوند این پرسش را مطرح می کنند که فرجام برنامه «رادیو هفت» و پس از آن «رادیو شب» چه شد و چرا ادامه پیدا نکرد. درحالی که تلویزیون در این روزگار واقعا به چنین برنامه هایی نیاز دارد.» رادیو هفت از جمله برنامه هایی بود که به یکباره پخشش متوقف شد، با وجود اینکه مخاطبان زیادی داشت و هیچ وقت درمورد آن صحبت نشد که چرا به یکباره تصمیم گرفته شد این برنامه پخش نشود.
چند وقتی است در شبکه چهار یک برنامه شبانه دیگر به روی آنتن رفته است، برنامه‌ای به اسم «اهالی شب» به تهیه کنندگی میثم محمدحسنی که در چند برنامه ای که از آن پخش شده، باعث امیدواری شده و مخاطب را جذب کرده است. برای اینکه بیشتر از این برنامه بدانیم، سراغ میثم محمدحسنی، تهیه کننده این برنامه رفتیم تا او از این برنامه بگوید.
سوال اول را از چرایی ساختن این مدل برنامه ها می پرسم و حسنی می گوید: «از اینجا شروع شد که سال هاست تلویزیون جنگ شبانه ندارد. به‌طرز عجیبی تمرکز تلویزیون روی برنامه های صبحگاهی است. همه شبکه ها، در وقت صبح، یک برنامه دارند اما در شب هیچ برنامه‌ای نداریم. ما در سال های نه‌چندان دور، برنامه هایی همچون «شب بخیر تهران»، «دو قدم مانده به صبح»، «چشم شب روشن» را داشتیم. اما خب خیلی وقت بود که این مدل برنامه‌ها را در تلویزیون نمی دیدیم. این مساله سبب شد به این فکر بیفتیم که یک برنامه با سبک و سیاق شبانه تولید کنیم. شبکه چهار هم شبکه نخبگانی و فرهیختگانی بود و هم سابقه تولید برنامه‌های این‌چنینی را داشت. طرح را ارائه کردیم و دوستان پذیرفتند و کار شروع شد.»
شکل اجرای این برنامه متفاوت از سایر برنامه‌های شبکه چهار است و این هم به‌خاطر فضای گفت و گو و آیتم های برنامه است که عموم مردم هم با آن ارتباط برقرار می کنند. از میثم محمدحسنی می پرسم که چه ملاکی برای سیر گفت و گوها داشتند و تاکید می کند که خیلی ها این نکته را گفته اند که احساس نمی کنند این برنامه از شبکه چهار پخش می شود و در ادامه می گوید: «تلاش ما این بود که بحث آگاهی افزایی و دانایی افزایی را با بسته بندی شیک به مخاطب ارائه دهیم و الزاما فضای نخبگانی این چنین نیست که حرف هایی بزنید که عامه مردم نفهمند. خواستیم در این برنامه فضای شبکه چهار را بشکنیم که الزاما این چنین نیست. دیالوگ هایی که بین مجری و میهمان ردوبدل می شود، تخصصی و حرفه‌ای است ولی با بسته بندی و دکور شیک بیان می شود و سعی شده آیتم ها عامه فهم باشد و جملات درعین‌حال که آگاهی افزایی دارد، آرامش‌بخش و مدرن باشد. این به نظر من چیزی است که باید شکسته می شد. الان من اعتقاد دارم محتوای برنامه نخبگانی است ولی بسته‌بندی چون به‌روز و عامه‌پسند است احتمالا این حس را به مخاطب منتقل می‌کند که در شبکه دیگری پخش می‌شود.»
درمورد شیوه انتخاب موضوع و میهمان سوال می کنم که آیا در ابتدا، موضوع برنامه انتخاب می شود و متناسب با آن سراغ میهمان ها می روید یا اینکه برنامه «اهالی شب» صرفا یک برنامه گفت و گومحور است که موضوعات در لابه لای گفت و گوی با میهمان ها طراحی می شود؟ حسنی هم اتاق فکر را موثر در این انتخاب ها می‌داند و می‌گوید: «اتاق فکر برنامه از چند نفر از بچه‌ها ازجمله خانم چخماقی که سردبیر هستند و دیگر نویسنده‌ها تشکیل شده است. میهمان‌ها را هم براساس موضوعات مرتبط و حال و هوای شبکه چهار انتخاب می‌کنیم. هر میهمانی را تا الان انتخاب نکرده‌ایم. عمدتا پژوهشگر، شاعر، نویسنده و روانشناس بوده‌اند. قاطبه میهمانان هم به‌نحوی انتخاب شدند که به فضای نخبگانی شبکه چهار بخورد. به‌خاطر همین یکی از عناصری که دست ما را قدری می‌بندد همین انتخاب میهمانان است، چون هر میهمانی را نمی‌توان دعوت کرد. شبکه‌های دیگر ورزشکار، سیاستمدار، هنرمند و... را دعوت می‌کنند ولی در این فضا دست ما قدری بسته است. گلخانه‌ای در انتخاب میهمانان عمل می‌کنیم. از ماحصل اتاق فکر برنامه و مدیرگروه شبکه چهار و مدیران شبکه این میهمانان انتخاب می‌شوند.»
محمدحسنی در صحبت‌هایش اشاره کرد که در تلویزیون سال‌هاست این مدل برنامه‌های شبانه ساخته نشده است. از او می‌پرسم که در ایده ساخت «اهالی شب» چقدر از ایده برنامه‌های پیشین استفاده کردید و می‌گوید: «سازندگان اهالی شب سعی کردند درعین‌حال که کار خود را انجام می‌دهند- یعنی شخصیت مستقلی دارند- قطعا نگاهی به برنامه‌های موفقی همچون دو قدم مانده به صبح، رادیو هفت و... داشته باشند. بااین‌حال تلاش کردیم که خلاقیت‌های متفاوت خود را نیز داشته باشیم. هیچ‌یک از برنامه‌های قبلی گفت‌وگوی این‌چنین طولانی با میهمان اصلی نداشتند. تیتراژ هر هفته متفاوت است و به‌نوعی از به نام خدای هر هفته تغییر می‌کند تا صدق‌الله! هر هفته این مسائل تغییر می‌کند. در برنامه‌های قبلی در تلویزیون این اتفاقات را ندیده بودیم.»
از تعداد قسمت‌های برنامه هم می‌پرسم و می‌گوید: «پیشنهاد اولیه من، برنامه زنده برای هر شب بود، منتها کنداکتور شبکه چهار پر بود و فعلا از یک شب شروع شد و براساس استقبال مردم دو شب شده است. این هم از لطف مردم و مدیران شبکه بود. صحبت‌هایی هست که برنامه به سه شب و حتی برای هر شب ساخته شود. ولی فعلا حس می‌کنیم که تعداد بالای ضبط به کیفیت آسیب بزند و فعلا در همین دو شب کار را تا آخر امسال ادامه می‌دهیم.»
سازندگان برنامه‌های تلویزیون و به‌خصوص مدیران به بازخوردهای مخاطبان یک برنامه اهمیت می‌دهند، از تهیه‌کننده «اهالی شب» درخصوص بازخورد مخاطب این برنامه می‌پرسم و او می‌گوید: «اهالی شب سعی دارد همچون پرچم صلح و آرامشی در میان دغدغه‌های روزانه مردم باشد و از این جهت یک جای خوبی بین مردم باز کرده است و فکر نمی‌کردیم چنین استقبالی شود. البته طبیعی است چون مردم دغدغه‌های متعددی اعم از گرانی، بیماری و... دارند و خلأ چنین برنامه‌ای احساس می‌شد. برنامه‌ای که یک‌سری جملات آرامش‌بخش بیان کرده و فضای آرامی را برای مخاطبانش طراحی کند. تلاش کردیم برای این برنامه موسیقی‌های خوب و فاخر انتخاب کنیم و همین، کار را برای ما سخت کرد. ترک‌هایی که انتخاب می‌کنیم ازجمله موسیقی سنتی، نواحی یا تلفیقی است. این موسیقی همراه با شعرهای فاخر از ادبیات ایران است. این مسائل سبب شد که استقبال خوبی از برنامه شود و بازخوردهای خوبی را شاهد بودیم.»حسنی در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد که تلاش‌شان این بوده به مخاطب امید بدهند تا در این روزگار سخت که هر روز یک خبر ناگوار می‌شنویم شاید این برنامه برای مخاطب جالب باشد و بتواند حال آنها را بهتر کند و می‌گوید: «امیدوارم در این کاری که می‌خواهیم انجام بدهیم، موفق باشیم و بتوانیم روزبه‌روز حال خوب به مخاطب بدهیم.»
نویسنده: عاطفه جعفری، روزنامه‌نگار