مجموعه«این خانه را نسیمی خوشتراست» از تولیدات شبکه 5 سیما مجموعهای 15 قسمتی است که به مناسبت نزدیک شدن به انتخابات روی آنتن رفتهاست. این برنامه که در گروه سیاسی شبکه پنج سیما ساخته شدهاست،
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، این مجموعه با ساختار بازیگرمحور و تلفیق گزارش و مصاحبه میکوشد مشکلات اجتماعی و شهری را در قالب نمایش و روایت، به تصویر بکشد.
محوریت اصلی و پیش برنده این برنامه از ابتدا بر مبنای هنرنمایی و شخصیت زنده یاد بیژن افشار طراحی و نوشته شدهبود که متأسفانه در میانه ساخت این برنامه بر اثر ابتلا به کرونا به دیار باقی شتافت. در این گزارش با برخی سازندگان این مجموعه در زمینه ویژگیهای آن گفت و گو کرده ایم:
جای خالی بیژن افشار
رضا صراف، نویسنده، طراح و تهیهکننده برنامه، به واسطه شناخت قبلی و ارتباط نزدیک و دوستانهای که با زنده یاد بیژن افشار داشت از همان ابتدای شکلگیری فکر اولیه کار، آن را برمبنای شخصیت و ویژگیهای شخصیتی این هنرمند نوشته و طراحی کردهاست. وی ضمن ابراز تأسف از بیماری و فوت ناگهانی این هنرمند با اخلاق میگوید: بازیگر فقید، بیژن افشار، به عنوان کسی که قرار بود صفر تا صد برنامه را به سرمنزل برساند، در میانه راه با کمال ناباوری بر اثر ابتلا به ویروس کرونا از میان ما رفت. با توجه به اینکه بخشهای کلیدی برنامه با حضور بیژن افشار ضبط شده بود و اصل ماجرا برمبنای خصوصیات شخصیتی و ظاهری وی شکل گرفته بود، با نبود این هنرمند شریف، گروه با بزرگترین ضایعه مواجه و عملا برنامه زخمیشد.
ما از زمانی که بیژن افشار، درگیر بیماری کرونا شد با مشکلات مضاعفی مبنی بر انتخاب جانشین برای وی مواجه شدیم و پس از جستوجوی بسیار در بین بازیگران، با توجه به محدودیت زمانی که به دلیل رسیدن به پخش داشتیم، در نهایت محمود مقامی، از بازیگران با تجربه و شناخته شده سینما و تلویزیون را که از لحاظ ظاهری و شخصیتی، همخوانی بیشتری با مرحوم بیژن افشار دارد، انتخاب کردیم تا به واسطه این شباهتها مخاطب بتواند با بازیگر جایگزین ارتباط برقرار کند.
تهیهکننده«این خانه را نسیمی خوشتر است» در ادامه به بخش روایی برنامه و صدایی که در ادامه قسمتهای برنامه از آن استفاده شده، میپردازد و توضیح میدهد: زنده یاد افشار، علاوه بر بازیگری در زمینه زبانگردانی نیز تبحر داشت و فعالیت میکرد، در نتیجه بخشهای روایی برنامه و ذهنیات بازیگر را خود ایشان از زبان اول شخص بیان میکرد. با وضعیت پیشآمده و جایگزین کردن بازیگر دوم، این روایت، باید به سوم شخص تبدیل میشد و دانای کل داستان، تغییر میکرد و این، سختترین بخش کار بود و کل فیلمنامه باید تغییر میکرد و بازنویسی میشد. برای گویش روایتها نیز در جستوجوی صدایی بودیم که هم به صدای بیژن افشار نزدیک باشد و هم با هر دو بازیگرمان به لحاظ سنی و لحن کلام، همخوانی و تناسب داشتهباشد، از این رو از بین گویندگان متعدد، سعید مقدممنش را انتخاب کردیم.
صدای این گوینده، علاوه بر داشتن این ویژگیها متین، موقر و محترم نیز هست که بدین ترتیب، نظر سازندگان، تأمین شد.
استفاده از استعداد جوانان
رضا صراف که از دانشآموختگان رشته سینماست و سالها در این حوزه فعالیت کردهاست از همکاری با گروه جوان برنامه به ویژه بانوان همکار خود احساس رضایتمندی میکند و تلفیق این گروه جوان را با تجربیات پیشکسوتان مجموعه، دلیل توفیق برنامه میداند و متذکر میشود: با توجه به تأکید دولتها بر جوانگرایی، خوشبختانه کل عوامل سازنده کار، جوانهای با انگیزهای هستند که با بهرهگیری از تجربیات هنرمندان پیشکسوت، به گفته مخاطبان و صاحبنظرانی که برنامه را دیدهاند، بازدهی موفقی داشتهاند. اگر دولتها نیز در اداره امور جامعه از جوانان در کنار تجارب افراد پا به سن گذاشته بهره بگیرند، به سر منزل مقصود خواهندرسید. زهرا سادات دلاور، کارگردان برنامه هم، ذهنی سیاسی دارد و فردی بسیار خوشفکر و موقعیتسنج است و اگر با این مجموعه همکاری نمیکرد، ساختار برنامه به شکل دیگری رقم میخورد. حمیدرضا محمدطاهری، مدیر تصویر و طراح نور نیز از جوانان باسابقه در حوزه کاری خودش است و زیباییهای تصویر، معلول مهارت و تجربه اوست.
زنان سرزمین من
وی در ادامه به استعدادهای کشف نشده بانوان اشاره کرد و هنر تدوین مجموعه«این خانه را نسیمی خوشتراست» را مرهون یکی از این استعدادها دانست و گفت: در میان بانوان ما استعدادهای بسیاری وجود دارد که این استعدادها لزوما در مرحله بروز، معرفی نمیشوند؛ این دومین همکاری من با رویا پاشاکی، تدوینگر خوشدستی است که باعث سرافرازی این برنامه شد و یکی از نقاط قوت برنامه، همکاری با او بود. بیگمان این بانو یکی از گزینههای من برای تدوین در کارهای آینده است. فاطمه مژدهیفر هم یکی از بانوان دیگر مجموعه است که به عنوان مجری طرح، همراهی قابل قبولی با کل گروه داشتهاست. علاوه بر تلاش همه افراد در ساخت این برنامه، بخش بزرگی از افکار برنامه زاییده ذهن خلاق خانمهای همکار بوده که موجب بالا رفتن برنامه شدهاست.
شصت کارشناس پای کار آمدهاند
صراف، نویسنده و تهیهکننده این برنامه توضیح میدهد: رویکرد کلی کار درباره پیگیری مطالبات و نیازهای مردمی در زمینههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. موضوع هرقسمت مجزاست و به مباحثی چون صنعت، تولید، بحران هویت، نخبگان، آموزش و ... میپردازد. این برنامه ترکیب مستند و نمایش است که در هر قسمت از نظرات چهار تن از صاحبنظران و کارشناسان که در مجموع 60 نفر هستند، به عنوان میهمان استفاده کردهایم و امیدواریم با توجه به عنوان برنامه، با وزش نسیمی، حال و روز جامعه ما بهتر شود.
تهیهکننده«این خانه را نسیمی خوشتراست» در خاتمه، نقش مدیر اداره کل برنامههای سیاسی و مدیر جوان گروه سیاسی شبکه پنج سیما را در شکلگیری برنامه، مثبت ارزیابی میکند و میافزاید: محمدعلی گنجی، یکی از مدیران متعهد، ماهر، صاحب درایت بصری و ساختاری، دارای سواد رسانهای و سیاسی است که در کار سنگاندازی نکرد و در حد توان از مجموعه حمایت کرد .همچنین اعتماد محمد قنبری، مدیرکل برنامههای سیاسی صداوسیما به گروه ما، موجب شکلگیری و ساخت این مجموعه شد که امیدوارم باوجود کم لطفیها مبنی بر عدم پخش تیزر این برنامه در کنار سایر برنامههای انتخاباتی، مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار گیرد.
آموزش زیرپوستی یک انتخاب درست
وقتی در گروه برنامهساز، مهرهها درست چیده شوند و انتخابها بجا باشد، در آن صورت، هدف و راه رسیدن به هدف نهایی برای گروه مشخص میشود. همه اعضا با تفاهم و بدون اتلاف وقت و انرژی، رو به جلو میروند. زهرا سادات دلاور، هدف برنامه را که القای زیر پوستی یک انتخاب درست، به مخاطب است در مجموعه خود نیز عملی کرده و به نتیجه قابل قبولی رسیدهاست. او درباره این برنامه میگوید: مخاطب ما باید تحقیق کند، مطالبات خود را به زبان بیاورد و آگاه باشد که انتخاب درست او اثربخش است. وقتی ما عناوین مورد نظرمان را از زبان تاجر، معلم، تولیدکننده، پزشک، مشاوراملاک و مانند آن بیان میکنیم هدفمان آموزش غیرمستقیم چگونگی انتخاب صحیح به مردم است. ما هم جزو همین مردم هستیم و به خوبی واقفیم که مردم از شنیدن حرفها و شعارهای تکراری خسته شدهاند و هیچ تمایلی به شنیدن از سر اصرار را ندارند؛ بنابراین ما در این برنامه سعی کردهایم از روال همیشگی فاصله بگیریم و برنامه را با سبکی متفاوت پیش ببریم. قسمتهای مصاحبه کاملا کوتاه شده و حتی برخی از بخشهای نمایشی از دل همین مصاحبهها و صحبتها سر برآوردهاست.
این کارگردان تلویزیونی در ادامه متذکر میشود: قلم خاص و متن شاعرانه نویسنده، وقتی نمود مییابد که مجری توانایی، با توجه به اقتضائات صحنه، آن را به اجرا در آورد. از این رو تلاش تصویربردار را به ویژه در ایجاد فضاهای خاص و متفاوت در کنار مهارت تدوینگر، بهویژه هنرنمایی و صدای مخملین زندهیاد بیژن افشار و در ادامه حضور محمود مقامی و سایر عوامل برنامه را نباید نادیده گرفت.
سادات دلاور به ویژگیهای اصلی کار اشاره میکند و میگوید: یکی از این ویژگیها، استفاده از بخشهای نمایشی بود که من را در پذیرش همکاری با مجموعه ترغیب کرد. مصاحبهمحور نبودن، استفاده از فضاهای کوتاه فراواقعی در کنار بخشهای واقعی نمایشی و مهمتر از همه، بخش معرفی کتاب توسط میهمانان و مصاحبهشوندگان از دیگر ویژگیها و یخشهای مورد توجه در این مجموعه بود. چون قرار نبود میهمانان کتابهایی را صرفا در حوزه کاری و تحصیلی خود معرفی کنند، فضا برای معرفی کتابهای ارزنده، ایجاد شد. کتابهایی که در این برنامه معرفی شدند حتی مورد استقبال عوامل قرار گرفت و آنها را برای مطالعه تهیه کردند. این بخش، یکی از قسمتهای مورد علاقه شخص من بود و هدف ما ارتقای فرهنگ کتابخوانی و در نتیجه بالا بردن شعور اجتماعی بود، چراکه تا جامعهای سواد بالا نداشتهباشد، مطالبه و درخواستی را که حق اوست، نخواهدداشت.
وی در پایان اضافه میکند: با توجه به اوضاع اجتماعی و اقتصادی حاکم بر جامعه، مردم در برابر انتخابات و حضور در انتخابات، جبهه میگیرند، بنابراین مهمترین اولویت ما در ساخت این برنامه، عدم اشاره مستقیم به موضوع انتخابات بود. البته در زمان پخش با توجه به بخشنامههای انتخاباتی که در اختیار عوامل پخش قرار گرفته است، گویا جملاتی مربوط به انتخابات و به صورت کرال، روی تصاویر قرار میگیرد که خارج از برنامهریزی و حوزه اختیاری ماست، ولی با همه این احوال از همان تیتراژ ابتدایی برنامه و حتی تنالیته گرم مصاحبهها، حسی که در پلانها وجود دارد و احساسی که در صدای مرحوم افشار انعکاس دارد، همگی فضای متفاوتی را که در نظر داشتیم، ایجاد کردهاست. هرچند از حساسیت اثرگذار بانوان در القای حسی این اثر نباید غافل بود. خوشبختانه در بازخوردهایی که داشتیم این حس به بینندگان نیز منتقل شده است و مخاطبان نگاه مثبتی به برنامه و فضای آن دارند.