چرا گفته می‌شود ساترا حامی و ناظر سکوهای صوت و تصویر فراگیر است؟

اخیرا برخی ابهامات در خصوص ماجرای مکاتبه رئیس محترم سازمان صداوسیما با رئیس جمهور محترم در خصوص فیلیمو در رسانه‌های جمعی مطرح شده‌ است که به نظر می‌رسد نیاز است با تبیین دقیق جریان مذکور از طرح چنین ابهاماتی جلوگیری شود.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، بر اساس مستندات و ادله‌ای که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد، رویه سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) به عنوان ساختار تخصصی سازمان صداوسیما برای انجام دادن وظایف قانونی در حوزه صوت و تصویر فراگیر، حمایت از صنعت نمایش خانگی کشور است.

بدیهی است چنانچه یکی از ۳۳۷ سکوی دارای مجوز از ساترا، مرتکب مجموعه تخلفاتی شود و علی‌رغم تذکرات پی در پی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی رویه خود را اصلاح نکند، این سازمان برای حمایت از سایر ۳۳۶ سکویی که قوانین و آیین‌نامه‌های محتوایی را رعایت می‌کنند و جلوگیری از رقابت غیر قانونی یک سکو با دیگر سکوهای دارای مجوز، چاره‌ای جز استفاده از ظرفیت شورای عالی فضای مجازی و دادستانی کل کشور برای ملزم ساختن سکوی متخلفی به تبعیت از قوانین ندارد. همچنین این انتظار از سکویی که مرتکب مجموعه تخلفاتی شده‌است وجود دارد که به جای فضاسازی رسانه‌ای با تمکین از قانون، رویه خود را اصلاح کند.

بی شک صدور مجوز تولید برای ۴۰ سریال مشروط به انجام مراحل استعلام برای عوامل و همچنین انتشار مجموعه سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی که هم اکنون از سکوهای متنوع نظیر نماوا، روبیکا، فیلم نت، فیلم ناب، اپیزود، دیجیاتو، هاشور، گپ فیلم، اپیزود، کاناپه و... در حال پخش است، بیانگر رویکرد مثبت ساترا و سازمان صداوسیما نسبت به صنعت نمایش خانگی است.  علاوه بر این در سال جاری مجموعه امکانات سازمان صداوسیما برای حمایت از صنعت نمایش خانگی بسیج شده است که در زیر به برخی از این موارد اشاره می‌شود:

 تهیه و عرضه بسته‌های حمایتی ویژه مناسبت‌های مذهبی و ملی

 در بسته‌های حمایتی محتوایی ساترا، امکان استفاده از محتواها، سریال‌ها و آثار سینمایی صداوسیما که مورد اقبال عموم واقع یا محتواهایی که حق پخش آن‌ها توسط سازمان صداوسیما خریداری شده فراهم آمده‌ است. بسته‌های مذکور بر اساس رتبه رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر به‌صورت مستمر در مناسبت‌های مختلف در اختیارشان قرار می‌گیرد.

 فراهم ساختن امکان استفاده از قاب اختصاصی (آی‌فریم) شبکه‌های سیما

ساترا این امکان را برای رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر فراهم ساخته‌است که به اقتضای مناسبت یا درخواستشان و مبتنی بر نظام رتبه‌بندی، آی‌فریم شبکه‌های تلویزیونی را به‌صورت زنده پخش کنند تا سبد محصولاتشان کامل شود. مثلاً یک«سامانه ویدئوی درخواستی» که محتوای قرآنی دارد، می‌تواند شبکه قرآن را به‌صورت زنده در قاب اختصاصی پخش کند. رسانه‌ای که موضوعش ورزشی است، می‌تواند در قاب اختصاصی، محتوای شبکه‌ ورزش را به‌صورت زنده پخش کند و در اکثر مناسبت‌ها هم امکان استفاده از پخش زنده تمام شبکه‌های سیما به‌صورت آی‌فریم، فراهم می‌شود.

 برنامه‌سازی برای معرفی ظرفیت‌های رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر و نقد و بررسی سریال‌های نمایش خانگی

 از چند هفته پیش تولید و انتشار برنامه‌ای با عنوان«صمیمانه» با هدف هم‌افزایی بسترها با یکدیگر، فراهم کردن فضای گفت‌و‌گو میان بسترها، متخصصان و سازمان‌های تخصصی مرتبط با مأموریت هر بستر و مسئولان ساترا و استفاده از ظرفیت فضای مجازی و شبکه‌های تلویزیونی برای معرفی رسانه‌های دارای مجوز از ساترا با حضور مدیران سکوهای دارای مجوز، مدیران سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر و نمایندگان نهادهای مرتبط با ماموریت سکوهای مدعو با هدف انعقاد تفاهم نامه‌های مشترک و رونق کسب و کارهای مرتبط با صوت و تصویر فراگیر آغاز شده است که تا کنون هشت نشست برگزار و شش برنامه تولیدی حاصل از نشست‌های مذکور از فضای مجازی و برخی شبکه‌های تلویزیونی پخش شده‌است.

همچنین نخستین برنامه تخصصی نقد و بررسی سریال‌های نمایش خانگی از روز پنجشنبه ۱۳ بهمن امسال هر هفته پنجشنبه‌ها، ساعت ۱۹:۳۰ از شبکه رادیو نمایش پخش می‌شود. علاوه بر این، رادیو گفت‌وگو از ابتدای شهریور امسال روزهای چهارشنبه ساعت ۲۰:00 به صورت ثابت برنامه‌ای را برای بررسی مسائل حوزه صوت و تصویر فراگیر و صنعت نمایش خانگی اختصاص داده است. همچنین میز فضای مجازی معاونت سیاسی سازمان صداوسیما به صورت ثابت اخبار حوزه صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی را پوشش می‌دهد که از آن جمله می‌توان به معرفی سکوهای حاضر در برنامه صمیمانه ساترا، اطلاع رسانی پویش‌های برگزار شده از سوی سکوهای دارای مجوز از ساترا و... اشاره کرد.

علاوه بر این شبکه‌های سه و پنج سیما به صورت ثابت بخشی را برای پرداختن به موضوع صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی طراحی کرده‌اند که این بخش هر هفته در یکی از روزهای سه‌شنبه یا چهارشنبه در برنامه صبح شبکه سه و روزهای چهارشنبه بعدازظهر در برنامه «به خانه برمی‌گردیم» شبکه پنج سیما پخش می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که در تمام برنامه‌های یاد شده موضوع معرفی فرصت‌ های شبکه نمایش خانگی در کشور یکی از موضوعات اصلی است.

برگزاری نمایشگاه رصتا

ساترا، همسو با رسالت حمایتگری و به‌منظور معرفی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در کشور و هم‌افزایی هر چه بیش‌تر سازمان صداوسیما و رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر و سایر اجزای زیست‌بوم، نمایشگاهی را با عنوان رصتا در دو بخش محتوا و سرویس در  هفته دوم اسفند در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران با حضور سکوها و رسانه‌های صوت‌ و تصویر فراگیر سراسر کشور برگزار می‌کندکه خود نشان دهنده نگاه حمایتی به سکوهاست. ساترا علاوه بر برنامه‌ریزی برای برگزاری نمایشگاه رصتا در هفته دوم اسفند، با هدف افزایش همکاری‌های فی‌مابین سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ۱۶ بهمن به مدت چهار روز در نمایشگاه سی‌تکس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور پیدا کرد و هشت یادداشت تفاهم همکاری با نهادهای مختلف برای حمایت از زیست بوم صوت و تصویر فراگیر امضا کرد.

 مشاوره رایگان

ارائه خدمات مشاوره رایگان برای اصلاح سناریوی آثار متقاضی مجوز تولید با هدف تولید آثاری جذاب و سالم و حمایت تنظیم‌گرانه از آثار تولیدی سامانه‌های مذکور: در موارد متعدد به‌صورت هفتگی آثار متقاضی مجوز تولید، توسط کارشناسان دبیرخانه شورای مجوز تولید آثار نمایشی بررسی شده و با ارجاع سناریو به خبرگان این حوزه ضمن تعیین ایرادات سناریو، پیشنهاد‌های اصلاحی برای حفظ جذابیت اثر توأم با توجه به فرهنگ اسلامی- ایرانی مشخص می‌شود. از این طریق تلاش می‌شود تا هم شرایط تولید اثری جذاب، تسهیل گردد و هم به حساسیت‌های فرهنگی مورد نظر اسناد بالادستی ازجمله قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و مصوبات شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی توجه شود. همچنین درصورتی‌که پس از تولید سناریو، ایراداتی مشاهده شود که ناشی از عدم توجه تولیدکنندگان نسبت به سناریوی مصوب و قوانین و آیین‌نامه‌های تولید باشد، مجدداً تلاش ساترا بر این است تا با ارائه مشاوره به تولیدکنندگان ایرادات را برطرف سازد و سپس مجوز انتشار، صادر کند و از این طریق مانع از ضرر و زیان مالی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر شود. مشاوره‌های یادشده باعث شده‌است تا ساترا بار مالی اِعمال ملاحظات محتوایی مربوط به تولیدات بسترها را از دوش این رسانه‌ها بردارد. فرایندی که تحقق آن پیش‌تر برای بسترها دارای بار مالی بود، اکنون با حمایت ساترا انجام می‌شود تا شاهد تحقق فضای مجازی سالم، مفید و امن بدون نیاز به انجام هزینه‌کرد از سوی رسانه‌ها باشیم.

 حفاظت از حقوق مالکیت فکری رسانه‌ها

رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، می‌توانند برنامه‌های اختصاصی خود را به ساترا اعلام کنند و خواهان حفاظت از حقوق مالکیت فکری شوند. ساترا نیز برای جلوگیری از نقض مالکیت فکری این آثار، تمهیدات ویژه‌ای برای حفاظت از حقوق این رسانه‌ها به عمل می‌آورد و در مواردی که مالکیت معنوی یک اثر نقض شود از طریق مراجع قانونی، برای اثبات مالکیت اثر مذکور نزد کارشناسان قضایی اقدام می‌کند. ضمن اینکه امکان ثبت و پیگیری موارد نقض مالکیت فکری از طریق کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه فراهم شده‌است.

 توافق با معاونت علمی ریاست جمهوری

 انجام توافق با معاونت علمی ریاست جمهوری برای تسهیل شرایط تبدیل رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر به شرکت‌های دانش‌بنیان ساترا با توجه به اهمیت فراوان سامان‌بخشی و توسعه خدمات به ‌فعالان و ذی‌نفعان مرتبط با این حوزه، با توافق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، به‌عنوان یکی از مبادی اصلی بررسی و معرفی شرکت‌های خلاق، برای بهره‌مندی از مشوق‌های معاونت مذکور، تعیین شده‌است. رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر با معرفی ساترا به‌عنوان شرکت خلاق محسوب می‌شوند و از تسهیلات این‌گونه شرکت‌ها استفاده می‌کنند.  برخی از خدمات و تسهیلاتی که به شرکت‌های خلاق ارائه می‌شود، عبارتند از: خدمات پشتیبانی، تأمین مالی و جذب سرمایه، اعطای یارانه سود تسهیلات، تسهیل در صدور ضمانت‌نامه، جذب سرمایه طرح‌های خلاق و نوآور، خدمات تسهیل فضای کسب‌وکار، خدمات توسعه بازار، استقرار شرکت‌های خلاق در پارک ملی علوم، فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، مشاوره‌های حقوقی و....

 آموزش و توانمندسازی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر

طراحی و اجرای دوره‌های آموزشی ساترا در حوزه‌های مختلف با همکاری دانشگاه صداوسیما همراه با اعطای مدرک رسمی و معتبر از سوی دانشگاه یادشده ازجمله مواردی است که به‌صورت مستمر مورد توجه بوده‌است. این دوره‌ها با هدف آموزش و توانمندسازی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر طراحی شده و هم اکنون چهارمین دوره آموزشی«مدیریت رسانه» و«مهارت ارزیابی محتوا» برای مدیران رسانه‌هایی که قصد دارند مجوز موقت خود را به مجوز دائم تبدیل کنند در حال اجراست.

 ایجاد مرکز نوآوری رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر

ساترا، از سال ۱۳۹۹ مرکز نوآوری رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر«آومیک» را تاسیس کرده که تا امروز با اهداف زیر فعالیت می‌کند:

الف) بهره‌گیری از اصول علمی روز دنیا و تنظیم‌گری فناورانه

ب)توسعه، تحلیل، شناسایی‌ روندها و چشم‌اندازها در صنعت رسانه‌ای کشور

ج) پیاده‌سازی ایده‌های نوآورانه در حوزه رسانه و محتوا

د) حفظ حقوق مالکیت فکری

ه) پژوهش، تحقیق، سیاست‌پژوهی و آموزش به نیروها و سازمان‌های رسانه‌ای

 تعامل مستمر با رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر

معاونت‌های مختلف ساترا روزانه تعاملات مستمری با رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر ازجمله رسانه‌های نمایش خانگی دارند که هرچند برخی از این تعاملات در فضای رسانه‌ای منعکس شده‌است، عمده این تعاملات که در جهت خدمات روزانه و مستمر ساترا به رسانه‌هاست، نیازی به بازتاب در فضای رسانه‌ای نداشته‌است. در خصوص تعاملاتی که دارای بازتاب رسانه‌ای بوده‌است، شایسته است به گفته‌های برخی فعالان این حوزه توجه کنیم. علی سرتیپی، مدیر فیلم‌نت در مرداد امسال گفت: فضای تعاملی بین ساترا و بسترها برقرار است. در مورد بازبینی و پخش، تحول و تعامل بسیار خوبی در جریان است و شرایط مطلوبی در روابط فعلی ساترا با رسانه‌های نمایش خانگی، وجود دارد. همچنین شجاع‌الدین میرطاووسی، عضو هیئت‌مدیره شاتل و محمدحسن شانه‌ساززاده، مدیرعامل نماوا در آخرین روزهای تیرماه با حضور در سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت ‌و تصویر فراگیر(ساترا) ضمن برگزاری نشست با رئیس و قائم‌مقام این سازمان، نظرات خود را در خصوص مسائل حوزه صوت‌و تصویر فراگیر بیان و اعلام کردند: هرچند درگذشته چالش‌هایی وجود داشته است، اکنون در نشست‌های مشترک و با توجه به تأکید هر دو طرف بر اجرای قوانین و توجه به اسناد بالادستی، این چالش‌ها درحال برطرف شدن است.

همچنین اخیراً سیدروح‌ الله حجازی، کارگردان«نوبت لیلی» در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرگزاری ایلنا از تجربه مثبت تعامل با ساترا و فصل دوم سریالش سخن گفته‌ است. وی تأکید کرده است: در ابتدا مجموعه ساترا با ما همکاری کرد، قسمت اول سریال پخش شد، بازخوردهای خوبی گرفتیم، ولی در برخی موارد مخاطبان مطالبی را مطرح کردند که سریال با مشکلاتی مواجه شد که خوشبختانه در جلساتی با مسئولان مربوط توضیحاتی ارائه دادیم که سوءتفاهم‌ها برطرف شد. ساترا به‌هر حال در فرایند نگارش فیلم‌نامه بود و ما در صحبتی که با آن‌ها داشتیم، توضیح دادیم که در ادامه سریال شبهات مطرح‌شده حل می‌شود و خوشبختانه این صحبت‌ها نتیجه‌بخش بود و تعامل لازم اعمال و سوءتفاهم‌ها برطرف شد، درنهایت سریال با کم‌ترین جرح و تعدیل به پخش رسید.

همچنین  مهدی هژبری، سردبیر طرفداری در برنامه‌ای که در روز چهارشنبه ۱۶/۹/۱۴۰۱ ساعت ۲۰:00 از رادیو گفت‌وگو پخش شد، گفته است: قاب آی‌فریم به ما خیلی کمک کرد و باعث شد کیفیت برنامه‌هایی که می‌سازیم بالاتر رود تا بتوانیم مخاطب جذب کنیم. همچنین موسی زمان‌زاده، مدیر بستر ویدانه در این برنامه گفت: جای تشکر دارد که این قاب که کیفیت خوبی هم دارد در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته‌است و ما می‌توانیم ارزش‌های افزوده‌ای را نیز به آن اضافه کنیم و هم‌افزایی داشته‌باشیم. همچنین مدیران سکوهای تکیه، فیلم ناب، دیجیاتو، روستا تی وی و کارتونا در بخشی از ویدئوهایی که از ایشان در برنامه صمیمانه ضبط و در فضای مجازی منتشر شده‌است رویکرد خود را در خصوص تنظیم‌گری تعاملی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر بیان کرده‌اند.

بنابراین با تبیین رویکرد تعاملی ساترا به نظر می‌رسد شایسته است به این سوال پاسخ داده شود که حال اگر در این میان تنها یکی از ۳۳۷ سکوی دارای مجوز از ساترا که از قضا مدیر آن‌هم به ملاحظات محتوایی مورد تأکید اسناد بالادستی، علم دارد، تعمداً قوانین را نقض کرده و به تولید و انتشار محتوای آسیب‌رسان فاقد مجوز اقدام می‌کند، چه باید کرد؟ آیا نهاد تنظیم‌گر نباید به نقض آشکار قوانین واکنشی نشان دهد؟ تکلیف شخصی که با استفاده از جایگاه حقوقی خود، از رفتار خلاف قانون این بستر حمایت می‌کند، چیست؟

برای تنویر هر چه بهتر افکار عمومی‌شایسته است به این موضوع اشاره شود که طبق ارزیابی اعمال شده از سوی مرکز پایش و بهبود فضای کسب‌وکار وزارت امور اقتصادی و دارایی، ساترا رتبه دوم صدور مجوز در درگاه ملی صدور مجوزها را کسب کرده که بیانگر رویکرد حاکم بر سازمان صداوسیما برای تسهیلگری است.

    محمد مهدی مومنی‌ها، مدیرکل توسعه شبکه تنظیم‌گران اجتماعی ساترا